Mercosur: Ο αντίκτυπος στο παγκόσμιο εμπόριο από το deal των 150 δισ. δολαρίων

Σχεδόν 25 χρόνια χρειάστηκαν για να κλειστεί η συμφωνία της ΕΕ  με τις χώρες Mercosur, τη συνθήκη που κατοχυρώνει την εμπορική και πολιτική συνεργασία τους. Σύμφωνα με τια πρώτες αναλύσεις, αν και ο αντίκτυπός της συμφωνίας στο παγκόσμιο εμπόριο θα είναι μέτριος, ο γεωπολιτικός συμβολισμός της θα είναι πολύ μεγαλύτερος.

Όπως εκτιμά σχετικό δημοσίευμα του Economist, με τις Ηνωμένες Πολιτείες έτοιμες να γίνουν ακόμη πιο προστατευτικές υπό τον Ντόναλντ Τραμπ και με την επιρροή της Κίνας στη Λατινική Αμερική ολοένα να αυξάνεται, σηματοδοτεί μια προσπάθεια ενίσχυσης των σχέσεων μεταξύ δύο δημοκρατικών περιοχών, που συνδέονται εδώ και καιρό με τον πολιτισμό και την ιστορία. «Αλλά η επικύρωσή της από τους Ευρωπαίους δεν είναι καθόλου σίγουρη, καθώς οι αγρότες με επιρροή στην ήπειρο φοβούνται τις εξαιρετικά αποτελεσματικές αγροτικές επιχειρήσεις της Mercosur», επισημαίνεται.

Φέτα: Σε κίνδυνο ο ελληνικός «λευκός χρυσός» – Άσχημα μαντάτα φέρνει η Mercosur

Οι συνομιλίες μεταξύ των δύο μπλοκ ξεκίνησαν το 1999, στο απόγειο του ελεύθερου εμπορίου και της παγκοσμιοποίησης. Χρειάστηκαν όμως 20 χρόνια, η έλευση του κ. Τραμπ και η άνοδος της Κίνας για να προκύψει μια πρώτη συμφωνία το 2019. Και αυτό γιατί και οι δύο πλευρές είχαν αμφιβολίες.

Η νέα συμφωνία ενσωματώνει και τη συμφωνία του Παρισιού για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής

Μάλιστα, πολλοί Ευρωπαίοι είχαν αντιρρήσεις για την επιθετική υποστήριξη του Ζαΐρ Μπολσονάρου, του σκληροδεξιού προέδρου της Βραζιλίας από το 2019-23, για τη γεωργία, την κτηνοτροφία και την εξόρυξη στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου. Και εκείνη την εποχή ο αριστερός Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα (γνωστός ως Λούλα), ο οποίος βρισκόταν τότε στην αντιπολίτευση, και η κυβέρνηση της Αργεντινής ανησυχούσαν ότι η παροχή μεγαλύτερης πρόσβασης στις βιομηχανικές εξαγωγές της ΕΕ θα επιτάχυνε την αποβιομηχάνιση των χωρών τους.

«Μηχανισμός εξισορρόπησης»

Τους τελευταίους 18 μήνες ο Λούλα, ο οποίος έχει πλέον επιστρέψει στην προεδρία, και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προσπάθησαν να συνάψουν τη συμφωνία.

Η νέα συμφωνία ενσωματώνει τη συμφωνία του Παρισιού για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Ένας νέος «μηχανισμός εξισορρόπησης» επιτρέπει σε κάθε πλευρά να επικαλεστεί διαμεσολάβηση και πιθανά αντίποινα εάν μονομερείς ενέργειες, όπως ο προτεινόμενος κανονισμός της ΕΕ για την αποψίλωση των δασών, βλάπτουν το εμπόριο του άλλου μέρους.

Αν η Επιτροπή ήταν διατεθειμένη να είναι πιο ευέλικτη από ό,τι στο παρελθόν, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και η επιστροφή του κ. Τραμπ έκαναν πολλούς Ευρωπαίους ηγέτες να αναθεωρήσουν. «Για την ΕΕ, αυτό είναι σημαντικό από οικονομική άποψη, αλλά [είναι] σε μεγάλο βαθμό μια γεωπολιτική απόφαση», λέει η Cecilia Malmström, πρώην Ευρωπαία επίτροπος Εμπορίου. «Με έναν πιθανό δασμολογικό πόλεμο να πλησιάζει, η Ευρώπη χρειάζεται φίλους και συμμάχους».

Η πλήρης συνθήκη ΕΕ – Mercosur πρέπει να εγκριθεί από τα εθνικά κοινοβούλια

Στα 150 δισ. δολάρια ετησίως το εμπόριο μεταξύ των δύο μπλοκ

Η συμφωνία, σύμφωνα με τον Economist, δεν αποτελεί σχεδόν καμία επανάσταση στο ελεύθερο εμπόριο. Αναμένεται να καταργήσει τους δασμούς στο 90% του εμπορίου αγαθών μεταξύ των δύο πλευρών, αλλά κυρίως για μια περίοδο έως 12 ετών. Οι αγροτικές εξαγωγές από τη Mercosur θα υπόκεινται σε σταδιακά αυξανόμενες ποσοστώσεις.

Τα βασικά μέλη της Mercosur, στα οποία περιλαμβάνονται επίσης η Παραγουάη και η Ουρουγουάη, έχουν συνολικό πληθυσμό 275 εκατ. ανθρώπων -και συνολικό ΑΕΠ 3 τρισ. δολάρια, γεγονός που την καθιστά τον μεγαλύτερο οικονομικό εταίρο της ΕΕ μετά την Ιαπωνία και τη Βρετανία (η Βολιβία προσχώρησε στη Mercosur φέτος, αλλά δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος της συμφωνίας). Το συνολικό εμπόριο μεταξύ των δύο μπλοκ προσεγγίζει τα 150 δισ. δολάρια ετησίως.

Μάλιστα, σε μια μελέτη της συμφωνίας του 2019, το Ινστιτούτο Εφαρμοσμένης Οικονομικής Έρευνας της Βραζιλίας, υπολόγισε ότι η Βραζιλία θα έχει τα μεγαλύτερα κέρδη, με ακόμα 6,2 δισ. δολάρια στις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων μεταξύ 2024 και 2040. Αλλά και οι ευρωπαϊκές εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων θα αυξηθούν.

Η έγκριση για τη συμφωνία ΕΕ – Mercosur

Για να διευκολυνθεί η επικύρωση στην Ευρώπη, το εμπορικό μέρος έχει αναπαραχθεί σε ξεχωριστή συμφωνία που απαιτεί τη σύμφωνη γνώμη μόνο των εθνικών κυβερνήσεων της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για να τεθεί σε ισχύ. Η πλήρης συνθήκη πρέπει να εγκριθεί από τα εθνικά κοινοβούλια. Οι εθνικές κυβερνήσεις είναι πιθανό να συζητήσουν τη συμφωνία το καλοκαίρι.

Η ΕΕ διχάζεται μεταξύ των προστατευτικών ενστίκτων της και των γεωπολιτικών υπολογισμών της. Η Γαλλία αντιτίθεται στην εμπορική συμφωνία, αλλά ενδέχεται να μην είναι σε θέση να συγκεντρώσει την απαραίτητη μειοψηφία αποκλεισμού τουλάχιστον τεσσάρων χωρών που αντιστοιχούν συνολικά στο 35% του πληθυσμού της ΕΕ.

Με τη Γερμανία, την Ισπανία και τη Σουηδία να τάσσονται σθεναρά υπέρ, το αποτέλεσμα μπορεί να εξαρτηθεί από την Πολωνία και την Ιταλία.