Ελληνική διπλωματία: Το Συμβούλιο Ασφαλείας και οι προκλήσεις για το 2025

Μία χρονιά με πολλές προκλήσεις και στο διπλωματικό πεδίο αναμένεται να είναι το 2025, που για την Ελλάδα ξεκίνησε με την έναρξη της θητείας της ως μη μόνιμο μέλος στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για τη διετία 2025-26.

Η εκλογή της χώρας που επιτεύχθηκε με 182 ψήφους σε σύνολο 188 ψηφισάντων δεν είναι μία απλή εξίσωση, ιδιαίτερα σε μία περίοδο που διακρίνεται από σημαντικές γεωπολιτικές εξελίξεις και μεγάλη ρευστότητα. Ενώ ο πόλεμος σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή συνεχίζεται.

Η θητεία στο Συμβούλιο Ασφαλείας

Σε αυτό το πλαίσιο η Ελλάδα προκειμένου να αποδείξει ότι είναι σε θέση να έχει ενεργητική πολιτική, διαδραματίζοντας ρόλο στις εξελίξεις θα πρέπει να ξεφύγει από την τουρκοκεντρική προσέγγιση της εξωτερικής της πολιτικής και να προχωρήσει σε πρωτοβουλίες «έξω από το κουτί», που θα την αναδείξουν όντως σε παίκτη στην περιοχή και όχι σε ουραγό άλλων δυνάμεων.

Πρωτοβουλίες που θα ξεπερνούν ακόμα και τα συμφέροντα των στρατηγικών της συμμάχων και θα βάζουν ως πρώτο στόχο την υπεράσπιση του διεθνούς δικαίου, με δεδομένο και τα ιδιαίτερα συμφέροντα της χώρας.

Ο κίνδυνος η ελληνική θητεία να χαρακτηριστεί αδιάφορη, άλλωστε είναι υπαρκτός και πρέπει να αποφευχθεί, σε μία περίοδο μάλιστα που η Τουρκία αυξάνει σημαντικά το διπλωματικό της κεφάλαιο έχοντας καίριο ρόλο στις τεκτονικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και τη διαμόρφωση του νέου τοπίου στην περιοχή.

Προτεραιότητες

Αναφερόμενος στις προτεραιότητες της ελληνικής θητείας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, ο Υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης (στο ΑΜΠΕ) έκανε λόγο για την αποκατάσταση της αληθούς έννοιας της επιταγής για ειρηνική επίλυση των διαφορών, του σεβασμού του διεθνούς δικαίου, την ενίσχυση της θέσης των γυναικών για την ειρήνη και την ασφάλεια, την προστασία των παιδιών σε ένοπλες συγκρούσεις με έμφαση στο ανθρωπιστικό δίκαιο, την αντιμετώπιση της υπαρξιακής απειλής της κλιματικής κρίσης και την προστασία της θαλάσσιας ασφάλειας που έχει υποστεί σοβαρά ρήγματα, λόγω πολεμικών επιχειρήσεων τρομοκρατικών απειλών.

Σημείωσε ότι «η χώρα μας καθίσταται στην πράξη συμπαραγωγός της διεθνούς πολιτικής για την παγκόσμια αρχιτεκτονικής ασφαλείας με ουσιαστικό λόγο, ρόλο και ευθύνη στις εξελίξεις σε έναν κόσμο που γίνεται ολοένα και πιο ανασφαλής. Σε αυτό το περιβάλλον αστάθειας και αβεβαιότητας, η Ελλάδα ασκεί με συνέπεια εξωτερική πολιτική αρχών και αξιών με αποτέλεσμα να είναι αξιόπιστος συνομιλητής όλων των χωρών. Και αυτό θα είναι το μέσο ώστε να πετύχουμε το στόχο μας, να αποτελέσουμε δηλαδή τη γέφυρα μεταξύ Βορρά και Νότου, Ανατολής και Δύσης, να λειτουργήσουμε ως σταθεροποιητικός παράγοντας».

Με αφορμή την έναρξη της ελληνικής θητείας στο Συμβούλιο Ασφαλείας, ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον ΟΗΕ, πρέσβης, Ευάγγελος Σέκερης σημείωσε ότι «προσηλωμένη σε μια εξωτερική πολιτική βασισμένη στις αρχές, τις αξίες και το διεθνές δίκαιο, η Ελλάδα προσβλέπει στο να λειτουργήσει ως σταθεροποιητικός παράγοντας, λειτουργώντας ως γέφυρα μεταξύ του Βορρά και του Νότου, της Ανατολής και της Δύσης, συμβάλλοντας παράλληλα στην αποκατάσταση του πραγματικού νοήματος της αρχής της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών».

Τριμερής με την Αίγυπτο

Την ίδια στιγμή η Αθήνα δείχνει πρόθεση να διατηρήσει τα πολυμερή σχήματα συνεργασίας, με την πρώτη τριμερή συνάντηση της χρονιάς να είναι το σχήμα Ελλάδα – Κύπρος – Αίγυπτο, σε επίπεδο κορυφής. Η συνάντηση αναμένεται να πραγματοποιηθεί στις 8 Ιανουαρίου στο Κάιρο με την Αίγυπτο να παίζει ιδιαίτερο ρόλο στις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή.

Η στρατηγικού χαρακτήρα συνεργασία Ελλάδας – Κύπρου και Αιγύπτου σε μία περίοδο που η κατάσταση στην Μέση Ανατολή χαρακτηρίζεται από όλους ως εξαιρετικά ρευστή, το θέμα της ασφάλειας και της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο αναμένεται να είναι ψηλά στην ατζέντα, με επίκεντρο και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των τριών χωρών.

Στο τραπέζι εκτιμάται ότι θα βρεθούν και τα σενάρια περί μίας ενδεχόμενης τουρκοσυριακής συμφωνίας θαλασσίων ζωνών.

Με την Αθήνα να λειτουργεί ως γέφυρα για τις σχέσεις Καΐρου – Βρυξελλών στη συζήτηση θα μπει και το θέμα της εταιρικής σχέσης Αιγύπτου – ΕΕ.

Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας με τη Σαουδική Αραβία

Στις 10 Ιανουαρίου αναμένεται στην Αθήνα ο Υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας, ο οποίος και θα έχει συνομιλίες με το Γιώργο Γεραπετρίτη για την προετοιμασία του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, μεταξύ των δύο χωρών που προγραμματίζεται τους πρώτους μήνες του 2025.

Η Σαουδική Αραβία είναι από τις χώρες που αναμένεται να έχουν καίριο ρόλο στις εξελίξεις στη Συρία, κάτι που φάνηκε και από την επιλογή το Ριάντ να είναι η πρώτη πρωτεύουσα στο εξωτερικό, που επέλεξε να επισκεφθεί ο ΥΠΕΞ της ντε φάκτο κυβέρνησης της Συρίας, Άσαντ αλ Σιμπάνι. Σε δηλώσεις του ο αλ Σιμπάνι ανέφερε ότι η Δαμασκός ελπίζει να ανοίξει μία νέα λαμπρή σελίδα στις σχέσεις των δύο χωρών.

Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας με την Τουρκία

Στους μεγάλους στόχους της ελληνικής διπλωματίας είναι και η επιτυχής διεξαγωγή του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, Ελλάδας – Τουρκίας, παρά το γεγονός ότι δεν έχει καταστεί εφικτό ακόμα να ξεκινήσει ο διάλογος Αθήνας και Άγκυρας για τον θέμα των θαλασσίων ζωνών.

Για την Αθήνα, όπως έχει αναφέρει επανειλημμένα και ο Υπουργός Εξωτερικών, ο διάλογος πρέπει να συνεχιστεί. Για το Γεραπετρίτη άλλωστε (ΑΜΠΕ) το 2024 υπήρξε «απτή βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, όπως ο σχεδόν μηδενισμός των παραβιάσεων του εθνικού εναέριου χώρου, ο έλεγχος των κυκλωμάτων διακινητών, η συνεργασία στην πολιτική προστασία, οι σημαντικές συμφωνίες που έχουν αυξήσει σημαντικά το διμερές εμπόριο, η γρήγορη θεώρηση εισόδου σε Τούρκους πολίτες και τις οικογένειες τους που ενίσχυσαν σημαντικά την τοπική οικονομία 10 νησιών μας».

Στους στόχους το επόμενο διάστημα ενόψει της συνεδρίασης του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας τους πρώτους μήνες του 2025, μπαίνει η διερεύνηση των δυνατοτήτων να συνεχιστεί η συνεργασία Αθήνας – Άγκυρας και η προσπάθεια να διασφαλιστεί ότι τα ήρεμα νερά θα συνεχιστούν και θα καταστεί δυνατό να αποφεύγονται οι εντάσεις.

Κυπριακό

Ψηλά στην διπλωματική ατζέντα του 2025 για την Αθήνα παραμένει και το Κυπριακό, με την ελληνική πλευρά να θεωρεί ότι η βελτίωση των ελληνοοτυρκικών σχέσεων συνέβαλε στην επανεκκίνηση των συζητήσεων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, για την επίλυση του, με την Κύπρο να έχει συμπληρώσει ήδη το 2024 50 χρόνια κατοχής.

Δεδομένης και της θητείας της Ελλάδας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, η Αθήνα έχει θέσει ως στόχο τη διατήρηση του Κυπριακού στην ενεργό ατζέντα του ΟΗΕ και τη συνέχεια του διαλόγου για μία δίκαιη, βιώσιμη και λειτουργική λύση του Κυπριακού στο πλαίσιο των ψηφισμάτων του ΟΗΕ, με τον Γεραπετρίτη να σημειώνει ότι μία ενωμένη Κύπρος θα μπορούσε να αποτελέσει και ένα ισχυρό οικουμενικό σύμβολο.