PFAS: Η χημική βιομηχανία πίσω από το teflon που αντιπαλεύει την απαγόρευση των χημικών στην ΕΕ

Η αμερικανική εταιρεία παραγωγής χημικών Chemours, ο όμιλος που βρίσκεται πίσω από τo brand Teflon, ασκεί πιέσεις πιο σκληρά από οποιαδήποτε άλλη επιχείρηση για να μετριάσει την προτεινόμενη απαγόρευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα επιβλαβή χημικά PFAS, σύμφωνα με μια νέα έκθεση του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Corporate Europe Observatory (CEO).

Πώς η χημική βιομηχανία απέκρυψε τους κινδύνους των «παντοτινών χημικών»

Οι εν λόγω χημικές ουσίες – που στην καθομιλουμένη αποκαλούνται “για πάντα χημικές ουσίες”, επειδή δεν διασπώνται φυσικά – έχουν συνδεθεί με μια σειρά από παθήσεις υγείας, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου, της ηπατικής βλάβης και της μειωμένης γονιμότητας. Μελέτες έχουν βρει τις ουσίες σε οτιδήποτε, από το νερό της βροχής και το έδαφος μέχρι το μητρικό γάλα και τον εγκεφαλικό ιστό.

Οι ουσίες PFAS χρησιμοποιούνται σε αμέτρητα καθημερινά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων κινητών τηλεφώνων, φακών επαφής και αθλητικών ενδυμάτων — καθώς και σε εργοστάσια τεχνολογιών που θεωρούνται κρίσιμες για το μέλλον της Ευρώπης

Η Chemours πραγματοποίησε «περισσότερες συναντήσεις υψηλού επιπέδου για αυτό το θέμα με την Επιτροπή από οποιαδήποτε άλλη ομάδα» και «υπερδιπλασίασε τις δηλωμένες δαπάνες του λόμπι το περασμένο έτος», ανέφερε η έκθεση της CEO. Οι τακτικές της περιλαμβάνουν την κινητοποίηση άλλων τομέων για να «κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου» σε συναντήσεις με την Επιτροπή και «την προώθηση ενός ασθενέστερου συστήματος ως εναλλακτική λύση στην απαγόρευση των PFAS», όπως επισημαίνει η ΜΚΟ.

Η Chemours δήλωσε ότι «έχει δεσμευτεί για την Ευρώπη και τη μελλοντική Clean Industrial Deal και δεν έχει καμία πρόθεση να επιβραδύνει τη ρυθμιστική διαδικασία», απαντώντας στον μη κερδοσκοπικό οργανισμό.

«Όπως οι ΜΚΟ και οι εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών, έτσι και οι εταιρείες και οι εμπορικές ενώσεις ενθαρρύνονται επίσης να υποβάλλουν πληροφορίες, δεδομένα, στοιχεία, αριθμητικά στοιχεία και θέσεις σε ρυθμιστικές αρχές και φορείς χάραξης πολιτικής, ώστε να μπορούν να λαμβάνουν τεκμηριωμένες και βασισμένες σε δεδομένα αποφάσεις», πρόσθεσε η Chemours.

Οι ουσίες PFAS χρησιμοποιούνται σε αμέτρητα καθημερινά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων κινητών τηλεφώνων, φακών επαφής και αθλητικών ενδυμάτων — καθώς και σε εργοστάσια τεχνολογιών που θεωρούνται κρίσιμες για το μέλλον της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων των ημιαγωγών, μπαταριών και διαφόρων κλιματικών τεχνολογιών.

Διάφορα κρατίδια της Γερμανίας με βαριά βιομηχανία ασκούν επίσης πιέσεις κατά των αυστηρών απαγορεύσεων και ζητούν να επιτραπεί σε ορισμένους τομείς να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τα χημικά, σε μια προσπάθεια να προστατεύσουν έναν τομέα χημικών που αντιμετωπίζει προβλήματα, αναφέρει η έκθεση. Τα ευρήματα υπογραμμίζουν το εσωτερικό δίλημμα της ΕΕ μεταξύ της ενίσχυσης της ταλαιπωρημένης βιομηχανίας του μπλοκ και της προστασίας των κοινοτήτων από δυνητικά τοξικές ουσίες.

Χημικές… αντιδράσεις για τα PFAS

Η Chemours δεν είναι άγνωστη καθώς διεξάγει σκληρό λόμπι υπερασπιζόμενη τις ουσίες PFAS. Η εταιρεία είναι spinoff από την αμερικανική εταιρεία κατασκευής χημικών DuPont, η οποία αποτέλεσε το θέμα μιας επιτυχημένης ταινίας σχετικά με τη νομική μάχη για τη ρύπανση PFAS στο Σινσινάτι με πρωταγωνιστή τον ηθοποιό του Χόλιγουντ Μαρκ Ράφαλο.

Στην Ευρώπη, η Chemours έχει κηρυχθεί υπεύθυνη για περιβαλλοντική καταστροφή που προκλήθηκε από τα χημικά σε τέσσερις δήμους της Ολλανδίας. Βρίσκεται επίσης στο επίκεντρο των συνεχιζόμενων ανησυχιών για τη ρύπανση από PFAS στη βιομηχανική γαλλική πόλη Villers-Saint-Paul.

Τώρα η Chemours έφερε αυτή τη μάχη στις Βρυξέλλες, αφού η Γερμανία, η Δανία, η Ολλανδία, η Σουηδία και η Νορβηγία το 2023 πρότειναν τη σταδιακή κατάργηση της παραγωγής, χρήσης και διάθεσης στην αγορά της ΕΕ τουλάχιστον 10.000 PFAS. Η κίνηση έχει ενοχλήσει τον κλάδο των χημικών του μπλοκ και τις βιομηχανίες που εξαρτώνται από τις ουσίες, από εταιρείες παραγωγής μικροτσίπ έως κατασκευαστές ανεμογεννητριών.

Οι ενώσεις, οι εταιρείες και οι τομείς που ασκούν πιέσεις στην Επιτροπή κατά της πρότασης είναι πολλές και ποικίλες, αλλά η ΜΚΟ CEO ξεχωρίζει την Chemours ως τον «πιο συχνό επισκέπτη της Επιτροπής σχετικά με τα PFAS».

Από τις 17 συναντήσεις υψηλού επιπέδου με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τον Ιανουάριο του 2023 σχετικά με διάφορα κοινωνικά θέματα, οι δύο ήταν με ΜΚΟ και οι 12 με τον εταιρικό τομέα. Η Chemours «διοργάνωσε ή παρακολούθησε τουλάχιστον έξι από αυτές τις συναντήσεις», σημειώνει η μη κερδοσκοπική οργάνωση.

Η εταιρεία έχει προσπαθήσει επίσης να συντονιστεί με άλλους κλάδους. Σε ένα email που έλαβε η CEO, η ολλανδική εταιρεία ASML —η οποία παρέχει τεχνολογία σε κατασκευαστές ημιαγωγών— είπε στους Ολλανδούς αξιωματούχους στις Βρυξέλλες: «Η Chemours προσπαθούσε εδώ και μήνες να μας παρασύρει σε ένα λόμπι ενάντια στην απαγόρευση των PFAS».

Η Chemours έχει εξασφαλίσει συναντήσεις σε διάφορα τμήματα της Επιτροπής, συμπεριλαμβανομένης της Γενικής Διεύθυνσης Έρευνας και Καινοτομίας, την οποία η εταιρεία πίεσε για περισσότερες παρεκκλίσεις από την πρόταση PFAS, προσθέτοντας ότι διαφορετικά θα μπορούσε να «θέσει σε κίνδυνο επενδυτικές αποφάσεις» στο πράσινο υδρογόνο.

Το One Chemours powerpoint με ημερομηνία Οκτώβριο του 2023 υποστηρίζει ότι η ΕΕ θα πρέπει να εξαιρέσει τα φθοριοπολυμερή – ένα είδος PFAS – από οποιονδήποτε τέτοιο περιορισμό και θα πρέπει αντ ‘αυτού να ορίσει τα “επιστημονικά βασισμένα και πιο ισχυρά και αυστηρά πρότυπα” για τα χημικά, δημιουργώντας ένα “ρυθμιστικό σημείο αναφοράς”.

Η Chemours δήλωσε επίσης στο Politico: «Δεν έχουμε υποστηρίξει ένα σημείο αναφοράς αντί για έναν κανονισμό», προσθέτοντας ότι θέλει έγγραφα τεχνικής καθοδήγησης της ΕΕ για τα φθοροπολυμερή για να «εναρμονίσουν τις εκπομπές PFAS σε όλες τις εγκαταστάσεις παραγωγής στην Ευρώπη».

Ισχυρή στήριξη από Γερμανία

Η Chemours έχει χρήσιμους συμμάχους στα γερμανικά βιομηχανικά κράτη — παρά το γεγονός ότι η Γερμανία είναι μία από τις χώρες που επιδώκουν την απαγόρευση των PFAS.

Η Βάδη-Βυρτεμβέργη, για παράδειγμα, με μεγάλη βιομηχανική βάση, υπήρξε ενεργός παίκτης στις διάφορες επαφές. Ο υπουργός Οικονομίας της παρακολούθησε μια συνάντηση για το θέμα τον Ιούνιο του 2023 με το τμήμα εσωτερικής αγοράς της Επιτροπής, συνοδευόμενος από τη βιομηχανία. Το γερμανικό αυτό κρατίδιο έχει επίσης συνεργαστεί με την ένωση βιομηχανίας ιατρικής τεχνολογίας SPECTARIS, φιλοξενώντας δύο διαφορετικές εκδηλώσεις το 2023 και το 2024 στις εγκαταστάσεις της στις Βρυξέλλες με επιτρόπους και αξιωματούχους από διάφορα τμήματα της Επιτροπής, σύμφωνα με την ΜΚΟ CEO. Ο υπουργός Οικονομικών της Βάδης-Βυρτεμβέργης, μαζί με τον ομόλογό του της Βαυαρίας, εξέφρασε «σημαντική ανησυχία» σε επιστολή του προς την Πρόεδρο της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντε Λάιεν σχετικά με την πρόταση.

Ο τομέας των χημικών φαίνεται να έχει επίσης συμπάθεια στην Επιτροπή, καθώς οι Βρυξέλλες δίνουν αυξανόμενη έμφαση στην «ανταγωνιστικότητα».

Τόσο δημόσια όσο και στα έγγραφα που έλαβε η CEO, η Επιτροπή έχει επισημάνει ότι οι κρίσιμοι τομείς που εξαρτώνται από τα PFAS δεν χρειάζεται να φοβούνται — παρά το γεγονός ότι την ευθύνη για τον φάκελο φέρει επί του παρόντος ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων.

Σε επιστολή προς τον ευρωβουλευτή του Γερμανικού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος Peter Liese που έλαβε το Politico πέρυσι, η φον ντερ Λάιεν είπε ότι η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ «προτίθεται να προτείνει εξαιρέσεις για χρήσεις που είναι απαραίτητες για την ψηφιακή και περιβαλλοντική μετάβαση και τη στρατηγική αυτονομία της ΕΕ, ενώ δεν είναι βιώσιμες εναλλακτικές είναι διαθέσιμες».

Σε παρόμοι γραμμή φαίνεται να κινούνται και οι νέοι επίτροποι για το περιβάλλον και την εσωτερική αγορά, Jessika Roswall και Stéphane Séjourné. Και οι δύο θέλουν να απαγορεύσουν τα επιβλαβή PFAS σε καταναλωτικές χρήσεις όπως καλλυντικά, υλικά που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα και ρούχα σε εξωτερικούς χώρους — αλλά για βιομηχανικές εφαρμογές χωρίς επαρκείς εναλλακτικές λύσεις, υποστηρίζουν τη συνέχιση της χρήσης υπό «αυστηρά ελεγχόμενες συνθήκες μέχρι να βρεθούν αποδεκτά υποκατάστατα».