Διαθήκες: Τι αλλάζει στο κληρονομικό δίκαιο

Η διατήρηση της ιδιόγραφης διαθήκης με συγκεκριμένες δικλίδες ασφαλείας και με αδιαπραγμάτευτο όριο τη διασφάλιση της γνησιότητας της βούλησης του διαθέτη, ώστε να αποφεύγονται σκληρές και πολυετείς αντιδικίες, και η εισαγωγή των κληρονομικών συμβάσεων για πρώτη φορά στο αστικό δίκαιο της χώρας μας είναι δύο από τους βασικούς άξονες των μεταρρυθμίσεων του κληρονομικού δικαίου, που έχει ξεκινήσει με πρωτοβουλία της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Δικαιοσύνης και έχει άμεσο αντίκτυπο στην κοινωνία και στον τομέα των επιχειρήσεων. Παράλληλα, σύμφωνα με πληροφορίες των «ΝΕΩΝ», ομοφώνως η Ομάδα Εργασίας έκρινε ότι δεν τίθεται ζήτημα αποκλεισμού των υπερηλίκων – παππούδων, γιαγιάδων και γονέων – από τη νόμιμη μοίρα, που πρακτικά σημαίνει ότι δεν θίγεται ο πυρήνας των υπαρχόντων κληρονομικών δικαιωμάτων ανιόντων συγγενών του θανόντος.

Και ενώ οι νομοθετικές εργασίες βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη – την Παρασκευή είναι η τρίτη συνεδρίαση των μελών της Ομάδας Εργασίας –, με δήλωσή της στα «ΝΕΑ» η πρόεδρος του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Αθηνών, Πειραιώς, Αιγαίου και Δωδεκανήσου Ελένη Κοντογιώργου, η οποία συμμετέχει και στην Επιτροπή του υπουργείου, αποκαλύπτει ότι έχει ήδη μπει στις «ράγες» η σύσταση Μητρώου Αδημοσίευτων Διαθηκών και εν συνεχεία δημοσιευμένων από συμβολαιογράφους. Πρόκειται για ένα ακόμα βήμα, το οποίο σε συνδυασμό με τις επερχόμενες νομοθετικές αλλαγές μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο ψηφιακό εργαλείο στον δρόμο της μεταρρύθμισης του κληρονομικού δικαίου. Οπως σημειώνει μάλιστα η κυρία Κοντογιώργου, το Μητρώο αυτό που νομοθετικά προβλέπεται από το έτος 1952, αλλά εβδομήντα και πλέον χρόνια παραμένει μόνο στα χαρτιά, έφτασε η ώρα να πάρει σάρκα και οστά παρέχοντας όλα τα εχέγγυα ασφαλείας σε όποιον πολίτη θέλει να καταθέσει την ιδιόγραφη διαθήκη που θα συντάξει σε συμβολαιογράφο της επιλογής του, διασφαλίζοντας παράλληλα στους κληρονόμους ότι θα μπορούν να έχουν ολοκληρώσει τις αναγκαίες διαδικασίες, χωρίς να χρειάζεται να περάσουν από τα δικαστήρια και να αναμένουν επί μήνες ακολουθώντας το νομοθετικό πρότυπο των συναινετικών διαζυγίων.

Η εξαγγελία των αλλαγών από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης, τον αρμόδιο υπουργό Γιώργο Φλωρίδη και τον υφυπουργό Ιωάννη Μπούγα, έχει προκαλέσει μεγάλο ενδιαφέρον σε χιλιάδες πολίτες, οι οποίοι σπεύδουν να επικοινωνήσουν με κατά τόπους συμβολαιογράφους ζητώντας να μάθουν λεπτομέρειες για τις αλλαγές κυρίως αναφορικά με τους τρόπους σύνταξης των διαθηκών.

Με όρους

Σύμφωνα με πληροφορίες, η ιδιόγραφη διαθήκη διατηρείται, αλλά με όρους και προϋποθέσεις ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος μεταχρονολογημένων διαθηκών που αλλοιώνουν τη βούληση του διαθέτη και γεννούν, όπως έχει δείξει η πρακτική, διαμάχες μεταξύ των κληρονόμων. Ως προς αυτή την κατεύθυνση εξετάζεται το ενδεχόμενο οι ιδιόγραφες διαθήκες να κατατίθενται από τους πολίτες – διαθέτες απευθείας σε συμβολαιογράφο, αντί να μένουν κρυμμένες σε κάποιο συρτάρι ή να αφήνονται στα χέρια συγγενικών ή άλλων προσώπων, με τον κίνδυνο να χαθούν ή να καταστραφούν.

«Κλειδί» για τη διαδοχή στις επιχειρήσεις

Μία ακόμα μεγάλη αλλαγή είναι η εισαγωγή του θεσμού των κληρονομικών συμβάσεων στο ελληνικό δίκαιο, όπως συμβαίνει και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, που θα απασχολήσει τα μέλη της ομάδας εργασίας σε μία από τις επόμενες συνεδριάσεις τους. Το κεφάλαιο αυτό, το οποίο θεωρείται κλειδί για τη διαδοχή στις επιχειρήσεις, σύμφωνα με τον υφυπουργό Δικαιοσύνης Ιωάννη Μπούγα, αφορά τη δυνατότητα να συνεννοείται ο κάθε πολίτης με τους κληρονόμους του για το μερίδιο που θα λάβει ο καθένας από την κληρονομιά και αφού συμφωνήσουν όλα τα μέρη, να υπογράψουν όλοι μαζί σύμβαση που θα επικυρώνει τη διανομή της περιουσίας.

Το κρίσιμο σημείο είναι μεταξύ ποιων προσώπων θα μπορούν να γίνονται τέτοιου είδους συμβάσεις και με ποια μορφή, λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαίτερη βαρύτητα που μπορούν να έχουν οι κληρονομικές συμβάσεις στη λειτουργία των επιχειρήσεων.

Στο τραπέζι των συζητήσεων έχει τεθεί επίσης το θέμα για την αναγνώριση του δικαιώματος κληρονομιάς σε συντρόφους ζωής, χωρίς να έχει μεσολαβήσει γάμος ή σύμφωνο συμβίωσης. Πάντως, όπως επισημαίνουν σε όλους τους τόνους αρμόδιες πηγές, «η Ομάδα Εργασίας προχωρά με σταθερά βήματα στο σύνθετο έργο της, με στόχο οι αλλαγές να βελτιώσουν και να εκσυγχρονίσουν το κληρονομικό δίκαιο, επισημαίνοντας ότι ακόμα το πολυαναμενόμενο νομοθέτημα βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο».

Premium έκδοση ΤΑ ΝΕΑ