Μάριο Μόντι: «Η Ευρώπη δεν μπορεί άλλο να παραμείνει ένα βρέφος»

Σε μια σειρά από μηνύματα αναφέρθηκε ο Μάριο Μόντι, ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας, αναφερόμενος σε Μόσχα και Κίεβο, Συρία αλλά και Ουάσιγκτον και μιλώντας για το ότι συγκλίνουν στο ότι αυτή θα είναι μια πενταετία όπου χρειαζόμαστε την Ευρώπη να γίνει αν όχι εντελώς ενήλικος, τουλάχιστον ένας δυναμικός έφηβος.

«Η Ευρώπη δεν μπορεί να παραμείνει στα σπάργανα», υπογραμμίζει ο ισόβιος σήμερα ιταλός γερουσιαστής τονίζοντας την ανάγκη, τουλάχιστον για ορισμένες αποφάσεις στην εξωτερική πολιτική και την άμυνα της ΕΕ, να καταργηθεί το δικαίωμα του βέτο, ενώ εκτιμά ότι τελικά ο Τραμπ θα συνεργαστεί με την ΕΕ.

Ευρώπη: Εν μέσω γαλλογερμανικών συμπληγάδων η οικονομία

Στην Ευρώπη λείπει σήμερα ο ηγετικός ρόλος της Γαλλίας, που έχει εσωτερικά προβλήματα, της Γερμανίας, η οποία οδεύει προς εκλογές. Ποια η άποψή σας;

Είναι σίγουρα πρόβλημα, αλλά η εικόνα δεν είναι τόσο μαύρη. Υπάρχουν μεγάλα προβλήματα στη Γαλλία και τη Γερμανία, ειδικότερα στη Γαλλία, αλλά υπάρχουν δυνητικές ευκαιρίες. Αν η ΕΕ δεν έχει κάνει ικανοποιητική πρόοδο στην οικονομία, την ανταγωνιστικότητα, οφείλεται στο ότι υπάρχει τα τελευταία χρόνια μεγάλος βαθμός διακυβερνητισμού και εθνικισμού.

Σήμερα αντιμετωπίζουμε πολλές προκλήσεις, όπως ο Τραμπ 2.0, αλλά έχουμε μια ισχυρή πρόεδρο της Κομισιόν με εμπειρία και αξιοπιστία, και έναν νέο πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο οποίος έχει πραγματικά κοινοτική νοοτροπία, φαίνεται να έχει καλή σχέση με τη Φον ντερ Λάιεν. Είναι δυνητικά ένας καλός συνδυασμός σε μια πορεία με γνώμονα την κοινότητα, όπου η Κομισιόν θα έχει ηγετικό ρόλο.

Στο παρελθόν δεν μπορούσε να προτείνει κάτι, αν δεν συμφωνούσαν τα κράτη – μέλη. Με τη συμφωνία Mercosur η Φον ντερ Λάιεν έδρασε τολμηρά. Μια πιο ηγετική κοινοτική μέθοδος με μετριασμό του ρόλου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ως χώρου έκφρασης εθνικισμών θα είναι θετική.

Η Φον ντερ Λάιεν θα επισκεφθεί την Αγκυρα για να συζητήσει για τη Συρία, παρότι δεν έχει την ιδιότητα να εκπροσωπεί την ΕΕ διπλωματικά. Τι νομίζετε;

Σίγουρα η Φον ντερ Λάιεν, ο Αντόνιο Κόστα και η Κάγια Κάλας θα είναι αμοιβαία συντονισμένοι. Υπάρχουν τόσα προβλήματα στη Συρία που εμπλέκουν την Ενωση, αν σκεφτούμε τη μετανάστευση, οπότε ένα απευθείας και από πρώτο χέρι ενδιαφέρον της Κομισιόν είναι κάτι παραπάνω από δικαιολογημένο.

Τι κίνδυνοι υπάρχουν για την ΕΕ με την κατάσταση στη Συρία; Μπορεί να παίξει ρόλο στη Μέση Ανατολή, όπου υπάρχουν διαφωνίες μεταξύ των κρατών – μελών;

Οι κίνδυνοι είναι τεράστιοι για όλους. Δεν είμαι συνήθως αισιόδοξος, η κατάσταση είναι εξαιρετικά ανησυχητική, αλλά το ότι μια δικτατορική δυναστεία είναι εκτός είναι θετικό. Το ότι η Ρωσία αποσύρθηκε από το μέτωπο της Μέσης Ανατολής είναι θετικό. Σίγουρα πολλά θα εξαρτηθούν από τις ΗΠΑ, αλλά υπάρχει ρόλος για την ΕΕ να μη βρεθεί απροετοίμαστη αν υπάρξει νέο μεταναστευτικό κύμα, και να συνεργαστεί διεθνώς με τις ΗΠΑ.

Ο Τραμπ σκέφτεται μονομερώς, αλλά θα διαπιστώσει σύντομα ότι σε μια διεθνή κατάσταση, πολύ χειρότερη από αυτή που υπήρχε το 2017, όλοι μπορούν να παίξουν ρόλο. Θα ενδιαφερθεί να βρεθεί στην ίδια σελίδα με την ΕΕ. Θα υπάρξει περισσότερη διαβούλευση από ό,τι εκτιμάται.

Ο λόγος για τον οποίο η ΕΕ δεν έχει σημαντική επιρροή όχι μόνο στη Μέση Ανατολή αλλά και αλλού είναι ότι υπάρχει ο κανόνας της ομοφωνίας στην εξωτερική πολιτική. Ο Κόστα θα ξεκινήσει δράση πειθούς του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, να δει ποιος μπορεί να συμφωνήσει στην κατάργηση του βέτο τουλάχιστον σε κάποιες αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής. Είναι απόλυτα αναγκαίο να υπάρξουν σταδιακά βήματα προς έναν διαφορετικό κανόνα λήψης αποφάσεων στην εξωτερική πολιτική, όπως και στην άμυνα.

Στην άμυνα πρέπει να αντιδράσουμε στη νέα πίεση από τις ΗΠΑ, να πληρώσουμε περισσότερα. Ακόμη και αν οι ΗΠΑ έλεγαν ότι θα συνεχίσουν να προστατεύουν την Ευρώπη, δεν θα έπρεπε να το δεχτούμε, διότι στην εξωτερική πολιτική οι ΗΠΑ γίνονται ασταθείς. Πρέπει να έχουμε άμεσο λόγο στην άμυνά μας, δεν λέω να αποσυρθούμε από το ΝΑΤΟ, με τίποτα, αλλά δεν πρέπει να εξαρτιόμαστε μόνο από ένα ΝΑΤΟ που κυριαρχείται από τις ΗΠΑ.

Τα μηνύματα που έρχονται από τη Μόσχα και το Κίεβο, από τη Συρία, από την Ουάσιγκτον συγκλίνουν στο ότι αυτή θα είναι μια πενταετία όπου χρειαζόμαστε την Ευρώπη να γίνει αν όχι εντελώς ενήλικος, τουλάχιστον ένας δυναμικός έφηβος, δεν μπορεί να παραμείνει στα σπάργανα.

Εχουμε μια πρόεδρο της Κομισιόν που είναι πιθανώς ο πιο αξιόπιστος πολιτικός παίκτης στην Ευρώπη και έναν εξαιρετικά συνεργάσιμο πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Σήμερα, θα δούμε βέβαια τι θα γίνει μετά τις εκλογές στη Γερμανία, δεν υπάρχουν κυρίαρχες φιγούρες γύρω από το τραπέζι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Στη χρηματοπιστωτική κρίση, ήμουν εκεί, υπήρχαν ένα δυο κυρίαρχα πρόσωπα και τουλάχιστον η Ανγκελα Μέρκελ, αλλά για τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ήταν δύσκολο να είναι πραγματικός πρόεδρος. Τώρα η κατάσταση είναι διαφορετική.

Πολλοί λένε ότι η Μελόνι είναι η ισχυρή στο τραπέζι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Τι εκτιμάτε και ποιος μπορεί να καθορίσει την ευρωπαϊκή ατζέντα όπως έκανε ο Μακρόν;

Η Μελόνι μετατρέπεται σε σημαντική παίκτρια και είναι καλό ότι έχει αλλάξει ουσιαστικά τις θέσεις της. Οταν εγώ ήμουν (στη θέση του πρωθυπουργού) υπέρ της Ευρώπης και υπέρ της δημοσιονομικής πειθαρχίας, αυτή ήταν αντίθετη. Τώρα έχει παρόμοια θέση με τη δική μου, φιλευρωπαϊκή. Επιπλέον έχει αποφασίσει να δίνει λιγότερη έμφαση στον ρόλο της ως προέδρου της πολιτικής της ομάδας στο Ευρωκοινοβούλιο που περιέχει και μη φιλευρωπαϊκά μέλη.

Μεταξύ της Φον ντερ Λάιεν και της Μελόνι δεν υπάρχει η εχθρότητα που θα μπορούσε να υπάρχει, και η πολιτική της ομάδα θα είναι τις περισσότερες φορές με την πλειοψηφία. Εκτός των θεμάτων που γνωρίζει, όπως η μετανάστευση, δεν μπορούμε να περιμένουμε ένα ευρωπαϊκό σχέδιο όπως το φιλόδοξο του Μακρόν, που δυστυχώς δεν προχώρησε αρκετά. Τη ρώτησα στη Γερουσία αν θα δεχόταν ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία στην εξωτερική πολιτική, απάντησε «όχι».

Ο ρόλος, η ευθύνη και το προνόμιο να θέτει το σχέδιο και συγκεκριμένες προτάσεις στο τραπέζι (της Ευρώπης) θα είναι, όπως πρέπει να είναι, της Κομισιόν. Θα πρέπει όμως να είναι πιο τολμηρή ως θεματοφύλακας της Συνθήκης. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει πιο επιεικής με τα κράτη – μέλη, θα ήθελα να δω μια πλήρη Κομισιόν όχι μόνο στη λήψη πρωτοβουλιών, αλλά και στην επιβολή. Μπορεί να ακούγεται σαν όνειρο, αλλά δεν είναι, δεδομένης της πολιτικής σύνθεσης της Ευρώπης όπως την περιέγραψα.

Πηγή: Premium έκδοση «Τα ΝΕΑ»