Λιβύη: Σχέδια ενίσχυσης της παραγωγής πετρελαίου εν μέσω αυξανόμενου γεωπολιτικού κινδύνου

Μετά από δεκαετίες χαμηλού ενδιαφέροντος για τον τομέα πετρελαίου και φυσικού αερίου που διαθέτει η Λιβύη λόγω των κυρώσεων και του εμφυλίου πολέμου, ένα πιθανό νέο κεφάλαιο θα μπορούσε να ανοίξει το 2025.

«Ισορροπία τρόμου» στη Λιβύη αλλά και νέο ρεκόρ στην παραγωγή πετρελαίου

Με βάση τον πιθανό διαγωνισμό από την Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου της Λιβύης (NOC) για 22 χερσαία και υπεράκτια τετράγωνα εξερεύνησης, οι προσδοκίες είναι υψηλές ότι οι διεθνείς εταιρείες πετρελαίου μπορέι να επιστρέψουν στη χώρα.

Παρά την τρέχουσα αστάθεια σε πολιτικό επίπεδο αλλά και σε επίπεδο δημόσιας ασφάλειας, το ενδιαφέρον για τη Λιβύη αυξάνεται, όπως αποδεικνύεται από την ισπανική Repsol, η οποία ανοίγει το πρώτο της ερευνητικό πηγάδι. Ο κύριος μοχλός πίσω από την αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος των μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών είναι μια εγγύηση ασφαλείας που παρέχεται από τον Εθνικό Στρατό της Λιβύης (LNA) και τη NOC.

Ο υπουργός Άμυνας της Ιταλίας, Guido Crosetto, συνέκρινε την αναδιάταξη της Μόσχας από τη Συρία στη Λιβύη με την κουβανική κρίση των πυραύλων του 1962

Τον Δεκέμβριο του 2024, η NOC ανακοίνωσε σχέδια για την προσφορά 22 χερσαίων και υπεράκτιων τμημάτων εξερεύνησης το 2025 για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων και την ενίσχυση του ενεργειακού τομέα της χώρας. Τα τρέχοντα επίπεδα παραγωγής της Λιβύης παραμένουν πολύ κάτω από τους στόχους της. Η χώρα ισχυρίζεται ότι διατηρεί αποθέματα 48 δισεκατομμυρίων βαρελιών και στοχεύει να αυξήσει την παραγωγή στα 2 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίων (bpd) το 2025, από τα 1,5 εκατομμύρια bpd το 2024.

Η Repsol ξεκίνησε τη γεώτρηση του ερευνητικού της φρεατίου A1-2/130 στις 31 Δεκεμβρίου 2024, 12 χιλιόμετρα από το μεγαλύτερο κοίτασμα πετρελαίου της Λιβύης, τη Sharara. Η Repsol δεσμεύεται να πραγματοποιήσει γεώτρηση για έξι πηγάδια στις περιοχές αδειών NC115 και NC186 στη νοτιοδυτική λεκάνη Murzuq. Ταυτόχρονα, η ιταλική ENI και η βρετανική BP έχουν επίσης ξεκινήσει έρευνα σε συνεργασία με την Libyan Investment Co. στην περιοχή Β της λεκάνης Ghadames, βορειοδυτική Λιβύη. Η ερευνητική γεώτρηση στο πηγάδι A1-96/3 (Hasheem Prospect) είναι συνδεδεμένη με τη Συμβατική Συμφωνία Τύπου IV του 2007.

Η ENI και η NOC, που είναι συνετεταίροι στην 50/50 JV Melittah Oil & Gas, επιβλέπουν τις δραστηριότητες γεώτρησης με βάση την εμπειρία τους στο πεδίο Al Wafa. Η NOC δήλωσε ότι υποσχόμενοι γεωλογικοί σχηματισμοί θα ερευνηθούν στο πηγάδι A1-96/3, με την τελική γεώτρηση να αναμένεται να φτάσει τα 3.147 μέτρα (10.327 πόδια). Εν τω μεταξύ, η αυστριακή ενεργειακή εταιρεία OMV εργάζεται επί του παρόντος στη λεκάνη της Σύρτης. Μια κοινοπραξία που περιλαμβάνει τις NOC, OMV, Equinor, TotalEnergies και Repsol, γνωστή ως Akakus, εκμεταλλεύεται το πετρελαϊκό κοίτασμα Sharara, με στόχο να ενισχύσει την παραγωγή κατά περίπου 260.000 bpd. Η παραγωγική ικανότητα της Sharara ορίζεται σε 320.000 bpd.

Γεωπολιτικοί κίνδυνοι στη Λιβύη

Ωστόσο, η αισιοδοξία που δείχνουν οι μεγάλες πετρελαϊκές και η NOC της Λιβύης ενδέχεται να αντιμετωπίσουν γεωπολιτικούς κινδύνους σημαντικού μεγέθους. Ενώ η συνολική κατάσταση ασφαλείας της Λιβύης είναι σχετικά σταθερή, οι περιφερειακές εξελίξεις, ιδίως που αφορούν τη Συρία, το Ιράν και το Ισραήλ, θα μπορούσαν σύντομα να έχουν αποσταθεροποιητικό αποτέλεσμα. Τα λιβυκά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν πρόσφατα συζητήσεις μεταξύ αξιωματούχων της κυβέρνησης της Λιβύης και του Ισραήλ, προκαλώντας πολιτική αναταραχή. Ωστόσο, ο κύριος αποσταθεροποιητικός παράγοντας το 2025 αναμένεται να είναι ο διευρυνόμενος ρόλος της Ρωσίας στη Λιβύη.

Η απομάκρυνση του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας φιλοτουρκικής φονταμενταλιστικής κυβέρνησης και το τέλος της στρατιωτικής και ναυτικής παρουσίας της Ρωσίας εκεί, έχει άμεσες επιπτώσεις για την ασφάλεια και το μέλλον της Λιβύης. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν αναζητά αυτή τη στιγμή νέες στρατιωτικές βάσεις και ναυτικά λιμάνια στη Μεσόγειο, με τη Λιβύη να αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα. Η χώρα χρησιμεύει ως κρίσιμη βάση ισχύος για τα συμφέροντα και τις επιχειρήσεις της Ρωσίας στην Αφρική. Λιβυκά λιμάνια και στρατιωτικές βάσεις σε παραμεθόριες περιοχές με το Σαχέλ αξιολογούνται από τη ρωσική πλευρά. Οι οδοί ανεφοδιασμού της Ρωσίας σε αφρικανικά κράτη πλούσια σε ορυκτά περιορίζονται μετά την απώλεια των βάσεων της στη Συρία.

Τις τελευταίες εβδομάδες, σημειώθηκε σημαντική μετακίνηση προσωπικού και στρατιωτικού εξοπλισμού από τη Συρία στη Λιβύη. Οι ιχνηλάτες πτήσεων καταγράφουν καθημερινές στρατιωτικές πτήσεις μεταφοράς από τη συριακή αεροπορική βάση της Ρωσίας στο Hmeimim σε τρεις βάσεις στη Λιβύη από τα μέσα Δεκεμβρίου. Ιχνηλάτες πλοίων κατέγραψαν τέσσερα ρωσικά μεταφορικά πλοία που κατευθύνονται προς τη Μεσόγειο, πιθανότατα με προορισμό τη Λιβύη με βαρύ εξοπλισμό. Τα πλοία έχουν απενεργοποιήσει τα συστήματα AIS κοντά στις ακτές της Λιβύης τις τελευταίες ημέρες. Αυτή η στρατιωτική συσσώρευση έχει πυροδοτήσει τον κώδωνα του κινδύνου στο ΝΑΤΟ. Ο υπουργός Άμυνας της Ιταλίας, Guido Crosetto, συνέκρινε την αναδιάταξη της Μόσχας από τη Συρία στη Λιβύη με την κουβανική κρίση των πυραύλων του 1962.

Η ευθυγράμμιση της Ρωσίας με τον στρατηγό Χάφταρ, ο οποίος ελέγχει αρκετές μεγάλες περιοχές παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου, προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία. Από το 2014, η Μόσχα υποστηρίζει τον Χάφταρ με στρατιωτική βοήθεια και όπλα, τοποθετώντας τον ως τον κύριο αντιπρόσωπό τους στη Λιβύη και εξασφαλίζοντας στην ρωσική πλευρά πρόσβαση σε λιμάνια και στρατιωτικές βάσεις.