Πετρέλαιο: Αλυσιδωτές επιπτώσεις στην παγκόσμια αγορά από τις νέες κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας

Οι νέες κυρώσεις της Δύσης εις βάρος της Ρωσίας που αφορούν το πετρέλαιο θέτουν νέους όρους στην παγκόσμια διακίνηση, απειλώντας να διαταράξουν την παγκόσμια προσφορά καθώς οι αγοραστές -αρχής γενομένης από τους Κινέζους και τους Ινδούς- ψάχνουν στη Μέση Ανατολή για εναλλακτικούς προμηθευτές.

Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις οι νέες κυρώσεις μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και σε μείωση στο μισό τις εξαγωγές ρωσικού πετρελαίου ενώ άμεση ήταν η αντίδραση των επενδυτών καθώς τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για το Brent αυξήθηκαν έως και 5 δολάρια το βαρέλι τις τελευταίες ημέρες.

Ρωσία: Οι αμερικανικές κυρώσεις πλήττουν τις εξαγωγές πετρελαίου από την Αρκτική – Κίνα και Ινδία αναζητούν εναλλακτικές

Οι κυρώσεις

Στις 10 Ιανουαρίου, το Γραφείο Ελέγχου Ξένων Περιουσιακών Στοιχείων του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ επέβαλε κυρώσεις σε 161 δεξαμενόπλοια και εμπόρους που συμμετείχαν σε περίπου 2.000 αποστολές από την έναρξη της εισβολής.

Ενήργησε επίσης κατά των ασφαλιστών πλοίων με έδρα τη Μόσχα και δύο εταιρειών —Surgutneftgas και Gazpromneft— στις οποίες κατά τους πρώτους 10 μήνες του 2024 αντιστοιχούσε περίπου το 30% των εξαγωγών πετρελαίου της Ρωσίας.

Ο αντίκτυπος

Ορισμένα πλοία έχουν ήδη ακινητοποιηθεί, ενώ άλλα απομακρύνονται από τα ρωσικά λιμάνια από όπου φόρτωναν από τα οποία έπρεπε να συλλέγουν φορτία, σύμφωνα με στοιχεία παρακολούθησης πλοίων από το Bloomberg.

Αυτές οι ασταθείς κινήσεις την περασμένη εβδομάδα αποτελούν ένδειξη του αντίκτυπου του τελευταίου πακέτου κυρώσεων, δήλωσε στο Bloomberg ο Έντουαρντ Φίσμαν, ανώτερος ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια. «Είναι ακόμη πιο πιθανό να υπάρξει μια διαρκής διαταραχή της αγοράς», πρόσθεσε ο ίδιος, εξηγώντας πως «θα μπορούσαμε να δούμε μια σημαντική πτώση στις ρωσικές εξαγωγές».

Μείζον ζητούμενο για τους traders είναι πόσο σημαντική μπορεί να είναι η αυτή η πτώση.

Τα 161 δεξαμενόπλοια που επηρεάστηκαν από τα μέτρα της 10ης Ιανουαρίου θα μπορούσαν να μεταφέρουν περίπου 1,4 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου την ημέρα, σύμφωνα με εκτίμηση της EA Gibson Shipbrokers Ltd με έδρα το Λονδίνο, ποσότητα που ισοδυναμεί με σχεδόν το ήμισυ των θαλάσσιων εξαγωγών αργού της Ρωσίας.

Ο όμιλος Macquarie εκτιμά ότι ο αντίκτυπος θα μπορούσε να είναι ακόμη μεγαλύτερος, καθώς δυνητικά χάνονται έως και 2,15 εκατομμύρια βαρέλια εξαγωγών πετρελαίου ημερησίως, οδηγώντας σε άνοδο των τιμών. Η ποσότητα αυτή είναι σχεδόν τρεις φορές μεγαλύτερη από το παγκόσμιο πλεόνασμα προσφοράς που προβλέπει ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας για φέτος.

Στο στόχαστρο ο σκιώδης στόλος

Από την αρχή της επιβολής κυρώσεων στη διακίνηση καυσίμων, η Μόσχα για να συνεχίσει τις συναλλαγές, επιστράτευσε τον σκιώδη στόλο: γερασμένα πλοία που συχνά λειτουργούν χωρίς γνωστούς ιδιοκτήτες και ασφαλιστές, που φέρουν σημαίες χωρών που θεωρούνται λιγότερο ασφαλείς από τη ναυτιλιακή βιομηχανία.

Όμως τα μέτρα της 10ης Ιανουαρίου σχεδόν διπλασίασαν τον αριθμό των πλοίων στα οποία επιβλήθηκαν κυρώσεις από τις ΗΠΑ, την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ηνωμένο Βασίλειο, αυξάνοντάς τον από 143 σε 265.

Η Κίνα και η Ινδία – που έχουν αγοράσει το 81% των θαλάσσιων εξαγωγών αργού της Ρωσίας από την εισβολή στην Ουκρανία – ήταν πάντα προσεκτικές για να αποφύγουν την παραβίαση των δυτικών κυρώσεων μέχρι τώρα.

Ο Lars Barstad, διευθύνων σύμβουλος της Frontline Management AS, χειριστή ενός από τους μεγαλύτερους στόλους υπερδεξαμενόπλοιων στον κόσμο, δήλωσε ότι η Ρωσία θα βρεθεί αντιμέτωπη με μια πολύμηνη υλικοτεχνική πρόκληση: «Αυτό είναι μια μεγάλη αναστάτωση», είπε. «Προσωρινά, θα έχουν πρόβλημα υλικοτεχνικής υποστήριξης, ειδικά καθώς η Κίνα και η Ινδία φαίνεται να τηρούν τις λίστες OFAC των ΗΠΑ».

Η Κίνα και η Ινδία

Οι αγοραστές και στις δύο ασιατικές χώρες έχουν ζητήσει από τους παραγωγούς στη Μέση Ανατολή, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, του Ιράκ, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Κουβέιτ, να παράσχουν περισσότερο πετρέλαιο, σύμφωνα με αξιωματούχους σε αυτές τις χώρες.

Αλλά η εύρεση πρόσθετων βαρελιών θα είναι δύσκολη δεδομένου ότι αυτές οι χώρες έχουν δεσμευτεί στον ΟΠΕΚ+ —στον οποίο η Μόσχα είναι ηγετική δύναμη— να διατηρήσουν περιορισμένη την προσφορά.

Χαρακτηριστικό της νέας συνθήκης που δημιουργείται είναι το γεγονός ότι τα κρατικά διυλιστήρια της Κίνας και οι μεγαλύτερες ανεξάρτητες εταιρείες αναζητούν μανιωδώς αργό και φορτία άμεσης ανάγκης για ταχύτερη φόρτωση, σύμφωνα με τους εμπόρους. Παρόμοια εικόνα μεταφέρεται και για τα κρατικά εργοστάσια της Ινδίας.

Τα δεξαμενόπλοια που υπόκεινται σε κυρώσεις εξακολουθούσαν να παραδίδουν σε λιμάνια τόσο στην Κίνα όσο και στην Ινδία αυτή την εβδομάδα, αλλά το Νέο Δελχί έχει προειδοποιήσει ότι τα καθορισμένα πλοία θα επιτρέπεται να παραδίδουν φορτία μόνο εάν φορτωθούν πριν από τις 10 Ιανουαρίου και εκφορτωθούν το αργότερο στις 12 Μαρτίου.

Ορισμένα σκάφη που κατευθύνονται για να συλλέξουν καινούργια φορτία αρχίζουν να εγκαταλείπουν τα ταξίδια τους. Τουλάχιστον πέντε από τα 77 ποντοπόρα πλοία αργού που έχουν εγκριθεί από την OFAC έχουν εγκαταλείψει τα ταξίδια στα οποία πραγματοποιούσαν εκείνη τη στιγμή.

Ο Άντι Ιμσίροβιτς, βετεράνος έμπορος πετρελαίου, ο οποίος ήταν επικριτικός για την αποτελεσματικότητα των δυτικών κυρώσεων στη Ρωσία, είπε ότι τα μέτρα της 10ης Ιανουαρίου έδειξαν ότι η απερχόμενη κυβέρνηση Μπάιντεν έλαβε επιτέλους μέτρα εις βάρος του Κρεμλίνου.

«Ο Μπάιντεν επέτρεψε στους Ρώσους να επιλύουν το πρόβλημα για δύο χρόνια», είπε ο Ιμσίροβιτς, διευθυντής του Surrey Clean Energy. Ο αντίκτυπος αυτών των «κυρώσεων θα εξαρτηθεί από την εφαρμογή. Πάντως μπορεί να είναι αρκετά αποτελεσματικές».