Cardico: Πώς «έσβησαν» 150 χρόνια ιστορίας – Η άνοδος και η πτώση της οικογένειας Καρδασιλάρη

Πριν από λίγους μήνες, στα τέλη του περασμένου Σεπτεμβρίου έπεσαν – και τυπικά – οι τίτλοι τέλους της οικογενειακής ιστορίας που ξεκίνησε από τα μέσα του 19ου αιώνα.

Η οικογένεια Καρδασιλάρη είχε κηρύξει πτώχευση ήδη από τις 10 Δεκεμβρίου 2012 – την πιο «σκοτεινή» περίοδο της οικονομικής κρίσης.

Cardico: Το παλάτι… των ξηρών καρπών ξανά στο σφυρί

Η αντίστροφη μέτρηση για την οικογένεια Καρδασιλάρη

Όμως η αντίστροφη μέτρηση είχε αρχίσει αρκετά χρόνια νωρίτερα. Από το 2005. Απλώς στα χρόνια της κρίσης οι δυσκολίες έγιναν ανυπέρβλητες κι η πτώχευση ήταν η μοναδική επιλογή!

Στις 20 Σεπτεμβρίου του 2024 οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις της Cardico μαζί με τον ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό που βρίσκονται στην περιοχή του Σχηματαρίου – επί της εθνικής οδού Αθηνών – Λαμίας, πουλήθηκαν αντί 6.367.858 ευρώ.

Η συρρίκνωση του τζίρου

Ο άλλοτε πρωταγωνιστής στην ελληνική αγορά των ξηρών καρπών, η εταιρεία της οικογένειας Καρδασιλάρη, η Cardico έχει εδώ και χρόνια που «αποχώρησε» από την αγορά.

Από τα 230 εκατ. ευρώ που έφθασαν οι πωλήσεις της το 2005 – και τα κέρδη προ φόρων στα 12 εκατ. ευρώ – λίγα χρόνια αργότερα η κατάρρευση ήταν εμφανής. Οι πωλήσεις το 2010 συρρικνώθηκαν στα 60 εκατ. ευρώ.

Η πτώση της οφείλεται πρωτίστως στην εντυπωσιακή κάμψη των τιμών της αμυγδαλόψυχα από χώρες όπως η Τουρκία, η Αλγερία και το Ιράν, ενώ η εταιρεία είχε κλεισμένα συμβόλαια με υψηλές τιμές. Δηλαδή έπρεπε να μειώσει τις τιμές για να γίνει ανταγωνιστική κι αυτό είχε ως συνέπεια να γράφει ζημιές.

Η χαριστική βολή με την απεργία στον ΟΛΠ

Παράλληλα εκείνη την περίοδο και για περισσότερους από δέκα μήνες οι εργαζόμενοι στο λιμάνι του Πειραιά βρίσκονταν σε απεργιακές κινητοποιήσεις για να εμποδίσουν την ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ. Είναι προφανές ότι ήταν αδύνατη η ομαλή τροφοδοσία της αγοράς.

Και λίγο αργότερα ξέσπασε η οικονομική κρίση. Ο συνδυασμός όλων αυτών των παραγόντων είχε ως αποτέλεσμα την «ανήκεστο βλάβη» της Cardico. Τα υπόλοιπα ήταν θέμα χρόνου.

Έτσι η εισηγμένη στο Χρηματιστήριο εταιρεία, που στη διάρκεια των προηγούμενων χρόνων είχε κατορθώσει να έχει παρουσία σε 26 χώρες, από την Βρετανία ως την Αργεντινή «εξεμέτρησε το ζην».

Και η οικογενειακή επιχειρηματική δραστηριότητα μετά από 150 χρόνια έριξε «τίτλους τέλους»! Αφήνοντας οφειλές ύψους 9,5 εκατ. ευρώ στην εφορία και περίπου 4 εκατ. ευρώ στον ΕΦΚΑ.

Όλα ξεκίνησαν στην Χίο στον 19ο αιώνα

Η επιχειρηματική αφετηρία της οικογένειας Καρδασιλάρη είναι η Χίος. Το 1862 η οικογένεια είναι από τις πιο σημαντικές εμπορικές δυνάμεις του νησιού.

Εξάγει τα προϊόντα που παράγει η Χίος στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες – ακόμη και στην Ινδία. Κυρίως μαστίχα, η οποία γίνεται γνωστή σ΄ όλο τον τότε γνωστό κόσμο.

Εκείνα τα χρόνια οι αδελφοί Δημήτρης και Νίκος δημιουργούν στη Χίο την εταιρεία Αδελφοί Καρδασιλάρη, η οποία εμπορεύεται τα προϊόντα του νησιού – πορτοκάλια, αμύγδαλα και φυσικά την περίφημη μαστίχα. Τα προϊόντα τους ταξιδεύουν σε Ανατολή και Δύση.

Τα υποκαταστήματα σε Ιάσιο και Αγία Πετρούπολη

Προνομιακές αγορές είναι η Ρουμανία και η τότε Ρωσία . Στο Ιάσιο και στην Αγία Πετρούπολη δημιουργούν δύο εμπορικά υποκαταστήματα, ελέγχοντας όλη την περιοχή της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.

Η επιτυχία διαδέχεται η μία την άλλη και τα δύο αδέλφια εκτός από τη Χίο αναζητούν προϊόντα και από άλλες περιοχές. Κατευθύνονται στην Πελοπόννησο. Αγοράζουν από την Αργολίδα και τη Μεσσήνη πορτοκάλια, λεμόνια και σταφύλια και τα εξάγουν από το λιμάνι της Καλαμάτας.

Η Ρωσική επανάσταση και η αλλαγή σκυτάλης

Η τομή στην ελληνική οικονομική ιστορία είναι η Μικρασιατική Καταστροφή. Αλλά για την οικογένεια Καρδασιλάρη και η ρωσική επανάσταση. Έτσι η εμπορική δραστηριότητα των αδελφών Καρδασιλάρη αλλάζει και αυτή. Το 1925 την επιχειρηματική συνέχεια της οικογένειας εξασφαλίζουν οι Κωνσταντίνος και Ματθαίος, οι γιοί του Νίκου.

Κι από το 1935 η εταιρεία αλλάζει επωνυμία – ονομάζεται Ν. Καρδασιλάρη και Υιοί. Εκείνη την εποχή το κέντρο της παραγωγής και της ελληνικής εμπορικής δραστηριότητας, είναι πλέον ο Πειραιάς. Η εταιρεία μεταφέρεται στην οδό Δραγατσανίου 44. Και τα προϊόντα που εμπορεύεται έχουν περιοριστεί – είναι ξηροί καρποί, αμύγδαλο και σταφίδα.

Η Κατοχή και οι δυο χρυσές δεκαετίες

Η διάρκεια της κατοχής αλλάζει όλα τα δεδομένα στην οικονομία της καθημαγμένης Ελλάδας. Η εμπορική συμπεριφορά της οικογένειας είναι αμφιλεγόμενη αυτή την περίοδο – αν και επισήμως, λέγεται ότι από την άνοιξη του 1941 ως και τον Οκτώβριο του 1944, η εταιρεία αναστέλλει τη δραστηριότητά της.

Επανέρχεται στην αγορά από τις αρχές του 1945. Το περιβάλλον είναι κατεστραμμένο και ο πληθυσμός εξαθλιωμένος. Τα προϊόντα που εμπορεύεται πλέον είναι αμύγδαλα από τη Χίο και εσπεριδοειδή. Αλλά σιγά σιγά οι δουλειές ανοίγουν και οι δεκαετίες του 1950 και του 1960 αποδεικνύονται χρυσοφόρες.

Προμηθεύεται σπαστήρες για αμύγδαλα και φουντούκια – απορροφά μάλιστα τη μισή ελληνική παραγωγή αμυγδάλου. Κι η εταιρεία εξάγει τα προϊόντα της σε περίπου 50 χώρες.

Το 1977 η εταιρεία αποκτά στην οδό Ορφέως 52, στον Βοτανικό, ένα μεγάλο ακίνητο πέντε στρεμμάτων και το 1980 εγκαινιάζεται το εργοστάσιο 6.000 τ.μ..

Η νέα γενιά παίρνει τα ηνία

Το 1968 οι τρεις γιοι του Κωνσταντίνου Καρδασιλάρη, οι Νίκος, Γιάννης και Γιώργος, που στα χέρια τους «έσκασε η εταιρεία, – ήταν οι βασικοί μέτοχοι – αναλαμβάνουν τα επιχειρηματικά ηνία της οικογενείας. Δημιουργούν την εταιρεία Κ. Καρδασιλάρης και Υιός ΟΕ και διαχωρίζουν τις δραστηριότητές τους από την υπόλοιπη οικογένεια.

Ενοικιάζουν ένα μικρό ακίνητο, μόλις 75 τ.μ., στην οδό Πειραιώς 248 και το 1970 μεταφέρονται σε μεγαλύτερες εγκαταστάσεις, 800 τ.μ., στην οδό Μαραθώνος 5 στον Πειραιά.

Η αγορά των ξηρών καρπών εδώ και πολλά χρόνια είναι κατακερματισμένη σε πολλές μικρές εμπορικές επιχειρήσεις. Το 1977 η εταιρεία αποκτά στην οδό Ορφέως 52, στον Βοτανικό, ένα μεγάλο ακίνητο πέντε στρεμμάτων και το 1980 εγκαινιάζεται το εργοστάσιο 6.000 τ.μ..

Οι εξαγωγές και η εκτόξευση της παραγωγής

Το εργοστάσιο εξοπλίζεται με καινούργια μηχανήματα (αποκτά ένα μεγάλο συγκρότημα αποφλοίωσης αμυγδάλου) και η εταιρεία αλλάζει ξανά επωνυμία, ονομάζεται Κωνσταντίνος Καρδασιλάρης και Υιοί ΑΕ.

Οι ετήσιες πωλήσεις της στα αμέσως επόμενα χρόνια αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς και το 30% προέρχεται από την εξαγωγική της δραστηριότητα. Εξάγει κυρίως επεξεργασμένη αμυγδαλόψιχα και φουντουκόψιχα – επεξεργάζεται ετησίως περισσότερους από 1.000 τόνους αμυγδάλου και φουντουκιού.

Η είσοδος στο Χρηματιστήριο Αθηνών

Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 το Χρηματιστήριο της Αθήνας πρωταγωνιστεί στις οικονομική ζωή. Ετσι τον Οκτώβριο του 1996, που η μετοχή της εισάγεται προς διαπραγμάτευση στο Χρηματιστήριο Αθηνών, οι πωλήσεις πλέον ανέρχονται σε 7 δισ. δρχ., ενώ το 1997 αποκτώντας ψηστικά συγκροτήματα και τυποποιητικές μηχανές προσπαθεί να ανοίξει,  για τα προϊόντα της,  την πολλά υποσχόμενη αγορά των σούπερ μάρκετ.

Στην επόμενη πενταετία το επιτυγχάνει και στο τέλος του 2002, ελέγχει το 60% των πωλήσεων της αγοράς των σούπερ μάρκετ σε ξηρούς καρπούς. Πλέον οι ενοποιημένες πωλήσεις του ομίλου Καρδασιλάρη ανέρχονται σε 117 εκατ. ευρώ.

Το 1997 αγόρασε την εταιρεία Ξηροφρούτ ΑΕ, στο Περιστέρι, το 57% της εταιρείας Nut Company, το 35% της εταιρείας Καφέ Αρωμα ΑΕ, του κ. Α. Σδούκου στα Ιωάννινα, για να καλύψει την αγορά της Δυτικής Ελλάδας, καθώς και το 51% της εταιρείας Σπυράκης ΑΕ, στην Κρήτη.

Το μπαράζ εξαγορών

Τις πρώτες ύλες τις προμηθεύονται – μεταξύ των άλλων – από τις ΗΠΑ, την Ινδία, την Αργεντινή, την Ισπανία, την Ιταλία, την Κίνα, την Τουρκία και το Ιράν. Επεξεργάζεται και εμπορεύεται συνολικά περί τους 16.000 τόνους ξηρών καρπών τον χρόνο.

Στην εσωτερική αγορά, για να περιορίσει τον ανταγωνισμό των μικρών τοπικών επιχειρήσεων σε διάφορες περιοχές της ελληνικής αγοράς, προχώρησε σε εξαγορές.

Το 1997 αγόρασε την εταιρεία Ξηροφρούτ ΑΕ, στο Περιστέρι, το 57% της εταιρείας Nut Company, το 35% της εταιρείας Καφέ Αρωμα ΑΕ, του κ. Α. Σδούκου στα Ιωάννινα, για να καλύψει την αγορά της Δυτικής Ελλάδας, καθώς και το 51% της εταιρείας Σπυράκης ΑΕ, στην Κρήτη.

Η αναζήτηση φθηνής πρώτης ύλης

Η εταιρεία όμως αναζητά φθηνή πρώτη ύλη. Από το 1995 στρέφεται στη Μολδαβία και το 1996 αγοράζει μια μικρή εργοστασιακή μονάδα καρυδόψιχας, ενώ για να καλύψει τις ανάγκες της σε φουντούκι η εταιρεία διεισδύει στην αγορά της Γεωργίας, αγοράζοντας ένα παλιό εργοστάσιο. Στην Ουκρανία κάνει μικτή εταιρεία για την παραγωγή καρυδόψιχας.

Από την άλλη πλευρά, θέλοντας να επεκταθεί στη λιανική πώληση στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξαγοράζει τον Οκτώβριο του 2002 μια από τις μεγαλύτερες γαλλικές εταιρείες του κλάδου, Echalie, καθώς και το 51% της αγγλικής εταιρείας Kenkko Commodities, θέλοντας να αναδείξει το Λονδίνο σε διεθνές εμπορικό κέντρο των δραστηριοτήτων της.

Το εργοστάσιο στο Σχηματάρι

Αλλά και στην ελληνική αγορά ολοκληρώνει την κατασκευή του νέου εργοστασίου 20.000 τ.μ., στο Σχηματάρι – με τεράστιες παραγωγικές δυνατότητες και επένδυση ύψους 12 εκατ. ευρώ.

Η Cardico αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς εντός και εκτός Ελλάδος. Κυριαρχεί στην εσωτερική αγορά και πρωταγωνιστεί στις εξαγωγές του κλάδου. Η κορυφαία χρονιά της είναι το 2005, τρία – τέσσερα χρόνια πριν από τη κρίση.

Και η δεύτερη ευκαιρία;

Οι διακυμάνσεις της διεθνούς αγοράς των πρώτων υλών, τα προβλήματα της εσωτερικής αγοράς και οι λάθος επιχειρηματικές κινήσεις την τοποθετούν στην πρώτη γραμμή κινδύνου, όταν ξεσπά η οικονομική κρίσης. Ολα διογκώνονται. Και τον Δεκέμβριο του 2012 επέρχεται το μοιραίο!

Πριν από λίγα χρόνια, το 2020 μέλη της οικογένειας Καρδασιλάρη δημιούργησαν την εταιρεία Cardassilaris Family Ι.Κ.Ε. με στόχο και πάλι την αγορά των ξηρών καρπών. O Κωνσταντίνος Καρδασιλάρης, ιδρυτής της Cardassilaris Family Ι.Κ.Ε. είναι γιος του Ιωάννη Καρδασιλάρη, εκ των μετόχων της Κων. Καρδασιλάρης & Υιοί Α.Ε το 1980, η οποία μετονομάστηκε σε Cardico Α.Ε το 1986. Είναι η δεύτερη ευκαιρία;