Χρυσός: Γιατί σε έναν κόσμο εντάσεων όλοι ποντάρουν στο πολύτιμο μέταλλο – Τι προμηνύει

Οταν η αβεβαιότητα αυξάνεται και η εμπιστοσύνη στο παγκόσμιο status quo κλονίζεται, όλοι, από τις κεντρικές τράπεζες μέχρι τους μικρότερους επενδυτές, στρέφονται σε ένα παλιό αλλά αλλά αξιόπιστο περιουσιακό στοιχείο: στον χρυσό.

Καθώς οι πόλεμοι, οι ιδεολογίες και ο προστατευτισμός χωρίζουν τον κόσμο σε «μέτωπα», ιδίως οι αναπτυσσόμενες χώρες είναι όπου συσσωρεύεται χρυσός ως ένας τρόπος προετοιμασίας για την ημέρα που ένα παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα κυριαρχούμενο από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη θα καταρρεύσει και ένα νέο μπορεί να πάρει τη θέση του, γράφει σε ανάλυσή του το Politico.

Χρυσός: Η καλύτερη χρονιά για το «ασφαλές καταφύγιο» από το 2010

Αυτή η παγκόσμια τάση, η οποία ξεκίνησε πριν από μια δεκαετία, έχει τροφοδοτηθεί υπέρμετρα το 2024 από περισσότερους βραχυπρόθεσμους παράγοντες, ιδιαίτερα την πτωτική τροχιά των παγκόσμιων επιτοκίων, με αποτέλεσμα, οι τιμές να έχου επιδοθεί σε ένα ράλι που μοιάζει να μην έχει τέλος, κλείνοντας πάνω από τα 2.800 δολάρια η ουγγιά για πρώτη φορά την περασμένη εβδομάδα.

Μόνο φέτος, ο χρυσός σημείωσει άνοδο 35%, πολύ μπροστά από την άνοδο 20% των αμερικανικών μετοχών και υπερδιπλάσιο από αυτό που μπορεί να καυχηθεί οποιοσδήποτε ευρωπαϊκός χρηματιστηριακός δείκτης με οικονομολόγους και αναλυτές να προβλέπουν ότι θα ξεπεράσει τα 3.000 δολάρια πριν το τέλος του 2025.

Η ουδετερότητα και η σταθερότητα του χρυσού τον καθιστούν κατάλληλη άγκυρα για ένα παράλληλο χρηματοπιστωτικό σύστημα που ακόμη χτίζεται: ένα σύστημα που οι ΗΠΑ δεν θα είναι σε θέση να κυριαρχήσουν ή να χειραγωγήσουν

Στο επίκεντρο του ράλι βρίσκονται οι κεντρικές τράπεζες, ιδιαίτερα εκείνες που είτε βρίσκονται είτε φοβούνται ότι θα μπορούσαν να βρεθούν στο επίκεντρο των κυρώσεων των ΗΠΑ. Η Κίνα έχει αγοράσει 316 τόνους από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Η Ρωσία υπήρξε επίσης μεγάλος αγοραστής, όπως και οι κεντρικές τράπεζες στη Μέση Ανατολή, στην Κεντρική Ασία και στην Ινδία.

Πιο πρόσφατα, οι αγορές κυριαρχούνταν από δύο χώρες των οποίων η ιστορία και οι πρόσφατες εμπειρίες τις έχουν ευαισθητοποιήσει στον γεωπολιτικό κίνδυνο: την Πολωνία και την Ουγγαρία.

Η Πολωνία ήθελε εδώ και καιρό να ενισχύσει τον χρυσό στο 20% των επίσημων αποθεμάτων της, αλλά η Εθνική Τράπεζα της Ουγγαρίας επανέλαβε τις αγορές για πρώτη φορά μετά από τρία χρόνια τον Σεπτέμβριο, ανακοινώνοντας ότι «εν μέσω της αυξανόμενης αβεβαιότητας ο χρυσός έχει ρόλο χρηματοκιβωτίου. Το καταφύγιο και η αποθήκευση αξίας είναι ιδιαίτερης σημασίας, καθώς ενισχύει την εμπιστοσύνη στη χώρα και υποστηρίζει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα».

«Σημάδι επικείμενων “πολέμων”»

Άλλοι αξιωματούχοι το έθεσαν πιο ωμά: «Είναι σημάδι επικείμενων πολέμων», είπε στο Politico ευρωπαίος κεντρικός τραπεζίτης, ο οποίος επέλεξε να μην κατονομαστεί.

Το σχόλιο περί πολέμων δεν αφορά μόνο τις εχθροπραξίες και τις κυρώσεις, αλλά και την απώλεια της αξιοπιστίας των κρατών που οικοδόμησαν τη μεταπολεμική παγκόσμια οικονομική τάξη πραγμάτων. Τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ευρώπη εργάζονται κάτω από αυξανόμενα βάρη χρέους που φαίνονται μη βιώσιμα μακροπρόθεσμα, όπως τόνισε το ΔΝΤ στην ετήσια σύνοδό του.

Η ιδέα είναι «να διαφοροποιηθούν σιγά σιγά τα διεθνή αποθέματα μακριά από τα πολύ μεγάλα περιουσιακά στοιχεία που παραμένουν βασισμένα σε δολάρια», δήλωσε ο κορυφαίος οικονομολόγος Μχάμεντ Ελ Εριάν. Το δολάριο εξακολουθεί να αντιστοιχεί σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό, το 58%, των παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων, καθιστώντας το απολύτως απαραίτητο για κάθε είδους διασυνοριακό εμπόριο, χαμηλότερα, όμως, από το περίπου 65% μόλις πριν από μια δεκαετία.

Και η ουδετερότητα και η σταθερότητα του χρυσού τον καθιστούν κατάλληλη άγκυρα για ένα παράλληλο χρηματοπιστωτικό σύστημα που ακόμη χτίζεται: ένα σύστημα που οι ΗΠΑ δεν θα είναι σε θέση να κυριαρχήσουν ή να χειραγωγήσουν.

Οπως και νά ‘χει, μια διάβρωση της κυριαρχίας του δολαρίου και του συστήματος πληρωμών σε δολάρια δεν είναι κάτι που μπορεί να γίνει εύκολα.

Ενώ οι προηγμένες οικονομίες διατηρούν έως και το 70% των αποθεμάτων τους σε χρυσό, οι κεντρικές τράπεζες BRICS διατηρούν συνήθως περίπου το 10%, με το μεγαλύτερο μέρος του υπόλοιπου σε δολάρια. Αυτό σημαίνει ότι είναι πιθανό να παραμείνουν αγοραστές χρυσού μακροπρόθεσμα.

Παραδοσιακά, οι τιμές του χρυσού συσχετίζονται με τα επιτόκια των κεντρικών τραπεζών. Όταν οι αποδόσεις των αποταμιεύσεων και των ομολόγων έχουν αυξηθεί, όπως και από το 2022, ο χρυσός κινείται συνήθως προς την αντίθετη κατεύθυνση επειδή δεν προσφέρει αποδόσεις.

Αλλά αυτήν τη φορά φαίνεται να είναι διαφορετικά. Οι τιμές του χρυσού αυξήθηκαν κατά το μεγαλύτερο μέρος της περιόδου που οι κεντρικές τράπεζες αύξαναν τα επιτόκια – και έχουν επιταχύνει όταν η Fed και η ΕΚΤ άρχισαν να μειώνουν.

«Παραδοσιακά δεν θα το είχαμε λάβει υπόψη μας», δήλωσε ο David Wilson, διευθυντής στρατηγικής εμπορευμάτων στη γαλλική τράπεζα BNP Paribas. «Αλλά είναι προφανές ότι η δραστηριότητα της κεντρικής τράπεζας έχει τροφοδοτήσει τον ψυχισμό των κερδοσκόπων. Αν βλέπουν τις κεντρικές τράπεζες να αγοράζουν χρυσό, σπεύδουν να αγοράζουν και οι ίδιοι.

«Ο τελευταίος πόρος»

Όπως και στο παρελθόν, ο τρέχων αγώνας για τον χρυσό υποδηλώνει αυξημένη επιθυμία για αξιοπιστία εν μέσω αβεβαιότητας και εξασθενημένης εμπιστοσύνης στους θεσμούς, λένε οι αναλυτές.

«Σε περιόδους κρίσης οι άνθρωποι συρρέουν στον χρυσό», δήλωσε ο Krishan Gopaul, ανώτερος αναλυτής στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Χρυσού. «Είναι ένα παγκόσμιο πλεονέκτημα που οι άνθρωποι εκτιμούν και ξέρουν ότι θα γίνει αποδεκτό από τους άλλους».

Και αυτή η αξία αυξάνεται παράλληλα με τις αμφιβολίες για την αξία άλλων περιουσιακών στοιχείων, ακόμη και του παντοδύναμου δολαρίου.

«Ο χρυσός είναι σύμβολο εμπιστοσύνης εδώ και 3.000 χρόνια», δήλωσε ο Σαλβατόρε Ρόσι, ιστορικός και πρώην υποδιοικητής της Τράπεζας της Ιταλίας. «Οι ράβδοι χρυσού για τις κεντρικές τράπεζες είναι σαν το παλιό χρυσό ρολόι του παππού για μια οικογένεια: είναι ο τελευταίος πόρος, αυτός που δεν θα πουλάς, αλλά όλοι ξέρουν ότι τον έχεις».