Θέρμανση: Τέλος με αστερίσκους στους καυστήρες πετρελαίου και τις επιδοτήσεις αερίου

Οι τίτλοι τέλους για τους καυστήρες πετρελαίου στα κτίρια έπεσαν την 1η Ιανουαρίου όπως και η αυλαία για τις επιδοτήσεις των καυστήρων αερίου για θέρμανση. Το 2025 έφερε ριζικές αλλαγές στο τοπίο της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων επιβάλλοντας την κατάργηση των λεβήτων πετρελαίου, βάσει των όσων ορίζει ο Εθνικός Κλιματικός Νόμος (ν. 4936/22), αλλά και το τέλος της οικονομικής στήριξης στους λέβητες φυσικού αερίου.

Ενέργεια: Απειλεί και πάλι ο διπλός κίνδυνος από ανατιμήσεις σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο [γράφημα]

Τέλος με αστερίσκους στους καυστήρες πετρελαίου

Ειδικότερα, βάσει του κλιματικού νόμου, από την 1η του μηνός απαγορεύεται η πώληση και εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης. Μάλιστα, σε όποιον πωλεί ή εγκαθιστά καυστήρες πετρελαίου θα επιβάλλεται πρόστιμο στο τριπλάσιο της τιμής πώλησής του και σφράγιση του λέβητα. Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, οι πιέσεις στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) είναι έντονες και, όπως αναφέρει στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» στέλεχος του υπουργείου σχεδιάζεται να δοθεί επ΄αόριστον παράταση αλλά μόνο για τις περιοχές που δεν διαθέτουν δίκτυο φυσικού αερίου και για όσο αυτές παραμένουν off-grid.

Ο νόμος, στην περίπτωση που δεν υπάρχει διαθεσιμότητα οικονομικά ώριμων εναλλακτικών λύσεων, δίνει δυνατότητα παράτασης η οποία χορηγείται με απόφαση υπουργού έπειτα από τη σύμφωνη γνώμη της Κυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Ουδετερότητα και την εκτίμηση επιπτώσεων και γνώμη της Επιστημονικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή. Σε κάθε περίπτωση, για όσους καυστήρες πετρελαίου παραμένουν σε λειτουργία μετά το 2029, θα πρέπει να λειτουργούν αποκλειστικά με πετρέλαιο θέρμανσης αναμεμειγμένο σε ποσοστό τουλάχιστον 30% με ανανεώσιμα υγρά καύσιμα.

Η αντικατάσταση των καυστήρων πετρελαίου με αντλίες [θερμότητας] εκτιμάται ότι θα επιφέρει εξοικονόμηση τελικής ενέργειας πάνω από 70% και κόστους άνω του 50%.

Stop στις επιδοτήσεις λεβήτων αερίου

Το αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται ότι θα προωθηθούν στη Βουλή και οι διατάξεις για την ενσωμάτωση της ευρωπαϊκής Οδηγίας που καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ θα επιτύχει μηδενισμό των εκπομπών CO2 στο κτιριακό απόθεμα. Η Οδηγία, που τέθηκε σε ισχύ τον Μάιο του 2024, έχει προθεσμία μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο την 29η Μαΐου 2026.

Ωστόσο, για το άρθρο 17 (παράγραφος 15) που αφορά τη μη χρηματοδότηση λεβήτων θέρμανσης που τροφοδοτούνται με ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο, αέριο, άνθρακα) προβλεπόταν ενεργοποίηση από 1η Ιανουαρίου 2025 και στα 27 κράτη μέλη. Με άλλα λόγια καταργείται κάθε οικονομικό κίνητρο (επιχορηγήσεις, προνομιακά δάνεια, φορολογικά κίνητρα) για την εγκατάσταση νέων αυτόνομων λεβήτων που τροφοδοτούνται με ορυκτά καύσιμα.

Παροχή οικονομικών κινήτρων μπορεί να συνεχιστεί σε υβριδικά συστήματα θέρμανσης που συνδυάζουν λέβητα με γεννήτρια θερμότητας που χρησιμοποιεί Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), στην περίπτωση που το μερίδιο των ΑΠΕ είναι μεγάλο. Επιπλέον, θα μπορούν να διατηρηθούν κίνητρα που είχαν εγκριθεί από ευρωπαϊκά κονδύλια, ή ενισχύσεις για τη μετάβαση σε λέβητα που κάνει χρήση ανανεώσιμων αερίων κλπ.

Θέρμανση με ΑΠΕ στα κτίρια

Η προώθηση αποδοτικών συστημάτων θέρμανσης και ψύξης αποτελεί βασική πολιτική προτεραιότητα που αποτυπώνεται και στο τελικό κείμενο του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) που εστάλη στις 7 Ιανουαρίου στην Κομισιόν.

Όπως αναφέρεται, «θα υποστηριχθεί η συντεταγμένη προώθηση συστημάτων ΑΠΕ, όπως είναι ενδεικτικά τα θερμικά ηλιακά συστήματα, συμβάλλοντας τόσο στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, όσο και στην περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ μέσω τεχνολογιών για άμεση παραγωγή θέρμανσης, ψύξης και ζεστού νερού».

Έτσι, θα ενισχυθούν προγράμματα εγκατάστασης φωτοβολταΐκών συστημάτων με σύστημα αποθήκευσης για αυτοπαραγωγή με σκοπό την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές για την κάλυψη των θερμικών – ψυκτικών αναγκών μέσω αντλιών θερμότητας.

Επιπρόσθετα, θα ενθαρρυνθεί η εγκατάσταση υβριδικών συστημάτων ΑΠΕ (όπως ηλιοθερμικά με αντλίες θερμότητας, φωτοβολταϊκά με αντλίες θερμότητας, ηλιοθερμικά με βιομάζα, ηλιοθερμικά με γεωθερμία).

Στροφή στις αντλίες θερμότητας

Ειδικά για τις αντλίες θερμότητας, των οποίων η εγκατάσταση είναι έως και τέσσερις φορές υψηλότερη από ότι ένας λέβητα αερίου, η αγορά τους επιδοτείται πλέον μέσω των δύο νέων προγραμμάτων που άνοιξαν τις προηγούμενες ημέρες τις ψηφιακές τους πύλης για υποβολή αιτήσεων: το «Αλλάζω Σύστημα Θέρμανσης και Θερμοσίφωνα» και το «Εξοικονομώ 2025». Μάλιστα, μέσω του πρώτου προγράμματος θα επιχορηγείται η αγορά νέου συστήματος αντλίας θερμότητας, σε ποσοστό 50%.

Ο δεσμευτικός στόχος ανάπτυξης των ΑΠΕ ειδικά για θέρμανση και ψύξη στην Ελλάδα έχει τεθεί στο 52,6% για το έτος 2030 (υψηλότερα από το 43% του προηγούμενου ΕΣΕΚ). Στην επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου θα συνεισφέρουν κυρίως οι αντλίες θερμότητας, δεδομένου ότι χρησιμοποιούν την ηλεκτρική ενέργεια και τη θερμότητα περιβάλλοντος και τα θερμικά ηλιακά συστήματα. Δεν προβλέπεται επέκταση της χρήσης βιομάζας για καύση σε κτίρια των πόλεων για την αποφυγή επιβάρυνσης της ρύπανσης του ατμοσφαιρικού αέρα από σωματίδια.

Βάσει του ΕΣΕΚ, οι πρώτες αντλίες θερμότητας σε μεγάλη κλίμακα θα τοποθετηθούν εντός της επόμενης πενταετίας, έως το 2030. Σε αυτό το διάστημα προβλέπεται διπλασιασμός της διείσδυσης αντλιών θερμότητας στον οικιακό και τριτογενή τομέα σε σχέση με το 2022. Η αντικατάσταση των καυστήρων πετρελαίου με αντλίες εκτιμάται ότι θα επιφέρει εξοικονόμηση τελικής ενέργειας πάνω από 70% και κόστους άνω του 50%.