Σούπερ μάρκετ: Η χρονιά που «ταλαιπώρησε» την αγορά – Πώς προσαρμόστηκαν στη μείωση των τιμών

Με αρνητικό πρόσημο «κλείνει» ο «πληθωρισμός των σούπερ μάρκετ» στη διάρκεια του 2024. Πηγές της αγοράς κάνουν λόγο πως αντίστοιχα θα κινηθεί και ο επόμενος χρόνος – τουλάχιστον στη διάρκεια των πρώτων μηνών.

Πόσο μάλλον που το πρόγραμμα μείωσης τιμών φαίνεται πως θα συνεχιστεί και στο πρώτο δίμηνο του 2025. Σύμφωνα με πηγές της αγοράς στη διάρκεια του ενδεκαμήνου Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2024 ο όγκος των πωλήσεων αυξήθηκε κατά 4% και η αξία των πωλήσεων κατά 3,7%.

Τι άλλαξε στις πωλήσεις των σούπερ μάρκετ – Ο ρόλος της ιδιωτικής ετικέτας [γράφημα]

Τα σούπερ μάρκετ και το πρόγραμμα μείωσης των τιμών

Τούτο πρακτικά σημαίνει πως οι τιμές κατά μέσο όρο μειώθηκαν κατά 0,3%! Πάντως σύμφωνα με τις ίδιες πηγές το πρόγραμμα μείωσης τιμών κατά 5% που είχε τεθεί σε εφαρμογή από την 1η Νοεμβρίου 2023 – και διατηρήθηκε για έξι μήνες, ως τον Μάιο του 2024, επί της ουσίας δεν έκλεισε τότε.

Δηλαδή, εξηγούν, ότι οι τουλάχιστον οι μισές εταιρείες, που συμμετείχαν τότε, δεν αύξησαν τις τιμές τους. Και τούτο διότι διαπίστωσαν ότι «τσίμπησαν» σε πωλήσεις. Έτσι δεν είχαν κανένα λόγο να επαναφέρουν τις τιμές στα προηγούμενα επίπεδα.

Το μπαράζ νομοθετικών παρεμβάσεων και το πλαφόν

Ωστόσο η χρονιά που κλείνει «ταλαιπώρησε» αρκούντως την αγορά, κυρίως ως προς το σκέλος των νομοθετικών παρεμβάσεων, οι οποίες φέτος ενισχύθηκαν έναντι του 2023.

Έτσι εκτός από τις συνεχείς εξάμηνες ανανεώσεις της ρύθμισης που αφορά στη διατήρηση του πλαφόν του μικτού κέρδους στα επίπεδα του 2021, προστέθηκε κι άλλες παρεμβάσεις, που τέθηκαν σε εφαρμογή από τον περασμένο Μάρτιο.

Επί της υπουργίας του κ. Κώστα Σκρέκα. Οπως επισημαίνουν χαρακτηριστικά η πιο «επαχθής» ήταν η ρύθμιση, με βάση την οποία αν μία εταιρεία έκανε ανατίμηση ενός προϊόντος, δεν είχε την δυνατότητα να κάνει επί της ουσίας προσφορές για τρεις μήνες.

Οι προμηθευτές και ποιοι βγαίνουν κερδισμένοι

Κατ΄ αυτό τον τρόπο όσες προμηθευτικές εταιρείες προχώρησαν σε ανατιμήσεις στο πρώτο δίμηνο βγήκαν κερδισμένοι, ενώ αντιθέτως όσες εταιρείες σκόπευαν να τις κάνουν αργότερα, αυτές έχασαν το … «τρένο»!

Παράλληλα από τον περασμένο Μάρτιο τέθηκε σε εφαρμογή η προσπάθεια του υπουργείου, προσφορές που είχαν μεγάλη διάρκεια – οι πιο χαρακτηριστικές ήταν το «1+1» – να περάσουν στην ονομαστικές τιμές των προϊόντων. Αυτή η ρύθμιση αφορούσε έξι κλάδους των απορρυπαντικών – κάθε χρήσης – και καλλυντικών και ειδών ατομικής υγιεινής.

Αυτό συνέβη με την μείωση κατά 30% των παροχών επί τιμολογίου του προμηθευτή προς τον λιανέμπορο. Αν και αρχικά η εφαρμογή του προκάλεσε τριβές στις σχέσεις των δύο «εταίρων», τελικώς φαίνεται πως = με κάποιο τρόπο – αποκαταστάθηκε η ισορροπία.

Η αναφορά Μητσοτάκη και τα τρόφιμα

Η εφαρμογή της συγκεκριμένης ρύθμισης όμως λειτούργησε μάλλον… «κατασταλτικά» και για τις υπόλοιπες κατηγορίες τροφίμων – ακόμη και με αναφορά του ίδιου του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη.

Ειδικότερα στις αρχές του καλοκαιριού αρκετές εταιρείες σχεδίαζαν να προχωρήσουν σε ανατιμήσεις έστω και με το «πέναλτι» της απαγόρευσης των προσφορών για τρεις μήνες.

Οι αναφορές τόσο από επιτελείς του υπουργείου Ανάπτυξης όσο κι από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, πως υπάρχουν σκέψεις να επεκταθεί η μείωση κατά 30% των παροχών και στις κατηγορίες των τροφίμων, έκανε τις διοικήσεις των εταιρειών να… «το πάρουν αλλιώς»! Και να ξεχάσουν το ενδεχόμενο των ανατιμήσεων.

Η έλευση του Θεοδωρικάκου στον υπουργικό θώκο

Επίσης ο υπουργός Ανάπτυξης κ. Τάκης Θεοδωρικάκος σχεδόν άμα τη αναλήψει των καθηκόντων του προχώρησε σε θηριώδη αύξηση των προστίμων και σε ελέγχους δεκάδων χιλιάδων κωδικών σε 26 προμηθευτικές εταιρείες και αλυσίδες σούπερ μάρκετ.

Τα πρώτα αποτελέσματα προέκυψαν την περασμένη εβδομάδα με την επιβολή συνολικού προστίμου 5,5 εκατ. ευρώ σε 8 πολυεθνικές εταιρείες, ενώ συνεχίζουν να βρίσκονται υπό έρευνα άλλες 18 εταιρείες – κυρίως αλυσίδες σούπερ μάρκετ.

Παράλληλα κι ενώ συνεχίζει να βρίσκεται εν λειτουργία το «καλάθι του νοικοκυριού» που είχε θέσει σε εφαρμογή το 2022 ο τότε υπουργός Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης, «τρέχει» νέο πρόγραμμα μείωσης τιμών στο οποίο συμμετέχουν 69 εταιρείες με 704 κωδικούς προϊόντων.

Πηγές της αγοράς έλεγαν πως ενώ το πρόγραμμα αυτό είναι δίμηνο, το βέβαιον είναι πως θα συνεχιστεί και στη διάρκεια των πρώτων μηνών του 2025.

Υπό πίεση η κερδοφορία των σούπερ μάρκετ

Ωστόσο κατά τις ίδιες πηγές οι η κερδοφορία των εταιρειών είναι βέβαιο ότι θα επηρεαστεί, τόσο των αλυσίδων σούπερ μάρκετ – το καθαρό περιθώριο κέρδους στη διάρκεια του 2023 ήταν 1,8% κατά μέσο όρο – ελαφρά όμως, όσο και των προμηθευτικών επιχειρήσεων, κατ’ αναλογία. Υπολογίζεται ότι το καθαρό περιθώριο κέρδους των αλυσίδων θα διαμορφωθεί περί το 1,7%.

Το πιο ενθαρρυντικό σημάδι, κι ιδιαίτερα την τελευταία περίοδο είναι πως η παράταση την οποία έδωσε το υπουργείο Ανάπτυξης για το πλαφόν στο μικτό περιθώριο κέρδους, είναι τετράμηνη. Λήγει δηλαδή στις 30 Απριλίου 2025 – κι όχι εξάμηνη όπως συνέβαινε μέχρι τώρα.

Τούτο πρακτικά σημαίνει πως αν ο «πληθωρισμός των τροφίμων» διατηρηθεί αρνητικός στους πρώτους τέσσερις μήνες του νέου χρόνου, τότε – κατά πάσα πιθανότητα – η ρύθμιση θα καταργηθεί!