Κάτι ψήνεται

Από χθες η παγκόσμια οικονομία άρχισε να παίρνει στα σοβαρά τον νέο Αμερικανό πρόεδρο. Ισοτιμίες υποχωρούν, ομόλογα ανεβαίνουν, ασφάλιστρα κινδύνου ανακάμπτουν ύστερα από καιρό. Η πολιτική αβεβαιότητα που περιβάλει την επιστροφή Τραμπ, μαζί με μια ισχυρή αίσθηση δημοσιονομικής ανευθυνότητας που δείχνει να έρχεται, ωθεί τους επενδυτές σε – λελογισμένη για την ώρα – αντίδραση.

Δεν ήταν τόσο οι αναφορές για τη Γροιλανδία, τον Καναδά ή τη Διώρυγα του Παναμά που δημιούργησαν την ανησυχία. Το μεγάλο πρόβλημα ήταν η πληροφορία ότι ένα από τα πρώτα μέτρα που θα εφαρμόσει ο Ντόναλντ Τραμπ είναι να αναλάβει ο ίδιος – κατά το δοκούν – την επιβολή γενικών δασμών σε συμμάχους και αντιπάλους και μάλιστα με την επίκληση του εθνικού κινδύνου.

Το αμερικανικό 20ετές ομόλογο ξεπέρασε χθες το 5% για πρώτη φορά από το 2023, καθώς θεωρείται δεδομένο ότι οι πολιτικές Τραμπ θα αναζωπυρώσουν τον πληθωρισμό και θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερα δημοσιονομικά ελλείμματα, στην μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη. Στο Ηνωμένο Βασίλειο το δεκαετές ομόλογο εκτινάχτηκε στο υψηλότερο επίπεδο από τον Αύγουστο του 2008, ενώ η λίρα υποχώρησε έναντι όλων των βασικών νομισμάτων και βέβαια του δολαρίου. Σημαντικές πιέσεις δέχτηκε και το εθνικό νόμισμα της Κίνας γιουάν, υποχωρώντας σε χαμηλό 16 μηνών, μετά τις διαρροές Τραμπ για τους δασμούς. Και ακόμα είμαστε στην αρχή. Υπάρχει ένας ξεκάθαρος πολιτικός κίνδυνος, ο οποίος τιμολογείται ήδη στην αγορά.

Σε πολιτικό επίπεδο οι αντιδράσεις χλιαρές. Μάλλον αμήχανες. Κανείς δεν έχει διάθεση να βγει μπροστά για να αντιμετωπίσει το άγνωστο. Ο νέος επίτροπος εσωτερικής αγοράς ο Γάλλος Stephane Sejourne προσπάθησε χθες να πει κάτι. Είπε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει επιθετικά και αμυντικά εργαλεία για να υπερασπιστεί τις βιομηχανίες της, χωρίς να κάνει σαφές τι εννοεί, 11 μέρες πριν απ’ την επιστροφή Τραμπ.

Η Αθήνα παρακολουθεί τις εξελίξεις, γνωρίζοντας πως το γεωπολιτικό παιχνίδι είναι πολύ μεγάλης κλίμακας. Την αφορά άμεσα, όμως δεν μπορεί να κάνει πολλά για να το επηρεάσει. Μπορεί όμως να αναζητεί περιφερειακές λύσεις και στηρίξεις σαν αυτές χθες στο Κάιρο ή την επόμενη εβδομάδα στη Σαουδική Αραβία και βέβαια να συνεχίζει να κάνει τη βασική δουλειά στα δημοσιονομικά και τις μεταρρυθμίσεις. Να ελέγχει δηλαδή τα του οίκου της.

Το θέμα του χειρισμού των κινήσεων Τραμπ είναι καθαρά ευρωπαϊκό και το πρόβλημα είναι ότι το ξαναζούμε με ακόμα μεγαλύτερη ένταση μετά τα πρώτα δείγματα γραφής – τους πρώτους δασμούς – Τραμπ το 2019. Τότε όλοι περίμεναν ότι η ευρωπαϊκή ηγεσία θα αφυπνισθεί. Ο,τι πρακτικά ζητήματα όπως η πρόσβαση σε φτηνές πρώτες ύλες, η ενίσχυση της ευρωπαϊκής παραγωγής, η οικονομική μας αυτονομία θα είχε ξεκινήσει.

Αντ’ αυτών το ευρωπαϊκό οικοδόμημα βρίσκεται ακόμα πιο στριμωγμένο. Το Βερολίνο θα μιλήσει (αν μιλήσει) μετά τις εκλογές του Φεβρουαρίου. Ο πρόεδρος Μακρόν παλεύει ακόμα να περάσει από το Κοινοβούλιο τον προϋπολογισμό του 2025. Η Μεγάλη Βρετανία εκτός ΕΕ δείχνει επίσης ευάλωτη, εγκλωβισμένη στα δικά της προβλήματα. Η υπόλοιπη ήπειρος παλεύει ξανά με τις δυνάμεις του εθνικισμού και του λαϊκισμού. Το χειρότερο, δεν δείχνει να έχει προετοιμάσει έναν στοιχειώδη σχεδιασμό αντίδρασης σε αυτά που έρχονται…