Κρασί: Μικρή αλλά ακμάζουσα η βιομηχανία στις σκανδιναβικές χώρες

Αν και η παραγωγή κρασιού πριν από λίγα χρόνια αποτελούσε για τις χώρες στη Σκανδιναβία ένα εξειδικευμένο χόμπι, πλέον έχει μετατραπεί σε μια μικρή μεν αλλά ακμάζουσα δε, βιομηχανία.

Μια πρώτη γενιά επαγγελματιών οινοποιών… ξεμυτίζει στη Δανία, τη Σουηδία ακόμα και τη Νορβηγία, όπου εκατοντάδες αμπελώνες βρίσκονται διάσπαρτοι.

Κρασί: Ανατροπές στην ευρωπαϊκή αγορά – Η Ιταλία προσπέρασε την Γαλλία [γράφημα]

Περισσότερα από 10.000 αμπέλια βρίσκονται στη Ζηλανδία, το μεγαλύτερο νησί της Δανίας. «Ο κόσμος ανακάλυψε ότι είναι πραγματικά δυνατό να καλλιεργηθεί κρασί στη Δανία, οπότε οι νεοεισερχόμενοι έρχονται, χρόνο με το χρόνο», λέει η Nina Fink, καθώς δείχνει στο BBC το οινοποιείο της, Vejrhøj Vingård, έκτασης επτά στρεμμάτων.

Για τους περισσότερους σκανδιναβικούς αμπελώνες, το σταφύλι επιλογής είναι το solaris – μια αρωματική, υβριδική ποικιλία που είναι καλά προσαρμοσμένη στα ψυχρότερα κλίματα

Η Nina και ο σύζυγός της Niels ξεκίνησαν την επιχείρησή τους πριν από 13 χρόνια, μετά την συνταξιοδότησή τους στην Κοπεγχάγη. Καλλιεργούν κυρίως πράσινα σταφύλια, παράγοντας λευκά κρασιά, αφρώδη και ροζέ.

«Έχουμε μεγαλύτερες καλοκαιρινές ημέρες με περισσότερο ηλιακό φως από ό,τι η Γαλλία ή η Ιταλία, οπότε οι συνθήκες είναι διαφορετικές», εξηγεί η ίδια.

Για τους περισσότερους σκανδιναβικούς αμπελώνες, το σταφύλι επιλογής είναι το solaris – μια αρωματική, υβριδική ποικιλία που είναι καλά προσαρμοσμένη στα ψυχρότερα κλίματα, ωριμάζει εύκολα και είναι πιο ανθεκτική στις ασθένειες, επιτρέποντας στους αμπελώνες να αποφεύγουν τους ψεκασμούς με φυτοφάρμακα.

Από πότε παράγει κρασί η Σκανδιναβία

Το σταφύλι εκτράφηκε για πρώτη φορά στη Γερμανία το 1975, αλλά υιοθετήθηκε στη Σκανδιναβία μόλις από το 2004, μετά το οποίο η οινοποίηση απογειώθηκε.

Ο Niels Fink λέει ότι οι άνθρωποι εκπλήσσονται θετικά όταν δοκιμάζουν τα κρασιά από το Vejrhøj Vingård. «Υπάρχει μια μικρή λάμψη στα μάτια τους, και μετά έρχεται αυτό το μισό χαμόγελο», γελάει.

Οι Finks πωλούν τα μπουκάλια τους απευθείας από το οινοποιείο, αλλά προμηθεύουν επίσης μερικά από τα κορυφαία εστιατόρια της Κοπεγχάγης. Αρχικά παρήγαγαν μόλις 4.000 φιάλες ετησίως, αλλά τώρα πωλούν 20.000.

Οι εμπορικοί αμπελώνες στη Δανία και τη Σουηδία επιτρέπονται από τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μόλις από το 2000. Η οινοποίηση ανέκαμψε γύρω στο 2010, όταν οι ερασιτέχνες καλλιεργητές έκαναν μια στροφή σε μεγαλύτερες παραγωγές.

Η περιέργεια, και το γεγονός ότι «είναι δυνατόν», προσέλκυσε τους επιχειρηματίες του κρασιού, εξηγεί ο Jean Becker, από την Ένωση Οίνου της Δανίας.

«Ήμουν ένας από αυτούς που ξεκίνησαν το 2000. Ήμασταν έξι καλλιεργητές», λέει ο κ. Becker, στεκόμενος στον αμπελώνα του 25 χιλιόμετρα βόρεια της Κοπεγχάγης.

«Πρέπει να το μάθουμε. Δεν είναι όπως στη νότια Ευρώπη, όπου η παραγωγή κρασιού πάει από γενιά σε γενιά»

Υπάρχει αγορά για το κρασί;

Σήμερα υπάρχουν 150 εμπορικά οινοποιεία στη Δανία με συνολικά 125 εκτάρια αμπελώνων, καθώς και περισσότεροι από 1.000 ερασιτέχνες αμπελουργοί.

Εν τω μεταξύ, η Σουηδία έχει 47 εμπορικές επιχειρήσεις που καλύπτουν 193 εκτάρια, σύμφωνα με τη Σουηδική Ένωση Οίνου, και η μεγαλύτερη έχει 125.000 αμπέλια.

«Ξεκίνησα με 500 αμπέλια», δήλωσε ο Jean Becker, «Σήμερα, οι νέοι αμπελουργοί ξεκινούν με 15.000 – 25.000. Υπάρχει αγορά γι’ αυτό; Η απάντηση είναι ναι».

Αλλά πρόκειται για έναν κλάδο που βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα, σε σύγκριση με τα 800.000 εκτάρια, που καλλιεργούνται στη Γαλλία και σχεδόν ένα εκατομμύριο εκτάρια στην Ισπανία.

Στη νότια Ζηλανδία, ο Jesper Rye Jensen, παράγει κόκκινα κρασιά από ποικιλίες όπως το pinot noir και το merlot, που συνήθως συνδέονται με τη Γαλλία. «Είναι μεγάλη πρόκληση, επειδή είναι κάτι καινούργιο για εμάς», λέει. «Πρέπει να το μάθουμε. Δεν είναι όπως στη νότια Ευρώπη, όπου η παραγωγή κρασιού πάει από γενιά σε γενιά».

Δίκοπο μαχαίρι κρασί η κλιματική αλλαγή

Τα στοιχεία δείχνουν ότι τόσο στη Δανία όσο και στη Σουηδία η μέση θερμοκρασία αυξήθηκε κατά σχεδόν δύο βαθμούς Κελσίου τα τελευταία 40-50 χρόνια, με αποτέλεσμα ηπιότερους χειμώνες και μεγαλύτερη καλλιεργητική περίοδο. Παραμένει όμως ο κίνδυνος ζημιών από παγετό.

Ο Jesper Rye Jensen λέει ότι ως βορειότερος οινοπαραγωγός η κλιματική αλλαγή λειτουργεί υπέρ του. «Εμείς οι αμπελουργοί στη Δανία είμαστε ευτυχείς που έχουμε λίγο καλύτερο καιρό».

Αλλά ο Niels Fink εκτιμά ότι η αύξηση της θερμοκρασίας του κλίματος είναι δίκοπο μαχαίρι. «Η κλιματική αλλαγή συνοδεύεται από κάθε είδους δεινά, όπως πιο ακραία καιρικά φαινόμενα, μακρά ξηρασία, έντονες βροχοπτώσεις. Αυτό είναι τόσο απειλητικό εδώ όσο και αλλού».

Ωστόσο, ο καθηγητής Torben Bo Toldam-Andersen, ερευνητής από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, λέει ότι, αντί για μια μεγαλύτερη καλλιεργητική περίοδο, η εμφάνιση νέων, πιο ανθεκτικών σταφυλιών που έδωσε το έναυσμα για την άνοδο των σκανδιναβικών οινοποιείων μπορεί να δώσει το στίγμα. «Η κλιματική αλλαγή το διευκολύνει σίγουρα, αλλά ο κύριος μοχλός είναι οι νέες ποικιλίες», λέει χαρακτηριστικά.

Είναι επικεφαλής ενός προγράμματος με την ονομασία «FastGrapes», το οποίο δοκιμάζει ποικιλίες αμπέλου, για να βρει τις πιο ανθεκτικές και κατάλληλες για τη βόρεια Ευρώπη.

Επιλέγονται ανάλογα με το πόσο γρήγορα ωριμάζουν τα σταφύλια τους και την ανθεκτικότητά τους σε παράσιτα, ασθένειες και άλλες περιβαλλοντικές πιέσεις. Τα νέα δενδρύλλια μπορούν στη συνέχεια να καλλιεργηθούν σε μεγαλύτερη κλίμακα.

«Υπάρχουν τόσα πολλά πράγματα που υπεισέρχονται στο τέλειο κρασί», λέει ο ερευνητής. «Μέρος αυτής της αναζήτησης γίνεται στο εργαστήριο… μπορείς να δεις τα γονίδια που το κάνουν δυνατό».

Τα πρώτα επιλεγμένα αμπέλια αναπτύσσονται τώρα δοκιμαστικά σε 15 τοποθεσίες, στη Σκανδιναβία, τη Λιθουανία, τη βόρεια Γερμανία και το Βέλγιο.

Το εγχώριο σκανδιναβικό κρασί αποτελεί σήμερα μόνο ένα κλάσμα της καταναλωτικής αγοράς και οι φιάλες είναι ακριβές

Οι προκλήσεις στην Σκανδιναβία

Αλλά ακόμη και με τις καλύτερες δυνατές ποικιλίες αμπέλου και τον θερμότερο καιρό, τα σκανδιναβικά οινοποιεία αντιμετωπίζουν πολλές προκλήσεις, όπως το υψηλό εργατικό κόστος και οι αυστηροί κανόνες για τη χρήση χημικών φυτοφαρμάκων για την αντιμετώπιση τυχόν ασθενειών στους αμπελώνες.

Ο Romain Chichery λέει ότι μπορεί επίσης να είναι δύσκολο για τα οινοποιεία να βρουν εργαζόμενους. Γεννημένος και μεγαλωμένος στη Γαλλία, μετακόμισε στη Σουηδία λίγο μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του στην οινοποιία και την αμπελουργία.

Σήμερα, 27 ετών, ο οινοποιός εργάζεται στον αμπελώνα Thora Vineyard στη νοτιοδυτική χερσόνησο Bjäre της χώρας. «Πρέπει να εκπαιδεύσουμε νέους εργαζόμενους ή να τους φέρουμε από το εξωτερικό», λέει.

Η ιδιοκτήτρια της Thora, η Αμερικανίδα ομογενής Heather Öberg λέει ότι όλη η προσπάθεια και τα έξοδα αξίζουν τον κόπο. «Μπορούμε να ανταγωνιστούμε άλλα ευρωπαϊκά κρασιά», λέει.

Ωστόσο, το εγχώριο σκανδιναβικό κρασί αποτελεί σήμερα μόνο ένα κλάσμα της καταναλωτικής αγοράς και οι φιάλες είναι ακριβές. Το δανέζικο κρασί στη Δανία κοστίζει από 200 κορώνες (27 δολάρια, 22 λίρες) το μπουκάλι και πάνω, δηλαδή υπερδιπλάσια τιμή από τα φθηνότερα εισαγόμενα από τη Γαλλία και την Ισπανία. Μόνο μια αμελητέα ποσότητα εξάγεται.

«Δεν θα ανταγωνιστούμε ποτέ τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία, επειδή έχουν πολύ χαμηλές τιμές», λέει ο κ. Μπέκερ.