Δασμοί Τραμπ: Γιατί θα κάνουν τον κόσμο φτωχότερο, όπως και τις ΗΠΑ

Περισσότερα 90 χρόνια πριν, ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ «έβλεπε» τα συντρίμμια της Μεγάλης Ύφεσης. Επεσήμανε μία από τις αιτίες της: οι ουρανοκατέβατοι δασμοί είχαν βάλει την Αμερική στο «δρόμο προς την καταστροφή» προσκαλώντας αντίποινα και πνίγοντας τις επενδύσεις. Ήταν ένα επώδυνο μάθημα και χρειάστηκαν δεκαετίες διαρκούς παγκόσμιας προσπάθειας, με επικεφαλής την Αμερική, για να μειωθούν οι δασμοί και να ανθίσει το εμπόριο. Από τη δική μας οπτική γωνία το 2025, οι κίνδυνοι του προστατευτισμού θα πρέπει να είναι απολύτως σαφείς. Κατά τραγικό τρόπο, αν ο Ντόναλντ Τραμπ κάνει το δικό του, η Αμερική κινδυνεύει να επαναλάβει τα λάθη του παρελθόντος, σύμφωνα με δημοσίευμα του Economist.

Υπάρχει αβεβαιότητα σχετικά με το πόσο μακρυά θα φτάσει πραγματικά ο κ. Τραμπ στη δεύτερη θητεία του. Οι επενδυτές και οι διπλωμάτες ανακουφίστηκαν που απέφυγε να επιβάλει καθολικούς δασμούς σε όλες τις εισαγωγές την πρώτη ημέρα της επιστροφής του στο αξίωμα. λλά μην κάνετε κάποιο λάθος: ο άνθρωπος που δήλωσε ότι ο δασμός είναι η πιο όμορφη λέξη του λεξικού είναι αποφασισμένος να αυξήσει την προστασία. Βλέπει τους δασμούς ως ένα απλό εργαλείο για την επίτευξη πολλαπλών στόχων: συρρίκνωση του εμπορικού ελλείμματος της Αμερικής, ανασυγκρότηση της παραγωγικής της δύναμης και δημιουργία ενός πακτωλού εσόδων για την κυβέρνηση. Σε κάθε περίπτωση κάνει λάθος.

Δασμοί Τραμπ: Οι ευρωπαϊκές χώρες που απειλούνται περισσότερο [πίνακας]

Δασμοί Τραμπ: Τι συνέβη στην προηγούμενη θητεία

Η ενασχόληση του κ. Τραμπ με τους δασμούς κατά την πρώτη του θητεία δείχνει ήδη ότι δεν συνέβαλαν καθόλου στη μείωση του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ. Ένας λόγος είναι ότι το δολάριο τείνει να ενισχύεται όταν εφαρμόζονται δασμοί. Το πρώτο αποτέλεσμα των δασμών είναι η μείωση της αμερικανικής ζήτησης για εισαγόμενα αγαθά, γεγονός που οδηγεί σε μικρότερη ζήτηση για ξένα νομίσματα. Αλλά όταν πωλούνται λιγότερα δολάρια, η αξία του δολαρίου αυξάνεται, γεγονός που με τη σειρά του συμπιέζει την παγκόσμια ζήτηση για τις αμερικανικές εξαγωγές. Το αποτέλεσμα είναι ότι ακόμη και όταν οι Αμερικανοί αγοράζουν λιγότερα από τον υπόλοιπο κόσμο, πωλούν επίσης λιγότερα σε αυτόν.

Για να συρρικνώσουν πραγματικά το εμπορικό τους έλλειμμα οι ΗΠΑ θα πρέπει να υποστούν ριζικές οικονομικές αλλαγές, με αύξηση του ποσοστού αποταμίευσης ή μείωση των επενδύσεών τους. Δεν είναι προφανές ότι οποιαδήποτε από τις δύο αλλαγές θα ήταν επιθυμητή: οι υψηλές επενδύσεις, ειδικότερα, είναι ζωτικής σημασίας για να μπορέσουν οι ΗΠΑ να διατηρήσει τη θέση της στις νέες τεχνολογίες, συμπεριλαμβανομένης της τεχνητής νοημοσύνης. Η μονομανής εστίαση στο εμπορικό ισοζύγιο δεν έχει καμία σχέση με τα πραγματικά πλεονεκτήματα της οικονομίας. Κοιτάξτε μόνο τη Γερμανία και την Κίνα σήμερα, που και οι δύο εμφανίζουν γιγαντιαία εμπορικά πλεονάσματα και οι δύο είναι βυθισμένες σε ανιαρή ανάπτυξη.

Δασμοί Τραμπ: Τι δείχνει η ιστορία

Το ιστορικό των πρόσφατων δασμών αποδεικνύει επίσης ότι δε δημιουργούν ως δια μαγείας θέσεις εργασίας στα αμερικανικά εργοστάσια. Η μεταποίηση ως ποσοστό της αμερικανικής απασχόλησης έχει μειωθεί από τότε που τέθηκαν σε ισχύ οι πρώτοι δασμοί του κ. Τραμπ. Οι εταιρείες σε κλάδους που προστατεύονταν άμεσα από τους δασμούς κατά την πρώτη διακυβέρνηση του κ. Τραμπ -κυρίως ο χάλυβας και το αλουμίνιο- αύξησαν πράγματι τα έσοδά τους. Αλλά το κέρδος αυτό ήρθε εις βάρος των χιλιάδων εταιρειών του μεταποιητικού κλάδου που υπέφεραν από το υψηλότερο κόστος εισροών. Με άλλα λόγια, η Αμερική προστάτευσε τα τμήματα της οικονομίας της που αγωνίζονταν στην παγκόσμια αγορά, επιβάλλοντας επιβαρύνσεις στις πιο ανταγωνιστικές βιομηχανίες της. Αυτό δεν αποτελεί επιτυχημένη συνταγή για την αναγέννηση της μεταποίησης.

Στις πιο φρενήρεις στιγμές του κ. Τραμπ, έκανε λόγο για πλήρη αντικατάσταση του φόρου εισοδήματος με δασμούς. Πρόκειται για ένα…συναρπαστικό όραμα: να καταργήσει τους φόρους για τους σκληρά εργαζόμενους Αμερικανούς και να αναγκάσει τους ξένους να πληρώσουν τους λογαριασμούς της κυβέρνησης. Η Εξωτερική Υπηρεσία Εσόδων -ένα λαμπρό κομμάτι του τραμπικού μάρκετινγκ- θα εκτοπίσει την Εσωτερική Υπηρεσία Εσόδων.

Το κόστος

Ωστόσο, τα στοιχεία από την πρώτη θητεία του κ. Τραμπ καταδεικνύουν ότι το πραγματικό κόστος των δασμών επιβαρύνει, σε μεγάλο βαθμό, τους Αμερικανούς καταναλωτές μέσω των υψηλότερων τιμών των εισαγωγών. Εκτός αυτού, η κοινότυπη πραγματικότητα είναι ότι οι δασμοί θα μετακινήσουν ελάχιστα τη… δημοσιονομική βελόνα. Ακόμη και αν τα επίπεδα εισαγωγών παρέμεναν σταθερά, ένας καθολικός δασμός 10% θα χρηματοδοτούσε λίγο περισσότερο από το ένα εικοστό του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού. Στην πραγματικότητα, οι εισαγωγές δεν θα παρέμεναν στην πραγματικότητα σταθερές, αλλά μάλλον θα μειώνονταν, καθώς οι υψηλότεροι δασμοί θα αύξαναν την τιμή των εισαγωγών. Ακόμη και με την εσφαλμένη λογική του κ. Τραμπ, οι δασμοί δεν μπορούν ταυτόχρονα να δημιουργήσουν πολλές θέσεις εργασίας και να συγκεντρώσουν επίσης μεγάλα ποσά εσόδων για την κυβέρνηση. Αυτό σημαίνει ότι τα αποτελέσματά τους πρέπει να μετρηθούν δύο φορές.

Τι ισχύει πραγματικά

Η πιο αισιόδοξη υπόθεση σχετικά με τη δηλωμένη αγάπη του κ. Τραμπ για τους δασμούς είναι ότι θέλει κυρίως να τους χρησιμοποιήσει ως διαπραγματευτικό μοχλό πίεσης. Είναι αλήθεια ότι οι ΗΠΑ, ως η μεγαλύτερη αγορά του κόσμου, έχει πολύ μεγάλη βαρύτητα. Αλλά οι δασμοί είναι εξίσου πιθανό να…δέσουν την Αμερική σε κόμπους. Μόλις εφαρμοστούν, είναι δύσκολο να ανακληθούν και η ισχύς τους μειώνεται με την επαναλαμβανόμενη χρήση. Εάν, για παράδειγμα, ο κ. Τραμπ διπλασιάσει τους δασμούς κατά της Κίνας επειδή εμποδίζει την πώληση του TikTok, μιας εφαρμογής διαμοιρασμού βίντεο, θα τους τριπλασιάσει στη συνέχεια λόγω των εξαγωγών πρόδρομων ουσιών φαιντανύλης και θα τους τετραπλασιάσει για να αντιμετωπίσει την επιρροή της στη διώρυγα του Παναμά;

Ο κ. Τραμπ και πολλοί από τους υποστηρικτές του έχουν αρχίσει να υμνούν τα τέλη του 19ου αιώνα ως τη χρυσή εποχή για την αμερικανική οικονομία, μια περίοδο κατά την οποία οι δασμοί ήταν υψηλοί και η ανάπτυξη ισχυρή. Αυτή είναι μια διαστρεβλωμένη ανάγνωση του τι πραγματικά συνέβη. Οι μελετητές έχουν διαπιστώσει ότι οι δασμοί προστάτευαν τις λιγότερο παραγωγικές εταιρείες και αύξησαν το κόστος διαβίωσης και ότι ήταν άλλοι παράγοντες, όπως ο αυξανόμενος πληθυσμός, η εμβάθυνση του κράτους δικαίου και η επιτυχία των μη εμπορεύσιμων αγαθών που τροφοδότησαν την ανάπτυξη της Αμερικής. Όλα αυτά μπορεί να ακούγονται τεχνικά και ακαδημαϊκά.

Δυστυχώς, είναι ο κ. Τραμπ που, με την παραποίηση της ιστορίας και των οικονομικών του, οδηγεί την Αμερική και τον κόσμο σε αδιέξοδο.