Αγώνα δρόμου για την υλοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα πρέπει να κάνει η κυβέρνηση προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι. Μέχρι το τέλος του 2026, οπότε και ολοκληρώνεται το πρόγραμμα, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών θα πρέπει να απορροφήσει περί τα 18 δισ. ευρώ, ποσό το οποίο είναι ιδιαίτερα υψηλό, σύμφωνα με τα όσα παρουσίασε ο υπουργός Κωστής Χατζηδάκης και ο αναπληρωτής του Νίκος Παπαθανάσης, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου.
Από τα 36 δισ. ευρώ που είναι το συνολικό πρόγραμμα η Ελλάδα έχει λάβει μέχρι στιγμής 18,2 δισ. ευρώ που αντιστοιχούν στο 51% του συνολικού προϋπολογισμού. Αξίζει να σημειωθεί ότι εάν προστεθούν και τα κονδύλια που συνδέονται με το επόμενο αίτημα πληρωμής οι συνολικές εισροές θα φθάσουν σε 21,3 δισ. και το ποσοστό εκταμιεύσεων θα ξεπεράσει το 59% του προϋπολογισμού.
Πάντως, «καμπανάκι» για την πορεία που έχει λάβει το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) έκρουσε σε έκθεσή του το Ελεγκτικό Συνέδριο. Μάλιστα, επισημαίνει τον κίνδυνο των καθυστερήσεων κατά την υλοποίηση των έργων.
Ειδικότερα, το Ελεγκτικό Συνέδριο δημοσιοποίησε την έκθεση ελέγχου με θέμα «Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας: Οι διαδικασίες παρακολούθησης των έργων διασφαλίζουν τον έγκαιρο εντοπισμό και την αντιμετώπιση τυχόν καθυστερήσεων κατά την υλοποίησή τους».
Αξίζει να σημειωθεί ότι στη συγκεκριμένη έκθεση αναφέρεται πως ο έλεγχος που υλοποιήθηκε «εστιάζει στον κίνδυνο των καθυστερήσεων κατά την υλοποίηση των έργων, «η επέλευση του οποίου μπορεί να επιφέρει είτε συσσώρευση υλοποιούμενων έργων στο τέλος της περιόδου εφαρμογής του ΤΑΑ με κίνδυνο μη αποδοτικής χρήσης των αντίστοιχων κονδυλίων και εμφάνισης παρατυπιών, είτε απώλεια ενωσιακής χρηματοδότησης».
Ταμείο Ανάκαμψης: Τα 8 έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη
Σύμφωνα με τα όσα ειπώθηκαν από τους δύο υπουργούς, τα 8 βασικά έργα μεταρρυθμιστικού χαρακτήρα του Ταμείου Ανάκαμψης που έχουν ήδη υλοποιηθεί ή υλοποιούνται είναι τα εξής:
1. Εξοικονομώ: Προγράμματα επιχορήγησης ενεργειακής απόδοσης για ιδιωτικές κατοικίες, επιχειρήσεις και δημόσια κτίρια (συνολικός προϋπολογισμός >2,5 δισ. ευρώ)
2. Εθνικό Πρόγραμμα Προσυμπτωματικού Ελέγχου ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ: Προληπτικές εξετάσεις για όλη την οικογένεια (μαστογραφία , test Pap, εξέταση παχέος εντέρου, dentist pass κ.α.) (προϋπολογισμός 296 εκ. ευρώ – >4 εκ. παραπεμπτικά έχουν ήδη αποσταλεί σε δικαιούχους)
3. 37.000 Απογευματινά χειρουργεία: Στόχος να μειωθεί ο χρόνος αναμονής των χειρουργείων στα νοσοκομεία της χώρας (σε υλοποίηση)
4. Διασύνδεση POS-ταμειακών μηχανών: Συμβάλλει στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και σε αύξηση των διαθέσιμων πόρων για κοινωνική πολιτική και μειώσεις φόρων
5. Πλατφόρμα myDATA: τήρηση ηλεκτρονικών βιβλίων, ηλεκτρονική τιμολόγηση και διασύνδεση όλων των φορολογικών ταμειακών μηχανών με τα πληροφοριακά συστήματά της ΑΑΔΕ – διευκόλυνση ελέγχων
6. 250 καινούργια, ηλεκτρικά λεωφορεία σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη (προϋπολογισμός 111 εκατ. ευρώ)
7. Προσωπικός Βοηθός: 1.271 άτομα με αναπηρία έχουν λάβει φροντίδα – 1.744 προσωπικοί βοηθοί (προϋπολογισμός 41,6 εκατ. ευρώ – σε υλοποίηση)
8. Δωρεάν Ψηφιακό Φροντιστήριο για τους μαθητές της Γ’ Λυκείου
Όπως σημείωσε ο κ. Χατζηδάκης «Η Ελλάδα είναι τέταρτη στην ΕΕ στις απορροφήσεις στο ΕΣΠΑ και όγδοη στο Ταμείο Ανάκαμψης, πράγμα που υπογραμμίζει τη μεγάλη προσπάθεια που γίνεται κάθε μέρα για την απορρόφηση και την αξιοποίηση των πόρων». Ακόμη, πρόσθεσε ότι η θέση της Ελλάδας στην απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι η 8η σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Τα 8 επόμενα έργα και τα αιτήματα πληρωμής
Από την πλευρά του ο κ. Παπαθανάσης σημείωσε ότι αυτή η κατάταξη δε συμπεριλαμβάνει το 5ο αίτημα της Ελλάδας για πόρους του Ταμείου. Επίσης, ο κ. Παπαθανάσης τόνισε ότι το 6ο αίτημα θα γίνει τέλη Απριλίου με αρχές Μαϊου ενώ το 7ο εντός του έτους. Από εκεί και πέρα το 8ο και το 9ο αίτημα θα πραγματοποιηθεί το 2026
Ακόμη, τα 8 βασικά έργα μεταρρυθμιστικού χαρακτήρα του Ταμείου Ανάκαμψης που έχουν προγραμματιστεί για το 2025
1. Μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης – νέος δικαστικός χάρτης: ολοκλήρωση της Ψηφιακής Δικαιοσύνης, ανανέωση των κτιριακών και υλικοτεχνικών υποδομών και ενίσχυση του προσωπικού των δικαστικών υπαλλήλων κ.α.
2. Πρόγραμμα εκπόνησης Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων σε 750 δημοτικές ενότητες σε όλη τη χώρα (προϋπολογισμός 323 εκατ.ευρώ)
3. Ανακαίνιση 80 Δημόσιων Νοσοκομείων (συνολικός προϋπολογισμός: 450 εκατ. ευρώ)
4. Επέκταση του Προσωπικού Ιατρού και αναβάθμιση κτιριακών υποδομών 156 Κέντρων Υγείας (συνολικός προϋπολογισμός 365,4 εκατ. ευρώ)
5. Βόρειο Τμήμα του Ε-65 Τρίκαλα-Εγνατία Οδός: Μήκους 70 χλμ – έχει ολοκληρωθεί το 65% του έργου (προϋπολογισμός 480 εκατ. ευρώ)
6. Σπίτι μου ΙΙ: Πρόγραμμα χαμηλότοκων στεγαστικών δανείων για την αγορά πρώτης κατοικίας (Προϋπολογισμός: 2 δις ευρώ, εκ των οποίων 1 δις από τους δανειακούς πόρους του ΤΑΑ)
7. Ολοκλήρωση του Εθνικού Κτηματολογίου: Έχει ήδη ολοκληρωθεί πάνω από το 85% της κτηματογράφησης
8. 85 έργα επεξεργασίας και καθαρισμού αστικών λυμάτων περιβαλλοντικά ευαίσθητων οικισμών (προϋπολογισμός 455 εκατ. ευρώ)
Η απορρόφηση των κονδυλίων και οι δημόσιες επενδύσεις
Από εκεί και πέρα, σύμφωνα με τα όσα αναφέρθηκαν από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων έκλεισε το 2024 με δαπάνες ύψους 13,3 δισ. ευρώ, το υψηλότερο ποσό δημοσίων επενδύσεων της τελευταίας 14ετίας και το 2025 θα αυξηθεί περαιτέρω σε 14,1 δισ. ευρώ, έναντι 5,6 δισ. το 2019. Δηλαδή οι δημόσιες επενδύσεις το 2025 θα είναι αυξημένες κατά 150% σε σχέση με το 2019.
Το 2024 επίσης επιτεύχθηκε υπερεκτέλεση του προϋπολογισμού του ΑΠΔΕ σε ποσοστό 101,25% ενώ το 2025 οι δαπάνες προβλέπεται να αυξηθούν περαιτέρω σε 14,1 δισ. ευρώ (+16%) και το 2026 σε 16,4 δισ. (+17%).
Το ποσοστό απορρόφησης των Κοινοτικών κονδυλίων του ΕΣΠΑ 2021-2027 το 2024 (με στοιχεία 31.12.2024) ήταν το τέταρτο υψηλότερο στην ΕΕ.
Το ποσοστό απορρόφησης των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης διαμορφώθηκε το 2024 σε 51%, με πλήρη επίτευξη των στόχων που είχαν τεθεί, επίδοση που κατατάσσει τη χώρα μας στην όγδοη θέση της ΕΕ.