Φυσικό αέριο: Νέο ράλι στις τιμές φέρνει το τέλος του ρωσικού αερίου στην Ευρώπη

Συνεχίζεται το ράλι στο ευρωπαϊκό φυσικό αέριο, μετά τις δηλώσεις του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, o οποίος ήγειρε περαιτέρω αμφιβολίες σχετικά με την πιθανότητα συμφωνίας για τη διατήρηση των ροών προς την Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας.

Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης αναφοράς εκτινάχθηκαν έως και 5% την Παρασκευή, το μέγιστο σε μια εβδομάδα, και πλέον βρίσκονται πάνω από τα 47 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Σημειώνεται ότι το συμβόλαιο του Ιανουαρίου λήγει τη Δευτέρα.

Ο Πούτιν υπογράμμισε την Πέμπτη ότι είναι αδύνατον να υπογραφεί μία νέα σύμβαση διαμετακόμισης πριν από το τέλος του έτους, όταν λήγει και επίσημα η 5ετής συμφωνία με το Κίεβο.

Οι χώρες της Κεντρικής Ευρώπης που εξακολουθούν να αγοράζουν ρωσικό αέριο έχουν προτείνει εναλλακτικές λύσεις για να διατηρήσουν τη ροή του καυσίμου σε όλη την Ουκρανία, αλλά ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει απορρίψει οποιαδήποτε συμφωνία που στέλνει χρήματα στα ρωσικά ταμεία όσο συνεχίζεται ο πόλεμος.

Φυσικό αέριο: Σε κρίσιμο σταυροδρόμι η Ευρώπη για τις τιμές – Οι τρεις βασικές αιτίες για την αβεβαιότητα

Όπως έχουν τα πράγματα, δεν θα υπάρξει διαμετακόμιση ρωσικού φυσικού αερίου από την 1η Ιανουαρίου, δήλωσε την Παρασκευή ο Heorhii Tykhyi, εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Ουκρανίας.

Το πόκερ της τελευταίας στιγμής

Ωστόσο, όπως αναφέρει το Bloomberg, οι συνομιλίες συνεχίζονται μέχρι και την τελευταία ημέρα του έτους και δεν μπορεί να αποκλειστεί εντελώς μια συμφωνία της τελευταίας στιγμής, ειδικά δεδομένης της ιστορίας τέτοιων ρυθμίσεων την τελευταία στιγμή κατά τη διάρκεια προηγούμενων διαφορών για το φυσικό αέριο μεταξύ των δύο εθνών.

Εάν η Ουκρανία λάβει οποιεσδήποτε προτάσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη συνέχιση της διέλευσης, είναι έτοιμη να τις εξετάσει και να εγγυηθεί την «ενεργειακή ασφάλεια για την περιοχή», δήλωσε ο Tykhyi. Γίνονται κάποιες διαβουλεύσεις σε «διαφορετικά σχήματα», αλλά «όχι φυσικά με τη Ρωσία», πρόσθεσε.

Αξιοσημείωτο είναι στις δημοπρασίες της Παρασκευής, δεν έχει κρατηθεί καμία χωρητικότητα στο συνοριακό σημείο Σλοβακίας-Αυστρίας για τον Ιανουάριο.

Οι εναλλακτικές για το φυσικό αέριο

Ο Πούτιν αναγνώρισε την Πέμπτη ότι οι διάφορες προτάσεις στο τραπέζι – που επιτρέπουν στην Ουγγαρία, τη Σλοβακία, την Τουρκία ή το Αζερμπαϊτζάν να πάρουν τον έλεγχο του φυσικού αερίου που μεταφέρεται μέσω Ουκρανίας – είναι δύσκολο να πραγματοποιηθούν επειδή η Gazprom PJSC έχει μακροπρόθεσμα συμβόλαια που δύσκολα αλλάζουν.

Οι ροές που βρίσκονται «στον αέρα» αντιπροσωπεύουν περίπου το 5% της ευρωπαϊκής ζήτησης. Αν και αυτό είναι ένα μικρό κομμάτι της αγοράς, η απώλεια αυτών των όγκων θα αναγκάσει τις χώρες τις βασιστούν περισσότερο σε φυσικό αέριο μέσω αγωγών από τη Νορβηγία ή σε υγροποιημένο φυσικό αέριο κυρίως από τις ΗΠΑ.

Ως εκ τούτου, οι traders στην Ευρώπη παρακολουθούν στενά την αποθήκευση φυσικού αερίου στην περιοχή, καθώς τα επίπεδα πληρότητας έχουν υποχωρήσει πλέον κάτω από το 75%.

Το νομικό εμπόδιο

Ο Πούτιν είπε επίσης ότι μια μήνυση από την ουκρανική Naftogaz που ισχυρίζεται ότι η Gazprom δεν έχει πληρώσει πλήρως για τις υπηρεσίες διαμετακόμισης είναι άλλο ένα εμπόδιο για μια συμφωνία. Αυτός ο ισχυρισμός πρέπει να αποσυρθεί για να επιτευχθεί οποιαδήποτε συμφωνία διαμετακόμισης, είπε.

Παράλληλα, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν προέβλεψε την Πέμπτη ότι οι τιμές του φυσικού αερίου θα αυξηθούν περαιτέρω στην Ευρώπη λόγω της αναμενόμενης αναστολής των μεταφορών και της διέλευσης μέσω ουκρανικού εδάφους μετά την Πρωτοχρονιά.

Σύμφωνα με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, η απόφαση της Ουκρανίας να μην ανανεώσει τη σύμβαση μεταφοράς φυσικού αερίου με τη Ρωσία, η οποία αναμένεται να λήξει την 1η Ιανουαρίου 2025, έχει στόχο να τιμωρήσει τις ευρωπαϊκές χώρες. «Δαγκώνει το χέρι που την ταΐζει», είπε.

Η Μόσχα είναι επίσης έτοιμη να προμηθεύσει φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω της Πολωνίας, χρησιμοποιώντας την υπάρχουσα διαδρομή Yamal-Ευρώπη. «Το μόνο που χρειάζεται είναι απλά να πατήσεις ένα κουμπί».

Επιπλέον, υπογράμμισε ότι η Ρωσία είναι έτοιμη να συνεχίσει να προμηθεύει φυσικό αέριο στην Ευρώπη, επισημαίνοντας ότι είναι αδύνατο να υπογραφεί νέα συμφωνία με το Κίεβο λίγες μόλις ημέρες πριν από την Πρωτοχρονιά. Ο ίδιος διευκρίνισε ότι είναι δυνατή η αποστολή φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω της Πολωνίας, λέγοντας ότι υπάρχει μια ενεργή διαδρομή που είναι ανεξερεύνητη  και λειτουργική και απλώς «πρέπει να πατήσουμε  το κουμπί, και αυτό είναι».

Αδειάζουν οι ευρωπαϊκές αποθήκες

Εν τω μεταξύ, οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση αδειάζουν με τον ταχύτερο ρυθμό από την ενεργειακή κρίση, καθώς ο ψυχρότερος καιρός και η μείωση των θαλάσσιων εισαγωγών αυξάνουν τη ζήτηση.

Σύμφωνα με τα στοιχεία από την Gas Infrastructure Europe, ο όγκος του φυσικού αερίου στις τοποθεσίες αποθήκευσης του μπλοκ έχει μειωθεί περίπου 19% από τα τέλη Σεπτεμβρίου, όταν τελειώνει η περίοδος αναπλήρωσης στις αγορές φυσικού αερίου, έως τα μέσα Δεκεμβρίου.

Το ίδιο χρονικό διάστημα, τα δύο προηγούμενα χρόνια, η πτώση είχε κινηθεί σε μονοψήφια ποσοστά, καθώς οι υψηλότερες από τις κανονικές θερμοκρασίες εξασφάλισαν ότι η αποθήκευση παρέμεινε σχετικά πλήρης κατά τη χειμερινή περίοδο θέρμανσης και οι βιομηχανίες περιόρισαν τη ζήτηση λόγω υψηλότερων τιμών.

«Η Ευρώπη χρειάστηκε να βασιστεί πολύ περισσότερο στα υπόγεια αποθέματά της μέχρι στιγμής αυτόν τον χειμώνα από ό,τι τα τελευταία δύο χρόνια για να αντισταθμίσει τις χαμηλότερες εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου και να καλύψει την ισχυρότερη ζήτηση», αναφέρει στους Financial Times, η Natasha Fielding, επικεφαλής της ευρωπαϊκής τιμολόγησης φυσικού αερίου στην Argus Media.

Ο ανταγωνισμός στο φυσικό αέριο

Η Ευρώπη αντιμετώπισε επίσης μεγαλύτερο ανταγωνισμό για εισαγωγές LNG από Ασιάτες αγοραστές, οι οποίοι έλκονται από τιμές που είναι χαμηλότερες από ό,τι τα τελευταία χρόνια. Αυτό οδήγησε σε επιβράδυνση των εισαγωγών και στην ανάγκη να αντληθούν περισσότερα από τα αποθηκευμένα αποθέματα.

Η τελευταία φορά που οι αποθήκες φυσικού αερίου της ηπείρου άδειασαν τόσο γρήγορα μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου ήταν το 2021, όταν η Ρωσία άρχισε να μειώνει τις προμήθειες φυσικού αερίου στους αγωγούς πριν από την πλήρη εισβολή της στην Ουκρανία.

Οι traders διαπραγματεύονται ήδη φυσικό αέριο για παράδοση το επόμενο καλοκαίρι σε υψηλότερη τιμή από ό,τι για παράδοση τον χειμώνα που ακολουθεί

Τα επίπεδα αποθήκευσης της ΕΕ βρίσκονται τώρα στο 75%, οριακά πάνω από τον μέσο όρο των προηγούμενων 10 ετών, προτού οι δυτικοευρωπαϊκές κυβερνήσεις αρχίσουν να προσπαθούν να μειώσουν την εξάρτησή τους από τις ρωσικές εισαγωγές. Τα επίπεδα αποθήκευσης ήταν κοντά στο 90% στα μέσα Δεκεμβρίου του περασμένου έτους.

Οι ευρωπαϊκές τιμές του φυσικού αερίου είναι περίπου 90% κάτω από επίπεδα των 300 ευρώ ανά μεγαβατώρα που παρατηρήθηκαν κατά την ενεργειακή κρίση το καλοκαίρι του 2022. Ωστόσο, το άδειασμα των εγκαταστάσεων αποθήκευσης κατά τη διάρκεια του χειμώνα θα μπορούσε να καταστήσει την αναπλήρωση δυσκολότερη και ακριβότερη την επόμενη χρονιά.

Οι traders διαπραγματεύονται ήδη φυσικό αέριο για παράδοση το επόμενο καλοκαίρι σε υψηλότερη τιμή από ό,τι για παράδοση τον χειμώνα που ακολουθεί, ένδειξη του ολοένα και πιο υψηλού κόστους αναπλήρωσης των αποθεμάτων.

Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να γεμίσουν τις αποθήκες τους στο 90% της χωρητικότητάς τους έως τις αρχές Νοεμβρίου στο πλαίσιο του υποχρεωτικού στόχου αναπλήρωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αν και ορισμένες χώρες έχουν χαμηλότερους στόχους.

Ο ρόλος του LNG

Ένα σημαντικό μέρος των προμηθειών φυσικού αερίου της προέρχεται πλέον με τη μορφή LNG, το οποίο έχει εργαλειοποείται όλο και περισσότερο τις τελευταίες εβδομάδες. Ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ προειδοποίησε την ΕΕ ότι πρέπει να δεσμευτεί να αγοράσει «μεγάλης κλίμακας» ποσότητες πετρελαίου και φυσικού αερίου των ΗΠΑ διαφορετικά θα αντιμετωπίσει δασμούς, ενώ το Κατάρ έχει απειλήσει να σταματήσει τις αποστολές LNG εάν τα κράτη μέλη εφαρμόσουν αυστηρά τη νέα νομοθεσία που θα τιμωρεί τις εταιρείες που δεν πληρούν καθορισμένα κριτήρια για τις εκπομπές άνθρακα, τα ανθρώπινα και εργασιακά δικαιώματα.

Οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής LNG στην ΕΕ και το Κατάρ ο τρίτος μεγαλύτερος.

Το Dunkelflaute

Ένας άλλος λόγος για το γρήγορο άδειασμα των αποθηκών στην Ευρώπη είναι ο ψυχρότερος καιρός, καθώς και στο λεγόμενο Dunkelflaute – μέρες που ούτε ηλιακοί συλλέκτες ούτε οι ανεμογεννήτριες παράγουν ενέργεια – που αύξησε τη ζήτηση αερίου για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Ορισμένες χώρες εξαντλούν τα αποθέματά τους πιο γρήγορα από άλλες. Η Ολλανδία σημείωσε πτώση 33% στον όγκο του φυσικού αερίου που αποθηκεύτηκε από την αρχή του χειμώνα, ενώ η Γαλλία σημείωσε πτώση 28%.

Το ρωσικό αέριο που ρέει μέσω της Ουκρανίας προς την Ευρώπη αναμένεται επίσης να σταματήσει στα τέλη του επόμενου έτους καθώς λήγει η συμφωνία διαμετακόμισης. Η διαδρομή αντιπροσωπεύει περίπου το 5% των εισαγωγών φυσικού αερίου της ΕΕ.