Βραζιλία: Γιατί έχει μεγάλη οικονομία αλλά απαίσιες αγορές

Ο 79χρονος πρόεδρος της Βραζιλίας, Λουίζ Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, επανήλθε δυναμικά από μια πρόσφατη επώδυνη περιπέτεια υγείας, δίνοντας συνέντευξη Τύπου λιγότερο από μία εβδομάδα αφότου μπήκε στην εντατική με αιμορραγία στον εγκέφαλο. Η καταστολή της αιμορραγίας στις χρηματοπιστωτικές αγορές στην Βραζιλία μπορεί να είναι πιο δύσκολη, αν και όχι αδύνατη.

Η Βραζιλία ολοκληρώνει το 2024 με ένα παράδοξο. Η οικονομία πάει περίφημα. Η αύξηση του ΑΕΠ θα μπορούσε να φτάσει το 3% για τρίτη συνεχόμενη χρονιά. Η ανεργία βρίσκεται σε χαμηλό ρεκόρ και το εμπορικό πλεόνασμα σε υψηλό όλων των εποχών, είπε στο Barron’s ο Ντιέγκο Μπονόμο, πρώην Βραζιλιάνος αξιωματούχος που είναι τώρα ανώτερος σύμβουλος στη δικηγορική εταιρεία Covington & Burling.

Βραζιλία: Οι αμερικανικές εκλογές προκαλούν πιέσεις στα μακροπρόθεσμα επιτόκια – Τι λέει ο κεντρικός τραπεζίτης

Ωστόσο, οι αγορές έχουν τα χάλια τους. Το χρηματιστήριο iShares MSCI Brazil μειώθηκε φέτος κατά ένα τρίτο. Το ρεάλ είναι το σημαντικότερο νόμισμα με τις χειρότερες επιδόσεις στον κόσμο. Οι αποδόσεις των πενταετών ομολόγων έχουν αυξηθεί κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες σε σχεδόν 15%.

Η χρόνια οικονομική νόσος της Βραζιλίας είναι οι υπερβολικές κρατικές δαπάνες που ωθούν τον καλπάζοντα πληθωρισμό και παραγκωνίζουν την ανάπτυξη λόγω πληρωμών χρέους

Οι επενδυτές κοιτούν πέρα ​​από το υγιές παρόν για την επανεμφάνιση της χρόνιας οικονομικής νόσου της Βραζιλίας, δηλαδή τις υπερβολικές κρατικές δαπάνες που ωθούν τον καλπάζοντα πληθωρισμό και παραγκωνίζουν την ανάπτυξη λόγω πληρωμών χρέους. Ο Λούλα, όπως είναι γνωστός ο βετεράνος ηγέτης, επεκτείνει τους δημοσιονομικούς περιορισμούς από τότε που επέστρεψε για την τρίτη θητεία του πριν από δύο χρόνια.

Πανικός σαρώνει τις αγορές της Βραζιλίας

Ένα δημοσιονομικό πακέτο στα τέλη Νοεμβρίου που είχε σκοπό να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη έκανε ακριβώς το αντίθετο, αποφεύγοντας τις περισσότερες περικοπές δαπανών υπέρ των ασταθών υποσχέσεων για αύξηση των εσόδων.

«Πιστεύω ότι η οικονομική ομάδα είναι πραγματικά αγανακτισμένη για το τι πρέπει να κάνει στη συνέχεια», είπε στο Barron’s ο Ράιαν Μπεργκ, διευθυντής του προγράμματος της Αμερικής στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών.

Δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε γιατί. Το 95% του προϋπολογισμού της Βραζιλίας, από τις συντάξεις μέχρι την εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη, – είναι ενσωματωμένο στο Σύνταγμα, λέει ο Μπονόμο. Οι αλλαγές απαιτούν τα τρία πέμπτα των ψήφων και των δύο βουλών του Κογκρέσου, έναν ηράκλειο άθλο, δεδομένου ότι εκπροσωπούνται 30 κόμματα.

Ένας φόβος των επενδυτών που επιμένει είναι ότι οι διορισμένοι  του Λούλα στην κεντρική τράπεζα της Βραζιλίας θα υπονόμευαν τη νομισματική επαγρύπνηση. Ο Γκαμπριέλ Γκαλίπολο, ο προστατευόμενος του Λούλα που θα αναλάβει κεντρικός τραπεζίτης το επόμενο έτος, ψήφισε να αυξήσει το βασικό επιτόκιο τρεις φορές από τον Σεπτέμβριο στο 12,25%.

Ο πληθωρισμός παραμένει συγκρατημένος κάτω από το 5% ετησίως, ανοίγοντας μια δελεαστική «πραγματική απόδοση» από τα κρατικά ομόλογα στο 15%, σημειώνει ο Τζόσι. «Οποιοδήποτε θετικό μήνυμα από τον Λούλα για τη δημοσιονομική πολιτική θα μπορούσε να προκαλέσει ένα ράλι», προβλέπει. «Ο πήχης είναι αρκετά χαμηλός».

Στην Βραζιλία ενός κακού μύρια έπονται

Ο Λούλα και το Εργατικό Κόμμα του δεν είναι κωφοί στις ανησυχίες του κεφαλαίου. Έχουν σχεδιάσει μια γενική αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος για το επόμενο έτος, η οποία θα μπορούσε να απλοποιήσει την εφιαλτική πολυπλοκότητά του, αν όχι να συγκεντρώσει περισσότερα μετρητά.

Η Βραζιλία είναι σχετικά προστατευμένη από τους δασμούς Τραμπ, πραγματοποιώντας τρεις φορές περισσότερες εξαγωγές προς Κίνα από ό,τι προς ΗΠΑ. Πήρε μια πιθανή μακροπρόθεσμη ώθηση στις αρχές Δεκεμβρίου, όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση υπέγραψε συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών με τον όμιλο Mercosur κρατών της Νότιας Αμερικής, μετά από 25 χρόνια διαπραγματεύσεων.

Τα εθνικά κοινοβούλια της ΕΕ πρέπει ακόμη να επικυρώσουν τη συμφωνία, λόγω της αντίθεσης των σκληρών λόμπι των αγροτών. «Εάν εγκριθεί, η EU-Mercosur θα ήταν πολύ σημαντική», λέει ο Μπονόμο.

Ούτε ένα αναζωογονημένο εξωτερικό εμπόριο ούτε περισσότερη σόγια στην Ευρώπη θα αναδιαμορφώσει την κατάσταση στη Βραζιλία.

Ο Ζαΐρ Μπολσονάρο, ο προκάτοχος και ο ιδεολογικός αντίπαλος του Λούλα, ενίσχυσε τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος κατά τη διάρκεια της θητείας του, αφήνοντας άλλες στρεβλώσεις στη θέση του.

«Η διατήρηση της υψηλής ανάπτυξης εξαρτάται από το αν ο Λούλα βγάλει [ταχυδακτυλουργικά] έναν λαγό από το καπέλο», λέει ο Μπεργκ.