Το βαγόνι των μεγάλων πυρηνικών αντιδραστήρων μας περιμένει

Έγκριτοι επιστήμονες στην Ελλάδα θεωρούν ότι η Ελλάδα έχει χάσει το τρένο των μεγάλων πυρηνικών αντιδραστήρων (άρθρο στην Καθημερινή 1/11/2024) διότι ισχυρίζονται ότι δεν συμφέρει για οικονομικούς λόγους και ότι η προσοχή έχει στραφεί στη νέα τεχνολογία των μικρότερων αρθρωτών αντιδραστήρων SMRs (small modular reactors). Η γνώμη μου, ως πυρηνικός μηχανικός με μακροχρόνια παρουσία στο χώρο σχεδιασμού και λειτουργίας πολλών πυρηνικών αντιδραστήρων, διαφέρει διότι οι μεγάλοι πυρηνικοί αντιδραστήρες έχουν αποδεδειγμένο ιστορικό είναι βιώσιμοι για μια χώρα που δεν έχει την οικονομική πολυτέλεια να επιδιώξει μη δοκιμασμένες επιλογές.

Πλέον των τετρακοσίων πυρηνικών αντιδραστήρων που λειτουργούν σήμερα στον κόσμο είναι μεγάλοι πυρηνικοί αντιδραστήρες περίπου 1000 MWe. Χρειάστηκαν τέσσερεις δεκαετίες δια να επιλυθούν διάφορα προβλήματα σχετικά με την λειτουργία, με υλικά, με προδιαγραφές, με ανθρώπινη απόδοση και εκπαίδευση. Η επίλυση των προβλημάτων αυτών βελτίωσε σημαντικά την πυρηνική ασφάλεια, αύξησε τον συντελεστή δυναμικότητας, μείωσε το προσωπικό υποστήριξης και μείωσε το κόστος παραγωγής.

Οι μικρότεροι πυρηνικοί αντιδραστήρες SMR είναι στο στάδιο σχεδιασμού, δεν έχουν λειτουργήσει, δεν γνωρίζουμε τι λειτουργικά προβλήματα θα παρουσιάσουν και δεν ξέρουμε πιο θα είναι το κόστος παραγωγής. Παρά το ότι η τεχνολογία των μικρότερων αρθρωτών αντιδραστήρων SMR υπόσχεται πολλά, θα χρειαστεί ίσως περισσότερο από μια δεκαετία λειτουργικών δεδομένων προκειμένου να επιβεβαιώσουμε την επιτυχία της τεχνολογίας, την λειτουργικότητα και το κόστος παραγωγής. Η έλλειψη λειτουργικών δεδομένων από τους αντιδραστήρες SMR και η πληθώρα των λειτουργικών δεδομένων από τους μεγάλους πυρηνικούς αντιδραστήρες μας πείθει ότι δεν έχουμαι χάσει το βαγόνι και ότι μας περιμένει εάν το θελήσουμε.

Εάν η Ελλάδα είχε σκοπό να επενδύσει σε πυρηνικό αντιδραστήρα στα επόμενα δέκα χρόνια δια να καλύψει τις ενεργειακές της ανάγκες που δεν μπορούν να καλύψουν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα πρέπει να στραφούν σε μεγάλο πυρηνικό αντιδραστήρα περίπου 1000 MWe.

Η χώρα μας έχει επιλέξει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δια να επιτύχει τους κλιματικούς της στόχους και για να καλύψει τις ενεργειακές της ανάγκες. Συμφωνώ με την επιλογή των ανανεώσιμων πηγών αλλά δεν συμφωνώ ότι μπορούν να ικανοποιήσουν τις ενεργειακές ανάγκες της χώρας διότι δεν είναι προς το παρόν δυνατόν να αποθηκευτεί, με οικονομικό τρόπο, αρκετή ηλεκτρική ενέργεια ώστε ανά πάσα στιγμή να εφοδιάζει ένα μεγάλο ποσοστό του βασικού φορτίου (base load) της χώρας.

Λέγεται ότι η Ελλάδα έχει σημειώσει αξιοσημείωτη επιτυχία στην χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά). Ερωτώ λοιπόν, εάν αυτή είναι αξιοσημείωτη επιτυχία, γιατί το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας είναι τόσο υψηλό και αυξανόμενο, όπως αποδεικνύεται από τους ηλεκτρικούς λογαριασμούς των καταναλωτών, παρά την συνεχώς αυξανόμενη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τις ανανεώσιμες πηγές. Ο υπουργός Ενέργειας οφείλει να απαντήσει στο ερώτημα αυτό δια τον Έλληνα καταναλωτή.

Η ηλεκτρική ενέργεια είναι ένα κοινωνικό αγαθό που πρέπει να προσφέρεται στους πολίτες στο μικρότερο δυνατό κόστος. Εάν ένας μεγάλος πυρηνικός αντιδραστήρας ήταν να λειτουργήσει στην χώρα μας στα επόμενα δέκα χρόνια το αναμενόμενο κόστος της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας θα πρέπει να κυμανθεί στα περίπου 40 έως 50 Eu/MWhr. Το κόστος αυτό είναι κατά πολύ πιο μικρό από το κόστος που πληρώνει σήμερα ο Έλληνας καταναλωτής.

Το θέμα της πυρηνικής ενέργειας συζητείται στην χώρα μας τα τελευταία 50 η 60 χρόνια χωρίς να έχει ληφθεί απόφαση. Ο κ. Μητσοτάκης δήλωσε στις Βρυξέλλες στις 21 Οκτωβρίου 2021 «είμαι πεπεισμένος ότι δεν μπορούμε ως Ευρώπη να πετύχουμε τους κλιματικούς στόχους χωρίς πυρηνική ενέργεια και συνέχισε ότι η Ελλάδα δεν θα έχει ποτέ πυρηνική μονάδα γιατί βρισκόμαστε σε μια περιοχή εξαιρετικά σεισμογενή». Το πρώτο μέρος της δήλωσης του κ. Μητσοτάκη είναι ακριβές το δεύτερο όμως δείχνει ότι δεν έχει επαρκώς ενημερωθεί. Πλήρης ενημέρωση του κ. Μητσοτάκη και του Ελληνικού κοινού για τα οφέλη, τους κινδύνους και το κόστος της πυρηνικής ενέργειας είναι ο κρίκος που λείπει και δυσκολεύει την λήψη αποφάσεων.

Το βαγόνι των μεγάλων πυρηνικών αντιδραστήρων μας περιμένει, εάν αποφασίσουμε να το πάρουμε, διότι η μακροχρόνια λειτουργία τους έχει επιβεβαιώσει:

1. Τα περιθώρια ασφαλείας είναι μεγάλα και οι κίνδυνοι σχετικά μικροί

2. Η σεισμικότητα δεν είναι αποτρεπτικός παράγων

3. Τα πυρηνικά απόβλητα είναι διαχειρίσιμα διότι η ποσότητα είναι μικρή

4. Η επίτευξη των κλιματικών στόχων είναι σίγουρη και

5. Το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας θα σταθεροποιηθεί.

Ο Πέτρος Θ. Αντωνόπουλος είναι Πυρηνικός Μηχανικός, ScD MIT