Πύργος του Άιφελ: Η κατασκευή και η μεγάλη απάτη με την πώλησή του

Στις 27 Δεκεμβρίου 1923, πεθαίνει ο γάλλος πολιτικός μηχανικός και αρχιτέκτονας Γκουστάβος Άιφελ, υπεύθυνος για την κατασκευή του φερώνυμου πύργου, που έμελλε να γίνει σύμβολο του Παρισιού αλλά και ολόκληρης της Γαλλίας.

Η ιστορία της δημιουργίας του Πύργου του Άιφελ έχει αρκετές ανατροπές καθώς οι πρώτες εντυπώσεις για αυτόν ήταν μάλλον αρνητικές.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 8.5.1983, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Όπως αναφέρει «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 8ης Μαΐου 1983 ο ελβετός μηχανικός Μωρίς Κέχλιν «μετανάστευσε, το 1877, στη Γαλλία, όπου εργάστηκε για ένα διάστημα στην Εταιρεία Σιδηροδρόμων της Ανατολής.

»Τα ενδιαφέροντά του, όμως, ήταν ευρύτερα, έτσι κατάφερε να γίνει προϊστάμενος του γραφείου ερευνών της οικοδομικής εταιρίας του Γουστάβου Άιφελ.

Το πρώτο σχέδιο του Πύργου του Άιφελ από τον Μορίς Κέχλιν

Η πρώτη απόρριψη

»Όταν παρουσίασε στον Άιφελ ένα πρώτο σχέδιο “ενός πυλώνα 300 μέτρων”, o γάλλος μηχανικός τον ρώτησε έκπληκτος αν οι Ελβετοί τρελάθηκαν. Και φυσικά, απέρριψε το σχέδιο.

»Αργότερα, όμως, αναθεώρησε την απόφασή του, γιατί σκέφτηκε ότι ένα τέτοιο κατασκεύασμα, αν και εντελώς άχρηστο, θα του χάριζε την αιωνιότητα και μια θέση στην Ιστορία. Όπως, άλλωστε, έγινε».

Η κατασκευή του Πύργου του Άιφελ στο πρώτο της στάδιο, 7 Δεκεμβρίου 1887

Νέες αντιδράσεις

Ο Γουστάβος Άιφελ, λοιπόν, εγκρίνει τα σχέδια του νέου πύργου και ξεκινά την κατασκευή του.

Όμως το 1887, δύο χρόνια πριν τα εγκαίνια, δημοσιεύεται στον γαλλικό Τύπο το κείμενο της «Διαμαρτυρίας των καλλιτεχνών» ενάντια στον Πύργο του Άιφελ.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 5.7.1987, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Σύμφωνα με  «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 5 Ιουλίου 1987 το κείμενο της διαμαρτυρίας ανέφερε τα εξής:

«Εμείς οι συγγραφείς, οι ζωγράφοι, οι αρχιτέκτονες, οι παθιασμένοι λάτρεις της ομορφιάς διαμαρτυρόμεθα με όλες μας τις δυνάμεις, με όλη μας την αγανάκτηση, στο όνομα της γαλλικής τέχνης και της γαλλικής ιστορίας που απειλούνται, εναντίον της ανέγερσης, στην καρδιά της πρωτεύουσάς μας, του άχρηστου και τερατώδους πύργου του Άιφελ, τον οποίο η δημώδης θυμοσοφία, συχνά σφραγισμένη με λογική και πνεύμα δικαιοσύνης, έχει ήδη βαπτίσει με το όνομα “Πύργος της Βαβέλ”.

26 Δεκεμβρίου 1888

Ανάμεσα στους υπογράφοντες ήταν οι ζωγράφοι Λεόν Μπονά, Ερνέστ Μεσονιέ, Γουίλιαμ Μπουγκερώ, ο μουσουργός Σαρλ Γκουνώ, ο αρχιτέκτονας της Όπερας του Παρισιού Σαρλ Γκαρνιέ, οι συγγραφείς Φρανσουά Κοπέ, Αλέκανδρος Δουμάς υιός, Λεκόντ ντε Λιλ, Γκυ ντε Μωπασάν, Συλύ – Πρυντόμ, Βικτοριέν Σαρντού, ο αρχαιολόγος Αλέξανδρος Λενουάρ.

15 Μαρτίου 1889

Η απάντηση του Άιφελ

«Στη διαμαρτυρία των καλλιτεχνών», γράφει «ΤΟ ΒΗΜΑ», «ο εμπνευστής και δημιουργός του έργου, μηχανικός Γουσταύος Άιφελ απάντησε μ’ ένα άλλο κείμενο, στο οποίο υποστήριζε την αισθητική και τη χρησιμότητα του “Πύργου” του».

Μάλιστ ο Άιφελ δεν δίστασε να συγκρίνει τον Πύργο του Αίφελ

“Ο πύργος θα είναι το πιο ψηλό οικοδόμημα που ανήγειρε ποτέ ο άνθρωπος. Επομένως δεν θα είναι μεγαλοπρεπής με τον δικό του τρόπο; Και γιατί εκείνο το οποίο είναι θαυμαστό στην Αίγυπτο θα πρέπει να είναι ειδεχθές και γελοίο στο Παρίσι; Ψάχνω και ομολογώ ότι δεν βρίσκω απάντηση.

Γελοιογραφία της επόχης με αφορμή το παραπάνω σχόλιο του Άιφελ

(…)

Όχι μόνο ο πύργος υπόσχεται ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις για την αστρονομία, τη μετεωρολογία και τη φυσική, όχι μόνον εν καιρώ πολέμου θα επιτρέψει στο Παρίσι να βρίσκεται συνδεδεμένο με την υπόλοιπη Γαλλία, αλλά επίσης ο πύργος θα αποτελεί μία εκθαμβωτική απόδειξη των επιτευγμάτων της τέχνης των μηχανικών του αιώνα μας”.

Όπως τελικά αποδείχθηκε, οι αντιδράσεις δεν στάθηκαν ικανές να ματαιώσουν την κατασκευή του Πύργου του Άιφελ, που ανυψώθηκε στο Παρίσι στις 31 Μαρτίου 1889,  με αφορμή τη Διεθνή Έκθεση της πόλης, και σήμερα είναι αδύνατον να την φανταστείς χωρίς αυτόν.

Όσο για τον «τρελό» ελβετό μηχανικό Κέχλιν , «Ο Άιφελ δεν ήταν αχάριστος: του πρόσφερε τη θέση του διευθυντή της εταιρίας του. Ο μεγαλοφυής Ελβετός έζησε ικανοποιημένος μέχρι τα 90 του χρόνια».

Η Διεθνής Έκθεση Παρισίου του 1889

Η μεγάλη απάτη

Στις 27 Δεκεμβρίου 1923, πεθαίνει ο γάλλος πολιτικός μηχανικός και αρχιτέκτονας Γκουστάβος Άιφελ, που ήταν ο εμπνευστής και δημιουργός του φερώνυμου πύργου που έμελλε να γίνει σύμβολο του Παρισιού αλλά και ολόκληρης της Γαλλίας.

Δύο χρόνια μετά τον θάνατο του Γκουστάβου Άιφελ, ο Πύργος ενεπλάκη σε μία από τις πιο απροσδόκητες απάτες της υφηλίου.

Γράφει ο «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ» της 20ης Οκτωβρίου 1967

«Ο μεγαλύτερος θρίαμβος στην πώληση μνημείων ανήκει στον κόμητα Βίκτωρα Λούστιγκ, ένα Τσέχο που πέθανε 57 ετών αφού έμεινε 10 χρόνια φυλακή στο Αλκατράζ επειδή είχεν εκτυπώσει και διαθέσει πλαστά χαρτονομίσματα αξίας 1.340.000 δολλαρίων, τόσο όμοια με τα γνήσια ώστε είχε δημιουργήσει κίνδυνο για την σταθερότητα του δολλαρίου.

»Η σκηνή της καταπληκτικώτερης απάτης του υπήρξε το Παρίσι, όπου το 1925, μαζί με τον Αμερικανό Ντάπερ Νταν, πούλησε τον πύργο του Αϊφελ – και μάλιστα δύο φορές – και ποτέ δεν συνελήφθη.

»Όταν διάβασε στις γαλλικές εφημερίδες ότι ο πύργος χρειαζόταν επισκευή που θα στοίχιζε πολύ ακριβά και ότι η κυβέρνηση μελετούσε μήπως θα ήταν προτιμώτερο να κατεδαβισθή ο πύργος, ο Λούστιγκ έγραψε σε πέντε εμπόρους σιδερικών σε επιστολόχαρτα με την ένδειξη “Υπουργείον Ταχυδρομείων και Τηλεγράφων” και ζητούσε να τους συναντήση.

»Στην επιστολή του περιέγραφε την κατασκευή του πύργου και κατέληγε: “H κατασκευή του πύργου στοίχισε 7.000.000 φράγκα. Το σίδερο που θα περισωθή από την κατεδάφιση έχει βάρος 7.000 τόννων. Η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να το πουλήση”.

Το θύμα

»Ο Λούστιγκ κάλεσε τους εμπόρους να υποβάλουν ενσφράγιστες προσφορές, αλλά είχε κιόλας διαλέξει το θύμα του: τον έμπορο Πουασόν που του φάνηκε ο πιο χαζός.

»Τον κάλεσε και του είπε ότι είχε προκριθή η προσφορά του. Ο Πουασόν απάντησε ότι ήθελε πρώτα να υποθηκεύση το σπίτι του για να έχη μετρητά. Ωστόσο είχε κάποιο δισταγμό, γιατί ο Λούστιγκ τον κάλεσε όχι στο υπουργείο, αλλά σ’ ένα δωμάτιο ξενοδοχείου για να υπογραφή η σύμβαση.

»Ο Πουασόν ρώτησε γιατί θα γινόταν εκεί η υπογραφή και ο Λούστιγκ του εξήγησε ότι ήταν ένας δημόσιος υπάλληλος με ανεπαρκή μισθό και έπρεπε να βγάζη χρήματα όταν και όπως μπορούσε.

»Είχε, λοιπόν, φροντίσει να προκριθή η προσφορά του Πουασόν και ήθελε τη σχετική προμήθεια. Οι αμφιβολίες του Πουασόν διαλύθηκαν. Έδωσε την προμήθεια που του ζητήθηκε και την άλλη μέρα ο Λούστιγκ κι ο Νταν ήσαν στη Βιέννη.

»Επί ένα μήνα παρακολουθούσαν τις εφημερίδες, αλλά δεν είδαν να γράφεται τίποτε για την υπόθεση. Κατάλαβαν ότι ο Πουασόν ήταν τόσο ντροπιασμένος από τη βλακεία του, ώστε δεν κατέφυγε στην αστυνομία.

»Γεμάτοι εμπιστοσύνη, ο Λούστιγκ και ο Νταν ξαναγύρισαν στο Παρίσι και ξαναπούλησαν τον Πύργο του Άϊφελ. Αυτήν τη φορά, όμως, το θύμα κατέφυγε στην αστυνομία και οι δύο απατεώνες εξαφανίσθηκαν».

Πηγή: in.gr