Economist: Το Μπαγκλαντές «χώρα της χρονιάς» για το 2024

Κάθε Δεκέμβριο o Economist επιλέγει μια «χώρα της χρονιάς». Ο νικητής δεν είναι το πιο πλούσιο, το πιο χαρούμενο ή το πιο ενάρετο κράτος, αλλά αυτό που έχει βελτιωθεί περισσότερο τους προηγούμενους 12 μήνες. Η συζήτηση μεταξύ των ανταποκριτών του Economist ήταν έντονη. Στους προηγούμενους νικητές περιλαμβάνονται η Κολομβία (για τον τερματισμό ενός εμφυλίου πολέμου), η Ουκρανία (για αντίσταση σε μια απρόκλητη εισβολή) και το Μαλάουι (για τον εκδημοκρατισμό). Το 2023 το έγκριτο μέσο ενημέρωσης έδωσε το βραβείο στην Ελλάδα για την έξοδο από μια μακρά οικονομική κρίση.

Πολωνία

Στη λίστα με τα υποψήφια κράτη φιγουράριζαν πέντε χώρες. Δύο πήραν θέση ενάντια σε μια κακή κυβέρνηση. Στην Πολωνία, η νέα κυβέρνηση του Ντόναλντ Τουσκ, που σχηματίστηκε μετά τις βουλευτικές εκλογές του 2023, πέρασε το έτος προσπαθώντας να διορθώσει τη ζημιά που προκάλεσε ο προκάτοχός της. Το κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη, το οποίο κυβερνούσε για οκτώ χρόνια, διέβρωσε τους φιλελεύθερους δημοκρατικούς κανόνες, κατακτώντας τον έλεγχο των δικαστηρίων, των μέσων ενημέρωσης και των επιχειρήσεων, ακολουθώντας το πρότυπο του Βίκτορ Όρμπαν στην Ουγγαρία. Ο κ. Τουσκ έχει ξεκινήσει τη μακρά περίοδο αναδόμησης και αποκατάστασης της χώρας.  Έκανε επίσης την Πολωνία έναν ακόμη ισχυρότερο πυλώνα ευρωπαϊκής ασφάλειας, με τον μεγάλο στρατό της και τις αυξανόμενες αμυντικές δαπάνες. Ωστόσο, έχει να αντιμετωπίσει ακόμα κάποια συνταγματικά προβλήματα, ενώ και οι σχέσεις της με τη Γερμανία είναι κακές.

Νότια Αφρική

Κάπου 10.000 χιλιόμετρα μακριά, οι Νοτιοαφρικανοί ψήφισαν επίσης για ένα καλύτερο μέλλον. Στις εκλογές του Μαΐου, το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (ANC) έχασε την κοινοβουλευτική του πλειοψηφία για πρώτη φορά, έχοντας διαρκώς τα ηνία της κυβάρνησης από το τέλος του απαρτχάιντ το 1994. Οι ψηφοφόροι είχαν κουραστεί από την οικονομική αποτυχία, η οποία επιδεινώθηκε από κρούσματα κακοδιαχείρισης στο κυβερνών κόμμα. Το ANC πρέπει τώρα να κυβερνήσει μέσω ενός συνασπισμού, και οι πιο λογικοί ηγέτες του επέλεξαν να το κάνουν με τη Δημοκρατική Συμμαχία, ένα φιλελεύθερο κόμμα με ιστορικό καλής λειτουργίας σε πόλεις και κωμοπόλεις. Ο νέος συνασπισμός θα αγωνιστεί για να λύσει σημαντικά προβλήματα όπως η ανεργία και η εγκληματικότητα, αλλά προσφέρει μια ευκαιρία για καλύτερη διακυβέρνηση.

Αργεντινή

Μια χώρα μπορεί να κερδίσει το βραβείο του Economist για την οικονομική μεταρρύθμιση. Οι πολιτικές της Αργεντινής ήταν από καιρό τρομακτικές, με άσκοπες δαπάνες, υψηλό πληθωρισμό, πολλαπλές συναλλαγματικές ισοτιμίες και διαρκείς χρεοκοπίες. Το 2024, ο Χαβιέ Μιλέι, ο «αναρχοκαπιταλιστής» πρόεδρός της, εξαπέλυσε το πιο ριζοσπαστικό πείραμα της ελεύθερης αγοράς στον κόσμο, περικόπτοντας τις δημόσιες δαπάνες και απορρυθμίζοντας την αγορά. Αυτό απέδωσε: ο πληθωρισμός και το κόστος δανεισμού μειώθηκαν και η οικονομία άρχισε να αναπτύσσεται ξανά το τρίτο τρίμηνο. Αλλά η Αργεντινή εξακολουθεί να έχει ένα υπερτιμημένο νόμισμα και η δημόσια υποστήριξη για τη θεραπεία σοκ μπορεί να μην διαρκέσει.

Συρία

Η επιλαχούσα χώρα είναι μια καθυστερημένη συμμετοχή στη λίστα των υποψήφιων κρατών του Economist: η Συρία. Η εκδίωξη του Μπασάρ αλ Άσαντ στις 8 Δεκεμβρίου έδωσε τέλος σε μισό αιώνα διεφθαρμένης δυναστικής δικτατορίας. Μόλις τα τελευταία 13 χρόνια ο εμφύλιος πόλεμος και η κρατική βία έχουν σκοτώσει περίπου 600.000 ανθρώπους. Το καθεστώς του κ. Άσαντ, σύμφωνα με τον Economist, χρησιμοποίησε χημικά όπλα και μαζικά βασανιστήρια εναντίον αντιπάλων τους και κατέφυγε σε βιομηχανικής κλίμακας εμπόριο ναρκωτικών για να συγκεντρώσει μετρητά. Η πτώση του έφερε χαρά στους Σύρους και ταπείνωση στους υποστηρικτές του – τη Ρωσία και το Ιράν, που υπολόγιζε τη Συρία (με τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ) ως μέρος του «άξονα αντίστασής» του.

Ο κ. Άσαντ ήταν σαφώς ο χειρότερος τύραννος που καθαιρέθηκε το 2024. Αλλά η ποιότητα αυτού που τον αντικαθιστά έχει επίσης σημασία. Η Hayat Tahrir al-Sham (HTS), η πιο ισχυρή ομάδα ανταρτών, η οποία ελέγχει τώρα τη Δαμασκό και κομμάτια της υπόλοιπης Συρίας, υπήρξε μέχρι στιγμής ρεαλιστική. Αλλά μέχρι το 2016 ήταν συνδεδεμένη με την Αλ Κάιντα και για μερικά χρόνια κυβερνούσε την επαρχία Ιντλίμπ με σιδερένια πυγμή. Εάν η HTS αποκτήσει υπερβολική δύναμη, μπορεί να επιβάλει μια ισλαμιστική αυτοκρατορία. Αν έχει πολύ μικρή δύναμη, η Συρία μπορεί να διαλυθεί.

Μπαγκλαντές, ο νικητής

Νικητής στη λίστα του Economist αναδείχτηκε τελικά το Μπαγκλαντές, το οποίο ανέτρεψε επίσης μια αυταρχική διακυβέρνηση. Τον Αύγουστο, διαδηλώσεις στους δρόμους υπό την ηγεσία των φοιτητών ανάγκασαν τον Σεΐχη Χασίνα, ο οποίος κυβερνούσε τη χώρα των 175 μέτρων για 15 χρόνια. Κόρη ενός ήρωα της ανεξαρτησίας, κάποτε προήδρευσε της ταχείας οικονομικής ανάπτυξης.

Αλλά έγινε καταπιεστική, νοθεύοντας εκλογές, φυλακίζοντας αντιπάλους και διέταξε τις δυνάμεις ασφαλείας να πυροβολήσουν διαδηλωτές. Κατά τη διάρκεια της κυβερνητθής θητείας της εξαφανίστηκαν τεράστια χρηματικά ποσά.

Bangladeshi students have done it!!!!
They stormed the streets for an end to quota system appointments made by the govt.

The govt killed 94 protesters but the students stood their ground.

Today the prime minister resigned and ran away from the country!

pic.twitter.com/rthaOXcUdU

— #OurFavOnlineDoc 🩺 🇬🇧 (@OurFavOnlineDoc) August 5, 2024

Το Μπαγκλαντές έχει μια ιστορία βίας όταν η εξουσία αλλάζει χέρια. Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το BNP, συχνά προτρέπει σε επεισόδια ενώ ο ισλαμικός εξτρεμισμός είναι μια απειλή για τη χώρα. Ωστόσο, η μετάβαση ήταν μέχρι στιγμής ενθαρρυντική. Μια προσωρινή τεχνοκρατική κυβέρνηση, με επικεφαλής τον Μοχάμεντ Γιουνούς, βραβευμένο με Νόμπελ ειρήνης, υποστηρίζεται από φοιτητές, στρατό, επιχειρήσεις και κοινωνία των πολιτών. Αποκατέστησε την τάξη και σταθεροποίησε την οικονομία.

Το 2025 θα χρειαστεί να αποκαταστήσει τους δεσμούς με την Ινδία και να αποφασίσει πότε θα διεξαχθούν εκλογές—πρώτα διασφαλίζοντας ότι τα δικαστήρια είναι ουδέτερα και ότι η αντιπολίτευση έχει χρόνο να οργανωθεί. Τίποτα από αυτά δεν θα είναι εύκολο. Αλλά καθώς ανέτρεψε μια δεσποτική διακυβέρνηση και οδεύει προς μια πιο φιλελεύθερη κυβέρνηση, το Μπαγκλαντές είναι η χώρα της χρονιάς.