ΗΠΑ: Έφτασε η ώρα του ρεαλισμού για τον Ντόναλντ Τραμπ

Η γνωστή ρήση «μεγάλη μπουκιά φάε, μεγάλη κουβέντα μην πεις» δεν έχει εφαρμογή όταν μιλάμε για προσωπικότητες όπως ο Ντόναλντ Τραμπ.

Όταν ως υποψήφιος έχει εκστομίσει χοντράδες όπως ότι «οι Πορτορικανοί μαγειρεύουν και τρώνε τα κατοικίδια των γειτόνων τους» ή ότι «με το πρόγραμμά της για τις αμβλώσεις η Κάμαλα Χάρις θέλει να εκτελούνται μωρά» και εκλέγεται πανηγυρικά πρόεδρος, ως εκλεγμένος δικαιούται να υποστηρίζει ακόμα και ότι η γη είναι επίπεδη.

Νέα εποχή Τραμπ: Το στοίχημα των πρώτων 100 ημερών

Από τη Δευτέρα 20 Ιανουαρίου, ωστόσο, ο αμετροεπής πρόεδρος και η νέα κυβέρνηση της Ουάσιγκτον βρίσκονται αντιμέτωποι με την οικονομική και τη γεωπολιτική πραγματικότητα. Με καταστάσεις δηλαδή που δεν διαγράφονται ούτε αλλάζουν «με ένα νόμο και ένα άρθρο». Δεν πειράζει όμως, είναι γνωστό ότι οι υποσχέσεις δεσμεύουν όσους τις πιστεύουν. Και ανεξάρτητα από αν ο ίδιος ο Τραμπ πιστεύει τα λεγόμενά του, προφανώς είναι πολύ περισσότεροι εκείνοι που τον ψηφίζουν και τον χαίρονται και τον απολαμβάνουν από όσους τον πιστεύουν.

Πάντως από τα μέσα Νοεμβρίου, μετά τη θριαμβευτική νίκη του με 2 εκατ. ψήφους διαφορά από την Κάμαλα Χάρις (και την Χίλαρι Κλίντον είχε κερδίσει το 2016, αλλά με 2 εκατ. ψήφους λιγότερες από εκείνη…), ο Ντόναλντ Τραμπ άρχισε σιγά-σιγά να «μαζεύει» κάποιες υπερβολικές υποσχέσεις που είχε δώσει και κάποιες υπεραισιόδοξες προβλέψεις που είχε κάνει κατά τη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα.

Οι ρεπόρτερ της γαλλικής «Les Echos» Γκιγιόμ ντε Γκαλινιόν και Ιβ Μπουρντιγιόν σταχυολόγησαν κάποια θέματα τα οποία ο επανακάμψας πλανητάρχης ξεκίνησε ήδη να περνά μέσα από το φίλτρο του ρεαλισμού.

Ζόρικο «τέρας» ο πληθωρισμός

Σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, η δυσαρέσκεια των Αμερικανών για τον υψηλό πληθωρισμό και την ακρίβεια στην αγορά συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό στην καταψήφιση του Τζο Μπάιντεν στις εκλογές του περασμένου Νοεμβρίου και στην επιστροφή του Τραμπ στο Λευκό Οίκο. Ως άνθρωπος της αγοράς, των επιχειρήσεων και του χρήματος, ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος είχε υποσχεθεί προεκλογικά μια άμεση μείωση της ακρίβειας, από το φθινόπωρο κι όλας, μόλις οι αγορές θα πληροφορούνταν την εκλογική του νίκη.

Όσο πλησίαζε η ορκωμοσία του ο νέος πρόεδρος άρχισε να αλλάζει τροπάριο. «Θα ήθελα να ρίξω τις τιμές. Είναι δύσκολο να καταρρίψεις τα πράγματα όταν είναι στη θέση τους. Είναι πολύ δύσκολο», είπε για τις τιμές των τροφίμων σε συνέντευξη που έδωσε το Δεκέμβριο στο περιοδικό «Times».

Γνωρίζει καλά ο Ντόναλντ Τραμπ ότι ούτε οι τιμές των τροφίμων ούτε ο πληθωρισμός εν γένει είναι εύκολο να πέσουν από τη μία μέρα στην άλλη. Ασφαλώς ο στόχος να μειώσει τον πληθωρισμό στο 2% κατά τη διάρκεια της τετραετούς θητείας του που μόλις ξεκίνησε, είναι εφικτός. Αλλά θα πάρει χρόνο, μιας και η τάση στο επίπεδο τιμών στις ΗΠΑ δεν είναι πτωτική αλλά ανοδική. Το 2024 έκλεισε με πληθωρισμό 2,9% στις ΗΠΑ.

Ειδικά για τον Τραμπ μοιάζει ακόμα πιο δύσκολο να ρίξει τις τιμές, διότι απλούστατα το πρόγραμμά του είναι απολύτως πληθωριστικό. Κατ’ αρχάς επειδή τόσο η αύξηση των δασμών όσο και τα μέτρα κατά των μεταναστών που σχεδιάζει να πάρει, ευνοούν τις ανατιμήσεις αγαθών και υπηρεσιών στο εσωτερικό της χώρας. Η οικονομική εσωστρέφεια, ο προστατευτισμός και το κλείσιμο των συνόρων για ανθρώπους και εμπορεύματα ανεβάζουν τις τιμές, δεν τις ρίχνουν.

Επιπλέον, ο πρόεδρος έχει πολλές φορές ξεκαθαρίσει ότι «του αρέσουν τα χαμηλά επιτόκια». Εξ ου και η κόντρα του με τον Τζερόμ Πάουελ και τους συνεργάτες του στην Κεντρική Τράπεζα, που εμφανίζονται επιφυλακτικοί σε ό,τι αφορά τη μείωση των επιτοκίων του δολαρίου. Ήδη πιέζει τη Fed να φροντίσει ώστε να φθηνύνει το χρήμα και να μην ασκεί αντιπληθωριστική πολιτική.

Το 24ωρο της Ουκρανίας

Εικοσιτέσσερις ώρες είναι η προθεσμία που έδωσε στον εαυτό του ο Ντόναλντ Τραμπ για να επιλύσει τη σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας μετά την επάνοδό του στον Λευκό Οίκο. Εντάξει, το ένα, τα δύο ή τα δέκα 24ωρα μπορούν να εκληφθούν ως σχήμα λόγου. Αλλά πρόσφατα ο πρόεδρος αναγνώρισε ότι η κατάπαυση του πυρός (δεν μιλάμε για ειρηνευτική συμφωνία) μπορεί να είναι «πιο περίπλοκο θέμα» και να χρειαστεί «περισσότερο χρόνο για να επιτευχθεί».

Ανασκευάζοντας την πολλάκις δοθείσα υπόσχεσή του περί 24ώρου, ο Τραμπ είπε ότι θα χρειαστούν έξι μήνες για την κατάπαυση των εχθροπραξιών, αφήνοντας το νέο υπουργό Άμυνας Πιτ Χέκσεθ να εμφανίζεται πιο αισιόδοξος προβλέποντας εκεχειρία εντός των πρώτων εκατό ημερών από την ανάληψη των καθηκόντων της νέας κυβέρνησης.

Ωραία σχέδια, αλλά δύσκολα πραγματοποιήσιμα. «Το Κρεμλίνο θεωρεί ότι οι τέσσερις περιοχές στις οποίες εισέβαλε – Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα – αποτελούν εξολοκλήρου μέρος της ρωσικής επικράτειας, παρόλο που οι δυνάμεις της Μόσχας ελέγχουν μόνο τα τέσσερα πέμπτα από αυτές», σημειώνουν οι ρεπόρτερ της «Les Echos».

Ένα άλλο βασικό ζήτημα είναι οι εγγυήσεις ασφαλείας. «Η Μόσχα απαιτεί να αποστρατιωτικοποιηθεί η Ουκρανία και να αναθεωρηθεί ριζικά η ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας στην περιοχή. Από την άλλη πλευρά το Κίεβο αν και αναγνωρίζει ότι η είσοδος της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ δεν είναι εφικτή στο ορατό μέλλον, θεωρεί ότι μια αξιόπιστη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός προϋποθέτει νέες μαζικές παραδόσεις αμερικανικών όπλων στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις ή ακόμη και την ανάπτυξη αποτρεπτικών δυτικών δυνάμεων στην περιοχή», αναφέρουν οι ντε Γκαλινιόν και Μπουρντιγιόν. Απαιτήσεις μάλλον απίθανες για να ικανοποιηθούν.

Θα παρατηρούσε βέβαια εδώ κανείς ότι υπάρχει το απρόβλεπτο, το απρογραμμάτιστο και το κυκλοθυμικό του χαρακτήρα του νέου προέδρου που επηρεάζει τις εξελίξεις. Όπως κατάφερε προτού καν ορκιστεί να τρομοκρατήσει τον Νετανιάχου και να εκβιάσει μια κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, ο Τραμπ ίσως πετύχει ανάλογα αποτελέσματα και με τον Ζελένσκι – με τον Πούτιν μάλλον συνεννοείται καλύτερα.

Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ με τον πρόεδορ της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι

Δίκοπο μαχαίρι στις δαπάνες

Εν προκειμένω δεν ήταν ο Τραμπ που έκανε την κωλοτούμπα, αλλά ο εξίσου υπερφίαλος και αμετροεπής «κολλητός» του, Ίλον Μασκ. Θα έλεγε κανείς ότι το υπερκινητικό αφεντικό της αυτοκινητοβιομηχανίας Tesla, της αεροδιαστημικής Space X και του κοινωνικού δικτύου Χ πήρε στο λαιμό του τον πρόεδρο ωθώντας τον να υποσχεθεί εξοικονόμηση 2 τρισ. δολαρίων ετησίως στις δαπάνες της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.

Μιλάμε για εξοικονόμηση 30% στις συνολικές δαπάνες περίπου 6,5 τρισ. δολαρίων της αμερικανικής κυβέρνησης, κάτι που θα προκαλούσε τη γενική κατάρρευση του κράτους. Συνειδητοποιώντας τα μεγέθη ο ίδιος ο Μασκ προ 10ημέρου σε συνέντευξή του τα γύρισε, διευκρινίζοντας ότι «αν προσπαθήσουμε να πάρουμε 2 τρισ. δολάρια, έχουμε πολλές πιθανότητες να πάρουμε 1 τρισ. δολάρια»!

Αλλά και πάλι η ιδέα μοιάζει ανεδαφική και ο στόχος ανέφικτος. Όπως εξήγησε στη γαλλική εφημερίδα ο Άντον Μπρέντερ, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της εταιρείας διαχείρισης κεφαλαίων Candriam, «ο ομοσπονδιακός προϋπολογισμός των ΗΠΑ είναι περίπου 6 τρισ. δολάρια ετησίως, εκ των οποίων το 1 τρισ. πηγαίνει για την πληρωμή τοκοχρεολυσίων. Από τα υπόλοιπα 5 τρισ. δολάρια, τα 3 τρισ. δαπανώνται για την υγειονομική περίθαλψη, 1 τρισ. για την άμυνα και 500 δισ. δολάρια για τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων».

Κατά τον Άντον Μπρέντερ, είναι λοιπόν δυνατό να μειωθούν οι δημόσιες δαπάνες, αλλά «μόνο κατά 200 έως 300 δισ. δολάρια ετησίως, όχι περισσότερο».

Εν τω μεταξύ, οι φίλοι του Μασκ, ως επί το πλείστον επιχειρηματίες της Silicon Valley, από τον συνιδρυτή του Netscape Μαρκ Αντρίεσεν και τον συνεργάτη της εταιρείας συμμετοχών Sequoia Capital, Σον Μαγκουάιρ, μέχρι τον τουρκικής καταγωγής Μπαρίς Ακίς της εταιρείας συμμετοχών Human Capital, έδωσαν συνεντεύξεις στον πλουσιότερο άνθρωπο στον κόσμο φιλοδοξώντας να αναλάβουν την αποστολή «να μειώσουν τις δαπάνες του κράτους με κάθε κόστος», όπως σημειώνει η «Les Echos». Υπό την υψηλή εποπτεία του υπερ-υπουργού Μασκ φυσικά…