Δημογραφικό: Η Γερμανία στο κλαμπ της «εξαιρετικά χαμηλής υπογεννητικότητας»

Η υπογεννητικότητα είναι μια μάστιγα με πολλά πρόσωπα που πλήττει τα κράτη σε κοινωνικό, οικονομικό, ακόμη και σε πολιτικό επίπεδο. Το δημογραφικό πρόβλημα πλήττει κυρίως τις δυτικές κοινωνίες και τις ανεπτυγμένες οικονομίες, αλλά όχι μόνον. Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν, ότι τρία ακόμη κράτη μέλη της ΕΕ,  συμπεριλαμβανομένης της πολυπληθέστερης χώρας, της Γερμανίας, προστέθηκαν στη λίστα των χωρών με «πολύ χαμηλά» ποσοστά γονιμότητας, υπογραμμίζοντας την έκταση των δημογραφικών προκλήσεων του μπλοκ.

Τα επίσημα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι το ποσοστό γεννήσεων στη Γερμανία μειώθηκε σε 1,35 παιδιά ανά γυναίκα το 2023, κάτω από το «πολύ χαμηλό» όριο του ΟΗΕ του 1,4, προδιαγράφοντας ένα σενάριο όπου η πτώση των ποσοστών γεννήσεων δύσκολο αντιστρέφεται.

Ζαχαράκη: Στα 20 δισ. ευρώ ο προϋπολογισμός του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το δημογραφικό

Η Εσθονία και η Αυστρία πέρασαν επίσης κάτω από το όριο του 1,4, προσχωρώντας στις εννέα χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων ης Ισπανίας, της Ελλάδας και της Ιταλίας, που το 2022 είχαν ποσοστά γονιμότητας κάτω από 1,4 παιδιά ανά γυναίκα.

Η πτώση των ποσοστών γεννήσεων αντανακλά εν μέρει την «αναβολή της γονεϊκότητας μέχρι τη δεκαετία των ’30», η οποία συνεπάγεται «μεγαλύτερη πιθανότητα να μην έχετε τόσα παιδιά όσα θα θέλατε λόγω του βιολογικού ρολογιού», δήλωσε στους Financial Times ο Βίλεμ Αντέμα, ανώτερος οικονομολόγος στο ΟΟΣΑ.

Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η οικονομική και πολιτική αναταραχή εξηγεί εν μέρει την τάση των ανθρώπων να έχουν λιγότερα παιδιά

Χωρίς μετανάστευση, τα χαμηλά ποσοστά γονιμότητας σημαίνουν συρρίκνωση του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας, προσθέτοντας πιέσεις στα δημόσια οικονομικά και περιορίζοντας την οικονομική ανάπτυξη.

Με τους νέους να φτάνουν αργότερα στη ζωή τους σε ορόσημα ζωής, όπως η αγορά σπιτιού, η μέση ηλικία των γυναικών της ΕΕ κατά τον τοκετό αυξήθηκε στα 31,1 έτη το 2023, ένα χρόνο αργότερα από ό,τι πριν από μια δεκαετία. Ο αριθμός αυξάνεται φθάνοντας 31,4 στη Γερμανία και στΑ 32 χρόνια στην Ισπανία, την Ιταλία και την Ιρλανδία.

Η Αυστρία ανέφερε πτώση σε 1,32 παιδιά ανά γυναίκα το 2023, από 1,41 το προηγούμενο έτος. Στην Εσθονία, το ποσοστό έφτασε στο 1,31 το 2023, από 1,41 το προηγούμενο έτος.

Και οι φιλικές προς την οικογένεια χώρες αντιμέτωπες με το δημογραφικό

Τα ποσοστά γεννήσεων έχουν μειωθεί σε όλη την Ευρώπη, ακόμη και σε χώρες όπως η Φινλανδία, η Σουηδία και η Γαλλία, όπου οι φιλικές προς την οικογένεια πολιτικές και η μεγαλύτερη ισότητα των φύλων είχαν συμβάλει στο παρελθόν στην αύξηση του αριθμού των γεννήσεων.

Στη Φινλανδία, το ποσοστό γεννήσεων ήταν πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ μέχρι το 2010, αλλά έπεσε στο 1,26 το 2023, το χαμηλότερο από τότε που άρχισε η καταγραφή το 1776, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία.

Η Γαλλία είχε το υψηλότερο ποσοστό γεννήσεων με 1,79 παιδιά ανά γυναίκα το 2022, αλλά τα εθνικά στοιχεία έδειξαν ότι έπεσε στο 1,67 πέρυσι, το χαμηλότερο που έχει καταγραφεί.

Τα ποσοστά μειώθηκαν επίσης χαμηλότερα σε χώρες όπου ήταν ήδη εξαιρετικά χαμηλά, φτάνοντας στο 1,12 στην Ισπανία και στο 1,2 στην Ιταλία το 2023.

Ο Γκουάνγκ Ζανγκ, υπεύθυνος πληθυσμιακών υποθέσεων στον ΟΗΕ, ζήτησε από τις κυβερνήσεις «να θέσουν πιο φιλικά προς την οικογένεια και προς το φύλο μέτρα πολιτικής», λέγοντας ότι αυτό θα επιτρέψει σε γυναίκες και άνδρες να αποκτήσουν τα περισσότερα παιδιά που οι έρευνες ισχυρίζονται ότι θέλουν.

Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η οικονομική και πολιτική αναταραχή εξηγεί εν μέρει την τάση των ανθρώπων να έχουν λιγότερα παιδιά.

«Μπορεί να έχετε δουλειά, αλλά αν ανησυχείτε μήπως τη χάσετε, ή ανησυχείτε για τον πληθωρισμό ή ανησυχείτε για τη σύγκρουση στην Ουκρανία, τότε μπορεί να διστάσετε να κάνετε παιδιά», είπε στους FT η Αν Μπέρινγκτον, καθηγήτρια δημογραφίας στο Πανεπιστήμιο του Southampton.

Αλλαγές στις κοινωνικές συμπεριφορές μπορεί επίσης να παίζουν ρόλο.

Ο Αντέμα είπε: «Οι κανόνες για το τι σημαίνει να είσαι καλός γονιός και πόσο εντατικά πρέπει να συμμετέχεις σε αυτό είναι τέτοιες που αρκετοί νέοι λένε: «Λοιπόν, εκτός από το γεγονός ότι δεν χρειάζομαι παιδιά για να είμαι χαρούμενος, θα ήταν επίσης μια πολύ δύσκολη δουλειά για μένα και δεν είμαι σίγουρος ότι μπορώ να αναλάβω αυτή την ευθύνη».