Ενέργεια: «Καίει» το 2025 – Το μειονέκτημα της Ευρώπης

Μια μεγάλη αλλαγή ιστορικά και παγκοσμίως βλέπουν οι περισσότεροι αναλυτές για τον κλάδο της ενέργειας, ειδικά στο μέτωπο του ηλεκτρισμού, με τις συστάσεις για το 2025 να είναι θετικές. Ωστόσο, η Ευρώπη έχει ένα μειονέκτημα, το οποίο μπορεί να επηρεάσει και τον κλάδο ηλεκτρικής ενέργειας της Ελλάδας, εκτός και να υπάρξουν αλλαγές στις προοπτικές και τις πολιτικές της νέας χρονιάς.

Ενδεικτική είναι και η ανάλυση του Andrew Garthwaite, της UBS Investment Bank, ο οποίος αναφέρει ότι το «κλειδί» των εκτιμήσεων είναι ότι αυτός ο τομέας έχει τώρα πολύ υψηλότερη ανάπτυξη, στους τομείς που σχετίζονται με τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, τη μεταφορά και τη διανομή.

Ηλεκτρική ενέργεια: Εξαγωγική δύναμη η Ελλάδα το 2024

Την ίδια ώρα, η αποτίμηση του κλάδου σε παγκόσμιο επίπεδο (συμπίπτει τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη) είναι φθηνή σε επίπεδα όπου συνήθως υπερτερεί. Μάλιστα, αυτό συμβαίνει ακόμη και όταν οι αναθεωρήσεις των εκτιμήσεων των κερδών είναι καλύτερες από τις επιδόσεις.

Ο κλάδος της ανάπτυξης

Ιστορικά, ο κλάδος είχε πολύ κακές επιδόσεις ανάπτυξης, καθώς πολλά χρόνια η καλύτερη επίδοσή του ήταν… 0%. Ενδεικτικό είναι ότι ενώ το ΑΕΠ αυξάνεται σταθερά στις χώρες της Δύσης τα τελευταία χρόνια, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, στις ΗΠΑ για παράδειγμα, αυξήθηκε μόλις κατά 0,2% ετησίως την τελευταία δεκαετία και στις χώρες του G7 η ζήτηση είναι σχεδόν σταθερή από το 2010.

Αυτό αλλάζει πλέον σημαντικά, σύμφωνα με τον Garthwaite. Το ICF προβλέπει αύξηση 20% στη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στις ΗΠΑ έως το 2033 και το Σχέδιο Δράσης της ΕΕ προβλέπει αύξηση 60% στη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το 2030.

Τι κρύβεται πίσω από την αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας παγκοσμίως;

Υπάρχουν οι εξής παράγοντες που θα ενισχύσουν τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας παγκοσμίως:

– Το Συμβούλιο Ενεργειακής Μετάβασης πιστεύει ότι για να φτάσουμε στο «καθαρό μηδέν» στις εκπομπές άνθρακα έως το 2050, το 70% της ενέργειας πρέπει να προέρχεται από ηλεκτρική ενέργεια έως το 2050 (που σημαίνει αύξηση 5% ετησίως) – ακόμη και με σταθερή ενεργειακή ζήτηση. Η IEA λέει 53% για να φτάσει στο «καθαρό μηδέν» μέχρι το 2050 (πράγμα που θα σήμαινε 3,5% ετησίως).

– Η ανάγκη για ενεργειακή ανεξαρτησία (κάθε περιοχή πρέπει να είναι πιο αυτάρκης) επιταχύνει τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα (τα οποία αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 80% του συνόλου της ενέργειας) στις ανανεώσιμες πηγές/πυρηνικά και συνεπώς στην ηλεκτρική ενέργεια.

– Οι καμπύλες πτώσης κόστους μακροπρόθεσμα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η Κίνα μειώνει σταθερά την καμπύλη κόστους στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και σε πολύ μακροπρόθεσμη βάση, θα συνεχίσει να το κάνει. Η χρήση της χωρητικότητας σε εξοπλισμό αιολικής και ηλιακής ενέργειας στην Κίνα είναι περίπου 60-70%. Ως εκ τούτου, με την πάροδο του χρόνου το κόστος παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές θα συνεχίσει να μειώνεται.

– Εάν έχουμε πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα σε δυναμικότητα παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τότε η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας θα τείνει να πέσει στο οριακό κόστος (το οποίο είναι πολύ χαμηλό για την ηλιακή και την αιολική ενέργεια). Αν η τιμή πέφτει αρκετά, τότε η ζήτηση αυξάνεται απότομα. Κάποια στιγμή αυτό θα σήμαινε ότι το πράσινο υδρογόνο γίνεται οικονομικό.

Σε αυτό το σημείο, η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια θα αυξηθεί πολύ απότομα. Για παράδειγμα, η LKAB (ο κρατικός παραγωγός σιδήρου στη Σουηδία) τόνισε ότι χρειάζεται το 43% της συνολικής σουηδικής ηλεκτρικής ενέργειας για να επεξεργαστεί το σιδηρομετάλλευμά της.

– Οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη είναι πιθανό να πέσουν (και το φυσικό αέριο καθορίζει το οριακό κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης). Η UBS εκτιμά ότι η τιμή φυσικού αερίου θα διαμορφωθεί στα 30/MWh από 45/MWh (και εάν ρωσικό αέριο επανέλθει, θα μπορούσε να πέσει στα 20/MWh).

Το χαμηλότερο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας θα τονώσει τότε τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, δεδομένου ότι αυτή η τιμή ηλεκτρικής ενέργειας σήμερα είναι περίπου 4 φορές εκείνη του φυσικού αερίου (εξ ου και το βραχυπρόθεσμο ζήτημα της χαμηλής ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη).

– Η επέκταση των δομών τεχνητής νοημοσύνης (Gen AI) χρειάζεται ενέργεια. Η Gen AI καταναλώνει 10 φορές περισσότερη ενέργεια από την κανονική ζήτηση (σύμφωνα με τον IEA). Το Ινστιτούτο Ηλεκτρικής Ενέργειας εκτιμά ότι έως το 2030, το 9% της ηλεκτρικής ενέργειας των ΗΠΑ θα χρησιμοποιείται από κέντρα δεδομένων (από 4,5% σήμερα). Οι εκτιμήσεις είναι παρόμοιοι για την Ευρώπη.

– Κλιματιστικά (το 10% της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας είναι ανεμιστήρες και AC). Η IEA επισημαίνει ότι η χρήση AC σε κατοικίες θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 280% έως το 2050, με το παγκόσμιο απόθεμα AC να αυξάνεται σε 5,6 δισεκατομμύρια μονάδες έως το 2050, από 1,6 δισεκατομμύρια σήμερα (πχ. στα πιο καυτά μέρη του κόσμου).

Αυτή η ανάπτυξη είναι προσιτή στις ΗΠΑ, επειδή οι λογαριασμοί ηλεκτρικής ενέργειας εξακολουθούν να αποτελούν χαμηλό ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος.

Στην περίπτωση της Ευρώπης, βραχυπρόθεσμα, η ασυνήθιστα υψηλή τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας σε σχέση με το φυσικό αέριο περιορίζει την αύξηση της ζήτησης. Αλλά η τιμή του φυσικού αερίου θα πρέπει να πέσει (επιτρέποντας την πτώση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος).

Οι διαφορές ΗΠΑ – Ευρώπης

Οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας θα μπορούσαν να αυξηθούν βραχυπρόθεσμα στις ΗΠΑ, όχι όμως στην Ευρώπη. Βραχυπρόθεσμα η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στις ΗΠΑ θα μπορούσε επίσης να είναι υψηλότερη, επειδή καθώς αυξάνεται η ζήτηση από ηλεκτρικά οχήματα, κέντρα δεδομένων και AC, η προσφορά καθυστερεί.

Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, μπορεί πλέον να χρειαστεί μέχρι το 2029 για να αποκτηθούν νέοι αεριοστρόβιλοι. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ανοδικός κίνδυνος για τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στις ΗΠΑ.

Η ανάγκη για σταθερό βασικό φορτίο σημαίνει ότι οι εταιρείες cloud είναι πρόθυμες να πληρώσουν υψηλές τιμές (60% -100% πάνω από την παρούσα τιμή ισχύος) και να υπογράψουν μνημόνια συμφωνίας για να αναλάβουν μεγάλο μέρος του κινδύνου κατασκευής των πυρηνικών (επομένως οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας όπως το Vistra και το Constellation έχουν χαμηλότερο κίνδυνο).

Στην Ευρώπη, όπως παραπάνω, οι βραχυπρόθεσμες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας είναι πιθανό να μειωθούν καθώς οι εισαγωγές LNG επιταχύνονται και οι τιμές του φυσικού αερίου πέφτουν. Η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη (ειδικά το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ασυνήθιστα υψηλή σε σχέση με αυτή των ΗΠΑ), περιορίζοντας πάλι βραχυπρόθεσμα τη ζήτηση και υπογραμμίζοντας την πιθανότητα πτώσης της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας.

Πτώση των αποδόσεων των ομολόγων

Σύμφωνα με τη UBS, είτε κοιτάξουμε τις ευρωπαϊκές είτε τις αμερικανικές επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, συνήθως χρειάζονται πτώση των αποδόσεων των ομολόγων για να έχουν καλύτερη απόδοση.

Και στις δύο περιοχές, η UBS προβλέπει απόδοση ομολόγων 1,9% για το τέλος 2025 και 3,8% αποδόσεις ομολόγων στις ΗΠΑ. Ένα discount της τάξεως του 1% στις αποδόσεις των ομολόγων προσθέτει 11% στο PDV των ρυθμιζόμενων επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας.

Συστάσεις

Σύμφωνα με τη UBS, η κάλυψη της ζήτησης απαιτεί επέκταση κατά 60% στα δίκτυα των ΗΠΑ έως το 2030 και διπλασιασμό στην Ευρώπη (το 40% των δικτύων είναι άνω των 40 ετών).

Σε αυτό το πλαίσιο, επί ευρωπαϊκού εδάφους, θα επωφεληθούν τίτλου που βρίσκονται στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιταλία. Στα «Buys» είναι οι National Grid, E.ON και Enel ειδικότερα. Στις ΗΠΑ, οι κορυφαίες επιλογές με επίκεντρο την T&D είναι οι PG&E (PCG), Ameren (AEE), Sempra (SRE) και Eversource (ES).