Γερμανία – Γαλλία: Το χρονικό μιας προαναγγελθείσας κρίσης – Οι επιπτώσεις στην ΕΕ

Πριν από σχεδόν 25 χρόνια, όταν η Γαλλία και Γερμανία βίωναν μία από τις περιόδους  «έρωτα και συνεργασίας» ο τότε Γάλλος πρόεδρος Ζακ Σιράκ τόνιζε: «Όταν η Γαλλία και η Γερμανία προχωρούν, όλη η Ευρώπη προχωρά. Όταν δεν το κάνουν, σταματάει».

Η εικόνα σήμερα έχει αλλάξει: οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες της ευρωζώνης διάγουν βίους παράλληλους, με τις οικονομίες τους να παραπαίουν. Αμφότερες βρίσκονται σε μία πολιτική περιδίνηση με τις κυβερνήσεις τους να μην επιβιώνουν της πρότασης μομφής. Κι ενώ η Γερμανία οδεύει σε πρόωρες εκλογές στις 23 Φεβρουαρίου, το σύνταγμα της Γαλλίας δεν επιτρέπει πρόωρη προσφυγή στις κάλπες πριν από το επόμενο καλοκαίρι. Ως εκ τούτου, ο νεοδιορισθείς πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού έχει μπροστά του το εξαιρετικά δύσκολο έργο να συγκροτήσει μια σταθερή κυβέρνηση μετά την κατάρρευση την περασμένη εβδομάδα της πιο βραχύβιας κυβέρνησης της χώρας από το 1958.

Γερμανία: Έχασε την ψήφο εμπιστοσύνης ο Σολτς – Πρόωρες εκλογές στη χώρα

Η πρόταση μομφής στη Γερμανία

Στη Γερμανία φαινομενικά η κατάσταση είναι πιο ξεκάθαρη. Ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς ζήτησε από την Bundestag ψήφο εμπιστοσύνης, την οποία όπως ανέμενε (και προσδοκούσε) ο ίδιος έχασε. Ο Γερμανός πρόεδρος Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ έχει πλέον 21 ημέρες για να διαλύσει το κοινοβούλιο. Στη συνέχεια, πρέπει να διεξαχθούν νέες εκλογές εντός 60 ημερών από τη διάλυση, με την ημερομηνία να έχει ήδη οριστεί για τις 23 Φεβρουαρίου.

Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με το γερμανικό σύνταγμα, το οποίο σχεδιάστηκε για να αποτρέψει την κυβερνητική αστάθεια μετά την αναταραχή της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης στις δεκαετίες του 1920 και του 1930, η ψήφος εμπιστοσύνης – την οποία μόνο ο καγκελάριος μπορεί να ζητήσει – είναι ο πρωταρχικός μηχανισμός για τη διάλυση του κοινοβουλίου και την ενεργοποίηση πρόωρων εκλογών.

Η συνταγματική ρήτρα έχει χρησιμοποιηθεί μόνο πέντε φορές από το 1949, τρεις από τις οποίες κατέληξαν σε πρόωρες εκλογές. Ενώ ο Βίλι Μπραντ και ο Χέλμουτ Κολ κέρδισαν και οι δύο τις επόμενες εκλογές και παρέμειναν καγκελάριοι, ο Γκέραρντ Σρέντερ έχασε από την Άνγκελα Μέρκελ το 2005.

Οι αγορές

Στη Γαλλία, το δημοσιονομικό έλλειμμα αναμένεται να ξεπεράσει το 6,1% του ΑΕΠ φέτος, ποσοστό υπερδιπλάσιο από το όριο της ευρωζώνης. Το δημόσιο χρέος διαμορφώνεται στο 110% του ΑΕΠ και αυξάνεται και οι αγορές ομολόγων αυτόν το μήνα «βαθμολόγησαν» τη Γαλλία ως οριακά λιγότερο φερέγγυα από την Ελλάδα.

Στη Γερμανία, όποιος γίνει καγκελάριος μετά τις εκλογές της 23ης Φεβρουαρίου θα πρέπει να αντιμετωπίσει τη μεγάλη οικονομία με τις χειρότερες επιδόσεις στον κόσμο , που πλήττεται από το υψηλό κόστος ενέργειας και εργασίας καθώς και από τη γραφειοκρατία και τις καταρρέουσες υποδομές.

Όπως επισημαίνει ο Guradian, με τη Γαλλία να μην μπορεί να διεξαγάγει νέες βουλευτικές εκλογές μέχρι τον Ιούλιο και τη Γερμανία πιθανότατα χωρίς νέα κυβέρνηση μέχρι τον Ιούνιο, η πολιτική αδυναμία στην κορυφή των δύο χωρών με τη μεγαλύτερη επιρροή της ΕΕ αναπόφευκτα θα δυσκολέψει τη λήψη αποφάσεων στην ΕΕ.

Το Παρίσι και το Βερολίνο θεωρούνται ως ο βασικός άξονας ισχύος της ΕΕ, που καθοδηγεί την πολιτική και καθορίζει τα κύρια περιγράμματα της ατζέντας της. Καθώς και οι δύο πρωτεύουσες δεν μπορούν να λάβουν μεγάλες αποφάσεις πολιτικής λόγω έλλειψης ισχυρών κυβερνήσεων, το μπλοκ θα μπορούσε να βρεθεί αντιμέτωπο με μήνες καθυστερήσεων. Και όλα αυτά σε μια εξαιρετικά σύνθετη συγκυρία για την ευρωζώνη.

Η απειλή της ύφεσης

Τα παράλληλα οικονομικά και δημοσιονομικά δεινά των δύο δυνάμεων θα βαρύνουν επίσης την ΕΕ. Ορισμένοι αναλυτές πιστεύουν ότι οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες του μπλοκ – που αντιπροσωπεύουν το 41% ​​του συνολικού ΑΕΠ της 27-μέλης της ΕΕ – θα συρρικνωθούν οικονομικά το 2025.

Η συγκυρία δεν θα μπορούσε να είναι χειρότερη, με την Ευρώπη να είναι αντιμέτωποι με τις πολιτικές της δεύτερης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ. Και ένα φως στο τούνελ της οικονομικο-πολιτικής κρίσης στις δύο χώρες δεν είναι ορατό…

Πρόσφατη δημοσκόπηση δίνει στο κεντροδεξιό CDU/CSU 31%, ακολουθούμενο από την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) με 18%, στο SPD του Σολτς 17% και στους Πράσινους 13%. Το FDP και η νέα αριστερή συντηρητική Συμμαχία κινούνται και δύο ακριβώς γύρω από το όριο του 5% για την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση.

Η πολιτική αναταραχή στη Γαλλία

Τα τρέχοντα πολιτικά προβλήματα της Γαλλίας –η χώρα διέρχεται τη χειρότερη περίοδο πολιτικής της αστάθειας από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο– προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από την απόφαση του Μακρόν να διαλύσει το κοινοβούλιο μετά τη βαριά ήττα των κεντρώων δυνάμεών του από την ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση (RN) της Μαρίν Λεπέν στις ευρωεκλογές της άνοιξης.

Στις βουλευτικές εκλογές, το Νέο Λαϊκό Μέτωπο (NFP), ένας συνασπισμός αριστερών κομμάτων που κυμαίνονται από το κυρίαρχο Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) έως το ριζοσπαστικό αριστερό France Unbowed (LFI), με επικεφαλής τον πολιτικό οπαδό Jean-Luc Mélenchon, κέρδισαν τον μεγαλύτερο αριθμό εδρών.

Η συμμαχία του Μακρόν βρέθηκε στη δεύτερη θέση και το RN (αν και τερμάτισε ως το μεγαλύτερο ενιαίο κόμμα) κατέλαβε την τρίτη θέση. Το Κοινοβούλιο χωρίστηκε σε τρία περίπου ίσα και αντίπαλα μπλοκ – ευρεία αριστερά, κέντρο και δεξιά/ακροδεξιά – κανένα από τα οποία δεν πλησίαζε την κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Μετά από εβδομάδες διχασμού και άρνησης να διορίσει πρωθυπουργό από την αριστερά, ο Μακρόν χρησιμοποίησε τον Μισέλ Μπαρνιέ, βετεράνο συντηρητικό και επικεφαλής διαπραγματευτή της ΕΕ για το Brexit, που υποστηριζόταν από μια εύθραυστη μειοψηφική συμμαχία κεντρώων και κεντροδεξιών βουλευτών.

Αυτόν τον μήνα, το ακροδεξιό RN ένωσε τις δυνάμεις του με το αριστερό NFP για να ανατρέψει την κυβέρνηση του Μπαρνιέ σε μια ψηφοφορία μομφής για τον προϋπολογισμό του 2025, ο οποίος περιελάμβανε περίπου 20 δισ. ευρώ (16,5 δισ. £) σε φορολογικές αυξήσεις και 40 δισ. ευρώ σε δημόσιες δαπάνες περικοπές.

Ο Μπάιρου, ο αντικαταστάτης του, πρέπει να προσπαθήσει να συγκεντρώσει μια πιο σταθερή κυβερνητική πλειοψηφία. Η κοινοβουλευτική αριθμητική πάντως παραμένει η ίδια. Ο Μακρόν «φαίνεται να ετοιμάζεται να οικοδομήσει ένα πιο σταθερό κυβερνητικό σύμφωνο με τους Συντηρητικούς, τους Σοσιαλιστές, τους Κομμουνιστές και τους Πράσινους», οι οποίοι «μοιάζουν έτοιμοι να κάνουν συμβιβασμούς και να αποφύγουν μια άλλη κυβέρνηση στο έλεος του RN», δήλωσε ο Rym Momtaz του ευρωπαϊκού think tank, Carnegie.

«Αλλά αυτό είναι μόνο μια προσωρινή διόρθωση. Εξακολουθεί να μην έχει λύση για να αντιστρέψει το κύμα δημοτικότητας που απολαμβάνει η Λεπέν από το 2017 και τις σημαντικές πιθανότητες να εκλεγεί πρόεδρος το 2027».