Τραμπ: Πόσο έτοιμη είναι η Ευρώπη από την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο;

«Οι ΗΠΑ είναι ένας από τους στενότερους εταίρους μας και δεσμευόμαστε να ενισχύσουμε τον διατλαντικό δεσμό», έγραψε τις προάλλες στο X η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν από το κρεβάτι της νοσηλείας της με βαριά πνευμονία, έχοντας νοητά ως θέα από το παράθυρο τη δεύτερη προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ.

«Προσβλέπουμε σε μια θετική συνεργασία με την επερχόμενη αμερικανική κυβέρνηση, με βάση τις κοινές αξίες και τα κοινά συμφέροντα. Σε έναν ταραχώδη κόσμο, η Ευρώπη και οι ΗΠΑ είναι ισχυρότερες μαζί», διεμήνυσε.

Ματαίως…

Από την εκλογή του Τραμπ, τον περασμένο Νοέμβριο, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει μιλήσει στο τηλέφωνο μόνο μια φορά μαζί του. Κι αυτό επειδή τον κάλεσε για να τον συγχαρεί.

Στο δε γραφείο της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν έφτασε ποτέ πρόσκληση για την τελετή ορκωμοσίας του 47ου προέδρου των ΗΠΑ, αυτή τη Δευτέρα, στην Ουάσιγκτον.

Όχι ότι συνηθίζεται η παρουσία ξένων ηγετών στις αμερικανικές προεδρικές ορκωμοσίες.

Τραμπ: Κάλεσμα σε λαϊκιστές, εθνικιστές και ακροδεξιούς

Αυτή τη φορά ωστόσο ο Τραμπ έσπασε την άτυπη παράδοση, προσκαλώντας ένα σωρό ξένους πολιτικούς και ηγέτες, με ένα κοινό χαρακτηριστικό. Ανήκουν στη σφαίρα των λαϊκιστών εθνικιστών, των ακροδεξιών και του αυταρχισμού.

Ως προς την Ευρώπη, πρόκειται για ένα συνονθύλευμα νυν (την Ιταλίδα μεταφασίστρα Μελόνι, τον Ούγγρο εθνικιστή Όμπραν) και πρώην (τον Πολωνό ευρωσκεπτικιστή Μοραβιέτσκι) πρωθυπουργών, επικεφαλής ακροδεξιών και νεοφασιστικών κομμάτων (από το γερμανικό AfD, το ισπανικό VOX και τον Γάλλο «Τραμπ» Ερίκ Ζεμούρ, μέχρι και τη βελγική ακροδεξιά).

Ουδείς προσκεκλημένος από την ηγεσία της ΕΕ ή από Ευρωπαίους ηγέτες και πολιτικούς του «δημοκρατικού τόξου».

Η συμπερίληψη Ευρωπαίων ακροδεξιών στη λίστα των «εκλεκτών» προσκεκλημένων στην ορκωμοσία του 47ου προέδρου των ΗΠΑ εκλαμβάνεται ως σκόπιμο πολιτικό μήνυμα προς τις Βρυξέλλες και πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες των διχασμένων «27».

Πρωτίστως υποδηλώνει ότι, στη δεύτερη προεδρική θητεία του, ο Ντόναλντ Τραμπ δίνει προτεραιότητα στους ιδεολογικούς δεσμούς, έναντι μιας στρατηγικής συμμαχικής σχέσης.

Σφιγμένα χαμόγελα το 2020 από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, με τον Ντόναλντ Τραμπ, τότε 45ο πρόεδρο των ΗΠΑ, στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός (EPA/STEFAN WERMUTH HANDOUT)

Μια ταραγμένη σχέση

Στις Βρυξέλλες η αγωνία περισσεύει για το τι θα φέρει η εποχή Τραμπ 2.0.

Η παραδοσιακή συμμαχία ΗΠΑ-ΕΕ είχε ήδη δοκιμαστεί σκληρά κατά την πρώτη προεδρική θητεία του (2017-2021).

Σημαδεύτηκε από συμμαχικές εντάσεις, ακόμη και από προσβολές -ο Ντόναλντ Τραμπ αποκαλούσε τότε την ΕΕ «αντιαμερικανική» και «εμπορικό εχθρό» και τις Βρυξέλλες «τρώγλη».

Επέκρινε τους συμμάχους στο ΝΑΤΟ για ανεπαρκείς αμυντικές δαπάνες.

Εφήρμοσε πολιτικές προστατευτισμού.

Απέσυρε τις ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, καθώς και από την διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, που έχει έκτοτε καταστεί «κενό γράμμα».

Τώρα, πριν καν αρχίσει η δεύτερη θητεία του, ο Ντόναλντ Τραμπ συμπεριφέρεται ως «πλανητάρχης σε στεροειδή».

Μεταξύ πολλών άλλων, απειλεί τους Ευρωπαίους με δασμούς.

Εμφανίζεται διατεθειμένος να αφήσει την ΕΕ στο διπλωματικό περιθώριο, καθώς ετοιμάζεται για γεωπολιτικά «παζάρια» με τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν, με επίκεντρο τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.

Προεκλογικά έφτασε στο σημείο να απειλήσει ότι θα «ενθάρρυνε» τη Ρωσία να επιτεθεί σε όσους Ευρωπαίους συμμάχους στο ΝΑΤΟ δεν βάζουν το χέρι βαθιά στην τσέπη για αμυντικές δαπάνες.

Τώρα μάλιστα έχει ανεβάσει τον πήχη στο 5% του ΑΕΠ.

Λίγο πριν επιστρέψει στον Λευκό Οίκο, δε, δεν απέκλεισε την προσφυγή στη στρατιωτική βία εναντίον της συμμάχου Δανίας, αν αρνηθεί να «πουλήσει» την αυτόνομη επικράτεια της Γροιλανδίας στις ΗΠΑ.

Προς τούτο επικαλέστηκε λόγους εθνικής ασφάλειας, εν μέσω κλιμακούμενων γεωπολιτικών ανταγωνισμών με την Κίνα και τη Ρωσία.

Το «δεξί χέρι» του, πλουσιότερος άνθρωπος του πλανήτη και τεχνο-ολιγάρχης, ο Έλον Μασκ, κάνει στο μεσοδιάστημα ωμές παρεμβάσεις στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή, στηρίζοντας ανοιχτά ακροδεξιά κόμμα.

Και δη στην προεκλογικών ρυθμών Γερμανία, τη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης.

Ξαφνικά, από εκεί που οι Ευρωπαίοι έβλεπαν ως υπαρξιακή απειλή από τα ανατολικά τον επεκτατισμό του Κρεμλίνου, βρίσκονται τώρα αντιμέτωποι με έναν αμερικανικό νεο-ιμπεριαλισμό από τα δυτικά.

Και μάλιστα από τον ισχυρότερο σύμμαχό τους.

MAGA ρεβιζιονισμός;

«Η Αμερική επί Μπάιντεν ήταν διεθνιστική, πολυμερής και γενικά πιστή στους συμμάχους της, παρά το εμπόριο και τον προστατευτισμό της», παρατηρεί σε άρθρο στην εφημερίδα Les Echos ο πολιτικός αναλυτής Ντομινίκ Μουαζί, ανώτατος σύμβουλος στο Γαλλικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (IFRI), επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και πρόεδρος του τμήματος Γεωπολιτικής στο Κολέγιο της Ευρώπης

«Η Αμερική του Ντόναλντ Τραμπ και του Έλον Μασκ θα ενταχθεί στο στρατόπεδο των «αναθεωρητών» το 2025, μαζί με τη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν και την Κίνα του Σι Τζινπίνγκ;», αναρωτιέται.

Δεν είναι κάτι απίθανο, παρατηρεί.

Ο Τραμπ φαίνεται να έχει πάρει ως πρότυπο τον πρόεδρο των ΗΠΑ Άντριου Τζάκσον (1829-1837), του οποίου η προτεραιότητα ήταν «Πρώτα η Αμερική», εξηγεί.

«Ο εδαφικός επεκτατισμός του Τραμπ 2.0 θυμίζει περισσότερο τον Θίοντορ Ρούσβελτ (1901-1909), με μια “πινελιά” Ρόναλντ Ρίγκαν (1981-1988) όσον αφορά τις αντιφάσεις.

»Ο τελευταίος ήθελε περισσότερη Αμερική στον κόσμο και λιγότερο κράτος στην Αμερική. Θα μπορούσαν να συμβιβαστούν αυτοί οι δύο στόχοι;»

Μένει να φανεί πόσα από αυτά που λέει ο Ντόναλντ Τραμπ τα εννοεί και πόσα αποτελούν μέρος μιας τακτικής, είτε προς αποπροσανατολισμό, είτε για σκληρά «παζάρια» με βάσει τον νόμο του ισχυρού.

Θέση, που ο Τραμπ θεωρεί ότι δικαιωματικά του ανήκει.

Η Ευρώπη της πολικρίσης δεν έχει την πολυτέλεια να περιμένει απλά τις εξελίξεις.

Δείχνει ωστόσο να είναι καθηλωμένη σε μια κρίση ηγεσίας και εσωτερικού διχασμού.

Ήδη διάφοροι εκ των «27» διαγκωνίζονται για να γίνουν ο προνομιακός συνομιλητής της ΕΕ με τον Ντόναλντ Τραμπ.

Προβάδισμα δείχνει να έχει αποκτήσει η μεταφασίστρια Τζόρτζια Μελόνι, ακολουθώντας τον δικό της δρόμο.

Συναντήθηκε ήδη στις αρχές του μήνα με τον Ντόναλντ Τραμπ στη Φλόριντα, στο θέρετρο Μαρ-α-Λάγκο και προωθεί συμφωνία ύψους 1,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων με τον φίλο της Έλον Μασκ για χρήση των δορυφορικών υπηρεσιών της Starlink στην Ιταλία, στον τομέα των τηλεπικοινωνιών.

Οι Τζόρτζια Μελόνι και Ντόναλντ Τραμπ, πλαισιωμένοι από τους Μάρκο Ρούμπιο και Μάικλ Γουόλτς, ΥΠΕΞ και Σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας αντίστοιχα στη νέα κυβέρνηση Τραμπ, στο θέρετρο Μαρ-α-Λάγκο της Φλόριντα, στις 4 Ιανουαρίου (Italian Government/Handout via REUTERS)

Φοβού τον Τραμπ;

Στα εδάφη της Γηραιάς Ηπείρου συνεχίζεται ένας πόλεμος εδώ και σχεδόν τρία χρόνια με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Έχει καταστροφικές υβριδικές συνέπειες στην οικονομία, στην κοινωνία και στην πολιτική σκηνή της Ευρώπης, με αβέβαιη την έκβαση για την αρχιτεκτονική ασφαλείας.

Ο γαλλογερμανικός άξονας, κινητήριος της ΕΕ, τρίζει υπό το βάρος της πολιτικής αστάθειας και της δημοσιονομικής αβεβαιότητας στις δύο μεγαλύτερες οικονομίες της ευρωζώνης.

Οι προ τετραμήνου -αλλά εν πολλοίς αγνοημένες από τις Βρυξέλλες- προειδοποιήσεις του Μάριο Ντράγκι για επείγουσα ανάγκη ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας, της παραγωγικότητας και της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ ηχούν πλέον ως «συναγερμός».

Στο φόντο δεν είναι μόνο οι ΗΠΑ του Τραμπ 2.0 και η Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν, αλλά και η Κίνα του Σι Τζινπίνγκ.

Όχι τυχαία, έρευνα της δεξαμενής σκέψης «Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων» (ECFR) κατέδειξε ότι, ενώ η αίσθηση στις περισσότερες χώρες είναι ότι η δεύτερη προεδρία Τραμπ θα είναι θετική για τις ίδιες, την παγκόσμια ειρήνη και τους Αμερικανούς, οι σύμμαχοι των ΗΠΑ στην Ευρώπη είναι οι πιο απαισιόδοξοι, φοβούμενοι περαιτέρω αποδυνάμωση της γεωπολιτικής «Δύσης».

«Οι Ευρωπαίοι θα δυσκολευτούν να βρουν εσωτερική ενότητα ή παγκόσμια δύναμη για να ηγηθούν μιας ξεκάθαρης αντίστασης στη νέα κυβέρνηση Τραμπ», επισημαίνεται στην έρευνα.

Αποκαλύπτει όμως επίσης ότι πολλοί στον κόσμο θεωρούν την ΕΕ ισότιμο παίκτη με τις ΗΠΑ και την Κίνα, «μια δύναμη που οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει να αξιοποιήσουν».

«Αντί να ανατρέχουν σε μια φιλελεύθερη τάξη μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, θα πρέπει να επικεντρωθούν στην κατανόηση και την αναγνώριση ευκαιριών στον νέο κόσμο», τονίζει το ECFR.

Προς το παρόν, φημολογείται ότι μετά την ορκωμοσία Τραμπ εξετάζεται κοινή διερευνητική αποστολή στην Ουάσιγκτον των ΥΠΕΞ της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Πολωνίας, ήτοι του λεγόμενου «Τριγώνου της Βαϊμάρης».

Όμως ακόμη και μεταξύ αυτών των τριών χωρών οι διαφορές είναι ήδη ορατές…

Πηγή in.gr