Αντιβιοτικά: Η αντοχή των μικροβίων ίσως κοστίσει 40 εκατ. ζωές τα επόμενα 25 χρόνια

Η Ντέιμ Σάλι Ντέιβις έχει ένα ξεκάθαρο μήνυμα σε σχέση με τα αντιβιοτικά και τα ανθεκτικά μικρόβια. Αντιμετωπίζουμε μια αυξανόμενη αντιβιοτική έκτακτη ανάγκη που θα μπορούσε να έχει καταστροφικές επιπτώσεις σε άνδρες, γυναίκες και παιδιά σε όλο τον κόσμο, λέει.

Ευρωβαρόμετρο: Οι μισοί Ευρωπαίοι πιστεύουν εσφαλμένα ότι τα αντιβιοτικά σκοτώνουν ιούς

H Ντέιβις, πρώην επικεφαλής ιατρός για την Αγγλία, έχει γίνει κορυφαίος υποστηρικτής της παγκόσμιας δράσης για την καταπολέμηση της μάστιγας των υπερμικροβίων.

Mιλώντας στον Observer υποστήριξε ότι υπάρχει πραγματικός κίνδυνος οι συνήθεις διαδικασίες – από τη χειρουργική επέμβαση έως τον τοκετό – να ενέχουν εκτεταμένους κινδύνους απειλητικούς για τη ζωή λόγω της εξάπλωσης βακτηρίων που διαθέτουν αντιμικροβιακή αντοχή (AMR). «Περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας της εξάπλωσης της μικροβιακής αντοχής και ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί τα επόμενα 25 χρόνια», είπε. «Είναι πραγματικά τρομακτικό».

Περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας της εξάπλωσης της μικροβιακής αντοχής και ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί τα επόμενα 25 χρόνια

Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι μέχρι το 2050, τα ποσοστά θνησιμότητας από AMR θα έχουν διπλασιαστεί, με στοιχεία που δείχνουν ότι σχεδόν 40 εκατομμύρια άνθρωποι θα χάσουν τη ζωή τους από υπερμικροβίους τα επόμενα 25 χρόνια, με τους ηλικιωμένους να κινδυνεύουν ιδιαίτερα.

«Τα πρόσφατα δεδομένα δείχνουν ότι η AMR μειώνεται στα κάτω των πέντε ετών, κάτι που είναι καλά νέα. Για τους άνω των 70 ετών, τα ποσοστά θνησιμότητας έχουν αυξηθεί κατά 80% από το 1990. αυτό είναι πολύ ανησυχητικό».

Καθώς ο πληθυσμός γερνάει, περισσότεροι άνθρωποι ζουν με χρόνιες ασθένειες και αυτό τους καθιστά πιο ευάλωτους στην AMR, υποστήριξαν οι ερευνητές.

Αντιβιοτικά: Περιορισμός των ιατρικών συνταγών

Μπροστά σε αυτές τις απειλές, οι γιατροί προσπάθησαν να περιορίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο τις συνταγές αντιβιοτικών, ενώ οι ασθενείς πιέζονταν να ολοκληρώσουν κύκλους θεραπειών. Ωστόσο, η κακή ιατρικών χρήση αντιβιοτικών δεν είναι η μόνη οδός διάδοσης της αντοχής των μικροβίων. Το ίδιο το τοπίο παίζει κρίσιμο ρόλο, ένα πρόβλημα που πηγάζει από το γεγονός ότι περίπου το 70% όλων των αντιβιοτικών χορηγούνται στα ζώα, δημιουργώντας μια δεξαμενή ζώων στα οποία μπορεί να αναπτυχθεί αντίσταση.

«Ουσιαστικά ρίχνουμε αντιβιοτικά στις αγελάδες, τα κοτόπουλα και τα πρόβατα ως φθηνές εναλλακτικές λύσεις για να τους δώσουμε αυξητικούς παράγοντες ή προφυλακτικά για να αποτρέψουμε την εξάπλωση της ασθένειας», δήλωσε η Ντέιβις. Τέτοιες ενέργειες βοηθούν τα μικρόβια να εξελιχθούν, έτσι αναπτύσσουν την ικανότητα να αποκρούουν τα αντιβιοτικά, μια αντίσταση που στη συνέχεια εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο.

“Εάν έχετε εντατική γεωργία όπου χρησιμοποιούνται πολλά αντιβιοτικά ή ένα πολυσύχναστο νοσοκομείο με κακό σύστημα αποχέτευσης, ανθεκτικά βακτήρια μπορούν να εισέλθουν σε υδάτινες οδούς”, πρόσθεσε η Ντέιβις. «Οι άνεμοι πνέουν πάνω από αυτά τα τμήματα μολυσμένης γης ή νερού και μαζεύουν βακτήρια και γονίδια με αντίσταση μέσα τους και μετά τα αφήνουν να πέφτουν βροχή σε άλλα μέρη. Έτσι έχει καταστεί ολέθριο αυτό το πρόβλημα».

Ο λόγος για τον οποίο διαδίδονται τα μικρόβεια με AMR είναι ένα απλό ζήτημα της επιβίωσης του ισχυρότερου, πρόσθεσε η Ντέιβις. «Τα βακτήρια χρειάζονται περίπου 20 λεπτά για να πολλαπλασιαστούν. Επίσης, μεταλλάσσονται σε μεγάλο βαθμό, και αν το κάνουν παρουσία αντιβιοτικών και αυτή η μετάλλαξη τους προστατεύει, αυτά τα στελέχη θα πολλαπλασιαστούν. Είναι πολύ σημαντικό ότι μπορούν να το μεταδώσουν σε οποιοδήποτε βακτήριο με το οποίο έρχονται σε επαφή».

Ευκολία εξάπλωσης

Η ευκολία με την οποία εξαπλώνεται η AMR σημαίνει ότι γίνεται όλο και πιο σημαντικό να μην κάνουμε κατάχρηση των αντιβιοτικών που διαθέτουμε. Δημιουργεί επίσης την ανάγκη για ανάπτυξη νέων αντιβιοτικών – και πάλι αυτό δημιουργεί προβλήματα, είπε ο Davies.

«Δεν χρησιμοποιήθηκαν νέες κατηγορίες αντιβιοτικών από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 και το μοντέλο της αγοράς που θα προωθούσε τη δημιουργία νέων έχει σπάσει. Εάν αναπτύξετε ένα νέο αντιβιοτικό, μπορεί να χρησιμοποιηθεί από κάποιον για μια εβδομάδα, για μία φορά το χρόνο. Πού είναι το κέρδος σε αυτό;»

«Αντίθετα, τα φάρμακα για την αρτηριακή πίεση που πρέπει να λαμβάνονται καθημερινά ή τα φάρμακα για τον καρκίνο που πρέπει να χορηγούνται για μήνες, προσφέρουν στις φαρμακευτικές πολύ μεγαλύτερα κέρδη. Δεν υπάρχει λοιπόν κίνητρο για να προσπαθήσουν να αναπτύξουν νέα αντιβιοτικά. Είναι πραγματικός πονοκέφαλος».

Τα προβλήματα που υπάρχουν μπροστά στην αντιμετώπιση της AMR δεν είναι ανυπέρβλητα, επιμένει η Ντέιβις, αλλά πρέπει να αντιμετωπιστούν με αυξημένη αίσθηση του επείγοντος. Το φόρουμ των βιομηχανικών χωρών της G7 έχει τουλάχιστον αναγνωρίσει την κρίση. Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει έλλειψη επαρκούς δράσης και αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί ως επιτακτική ανάγκη το επόμενο έτος, επιμένει.