Birkenstock: Μήπως δεν είναι μόνο… απλά σανδάλια;

Όταν τα πρώτα σανδάλια Birkenstock παρουσιάστηκαν τη δεκαετία του 1960, δεν είχαν τόση επιτυχία. Σήμερα τα ανατομικά αυτά παπούτσια έχουν γίνει πολύ της μόδας. Σύμφωνα μάλιστα με την εταιρεία, είναι ακόμα και έργα τέχνης και ως τέτοια προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα. Την υπόθεση εξετάζει τώρα το Ομοσπονδιακό Ακυρωτικό Δικαστήριο στην Καρλσρούη.

Ηλεκτρονικό εμπόριο: Τι ψάχνουν οι Έλληνες καταναλωτές – Από τα Crocs και τα Birkenstock, στα On και τα Helly Hansen

Σήμερα, Πέμπτη, το πολιτικό τμήμα ασχολείται με τρεις αγωγές της Birkenstock κατά ανταγωνιστών της, οι οποίοι πουλούσαν σανδάλια που έμοιαζαν πολύ με τα δικά της μοντέλα. Η Birkenstock με έδρα στο Λιντς αμ Ράιν στη Ρηνανία-Παλατινάτο θεωρεί ότι αυτό αποτελεί παραβίαση του νόμου περί πνευματικών δικαιωμάτων. Τα σανδάλια Birkenstock είναι έργα εφαρμοσμένης τέχνης και δεν επιτρέπεται να αντιγράφονται.

Τι είναι «τέχνη»;

Το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας παρέχει στον δημιουργό ενός έργου τα αποκλειστικά δικαιώματα χρήσης αυτού του αντικειμένου. Τρίτοι δεν μπορούν να το αναπαράγουν χωρίς άδεια. Τα πνευματικά δικαιώματα έχουν στόχο την προστασία των δημιουργικών επιτευγμάτων, όπως έργων τέχνης, ταινιών, προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών καθώς και έργων εφαρμοσμένων τεχνών.

Ο όρος «τέχνη» στο πλαίσιο της νομοθεσίας περί πνευματικής ιδιοκτησίας δίνει συχνά την εντύπωση ότι αναφέρεται μόνο σε τέχνη χωρίς προφανή σκοπό, όπως είναι ένας πίνακας ζωγραφικής  ή ένα μουσικό έργο,  λέει ο δικηγόρος Κόνσταντιν Βέγκνερ, ο οποίος εκπροσωπεί εδώ και πολλά χρόνια νομικά την Birkenstock. «Στον νόμο περί πνευματικών δικαιωμάτων ωστόσο, ο νομοθέτης έχει αναγνωρίσει εδώ και δεκαετίες ότι και τα εξαιρετικά σχέδια αντικειμένων μπορούν επίσης να προστατεύονται από τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας». Σχετικές δικαστικές αποφάσεις υπάρχουν ήδη με τα φωτιστικά στο ύφος της σχολής Bauhaus, έπιπλα του αρχιτέκτονα και σχεδιαστή Le Corbusier και ένα μοντέλο της Porsche.

Η Birkenstock θεωρεί πως κάτι ανάλογο πρέπει να γίνει με τέσσερα δικά της μοντέλα που είναι τα Arizona, Madrid, Gizeh και Boston.

Χοντροκομμένα, αλλά επιτυχημένα…

Ο νομικός Κόνσταντιν Βέγκνερ λέει ότι τα μεμονωμένα στοιχεία, όπως για παράδειγμα αγκράφες, λουράκια και ο συνδυασμός αυτών, κάνουν τα μοντέλα έργα εφαρμοσμένης τέχνης και υπάγονται στην προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων. Ο σχεδιασμός ανήκει στον ιδρυτή της εταιρείας Καρλ Μπίρκενστοκ και ήταν μοναδικός. Ωστόσο, όταν πρωτοεμφανίστηκαν αυτά τα κλασικά πλέον σανδάλια, δεν έγιναν δεκτά με ενθουσιασμό. Οι συνάδελφοι κατασκευαστές υποδημάτων τα έβρισκαν χοντροκομμένα.

Παρόλα αυτά αργότερα, πρωτοβάθμιο δικαστήριο στην Κολωνία έκρινε ότι υπάγονται στον νόμο περί προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων δικαιώνοντας την εταιρεία, ενώ σε δεύτερο βαθμό η απόφαση ακυρώθηκε.

Εάν τώρα δικαιωθεί η εταιρεία και από το Ομοσπονδιακό Ακυρωτικό Δικαστήριο, αυτό σημαίνει ότι προστατεύονται τα πνευματικά δικαιώματα και 70 χρόνια μετά τον θάνατο του δικαιούχου. Σε κάθε περίπτωση πάντως, όποια και να είναι η απόφαση του δικαστηρίου, τα σανδάλια Birkenstock θα περάσουν στην ιστορία.

Μαρία Ρηγούτσου

Πηγή: DW