«Drill, baby, drill»: Το αέριο της Ελλάδας, ο Τραμπ και οι Big Oil στη Μεσόγειο [γραφήματα]

Στους ρυθμούς του σλόγκαν «Drill, baby, drill» που χρησιμοποίησε το 2008 ο Ρεπουμπλικανός πρώην κυβερνήτης του Μέριλαντ Μάικλ Στιλ και επανάφερε στην προεκλογική του καμπάνια ο Ντόναλντ Τραμπ, χορεύει… για τα καλά και η Ελλάδα.

Το «Drill, baby, drill» φτάνει και στη χώρα μας. Η έλευση του τρίτου μεγαλύτερου στον κόσμο σε αποθέματα πετρελαϊκού ομίλου Chevron, μετά και την εδώ και πέντε χρόνια παρουσία του δεύτερου παίκτη, του, επίσης αμερικανικού, ομίλου ExxonMobil, έρχεται να φέρει και στο προσκήνιο ξανά μία από τις αγαπημένες συζητήσεις των Ελλήνων: «Έχει η Ελλάδα κοιτάσματα φυσικού αερίου; Κι αν έχει γιατί δεν τα εξορύσσει;»

«Drill, baby, drill» την τελευταία 25ετία

Η κρυφή ελπίδα σημαντικής μερίδας του ελληνικού πληθυσμού για την ανακάλυψη κοιτασμάτων σε υδρογονάνθρακες κρατούν από τις δεκαετίες του ’80 και του ’90 όταν κι έγιναν οι πρώτες παραχωρήσεις περιοχών για έρευνες.

Κατέληξαν άδοξα.

Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία και την περίοδο 2010 – 2011 οι λάτρεις του «μαύρου» χρυσού αναθαρρούν. Ο τότε υπουργός Ενέργειας και νυν ευρωβουλευτής Γιάννης Μανιάτης ανοίγει το φάκελο «ελληνικοί υδρογονάνθρακες» και προχωρά σε γύρο παραχωρήσεων κατανέμοντας το Ιόνιο Πέλαγος και τη θαλάσσια περιοχή νότια της Κρήτης σε 20 blocks.

Τα χρόνια πέρασαν και εν μέσω αντιπαραθέσεων μεταξύ οικολογικών οργανώσεων και πετρελαϊκών, του Green Deal και της αποχώρησης ενεργειακών ομίλων που είχαν παραχωρήσεις (Repsol και TotalEnergies) στο Ιόνιο και την Κρήτη, τελικά το «Drill baby drill» βρήκε πρόσφορο έδαφος. Όταν τον Απρίλιο του 2022 κι εν μέσω ενεργειακή κρίσης ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επισκέφθηκε την «ξεχασμένη» τότε Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων ανακοινώνοντας την επιτάχυνση των σεισμικών ερευνών και άλλων διαδικασιών για τον εντοπισμό κοιτασμάτων σε υδρογονάνθρακες στα θαλάσσια blocks «Δυτικά της Κρήτης» και «Νοτιοδυτικά της Κρήτης» των ExxonMobil – HELLENiQ ENERGY, «Block 10 – Κυπαρισσιακός Κόλπος» της HELLENiQ ENERGY, «Ιόνιο» της HELLENiQ ENERGY και «Block 2» των Energean – HELLENiQ ENERGY δυτικά της Κέρκυρας.

Οι σεισμικές έρευνες και το «Drill, baby, drill» της ExxonMobil

Τη διετία 2022 – 2023 οι προαναφερόμενοι επενδυτές προχώρησαν πράγματι σε εκτεταμένες σεισμικές έρευνες στις παραχωρήσεις που μίσθωσαν από το ελληνικό δημόσιο.

Τα πρώτα στοιχεία από την επεξεργασία των σεισμικών δεδομένων, σύμφωνα και με τον πλέον αρμόδιο επιστήμονα και τεχνοκράτη της νορβηγικής αγοράς του upstream του CEO της ΕΔΕΥΕΠ Άρη Στεφάτο, είναι ενθαρρυντικά. Αν και σε μεγάλα βάθη 2.500 και 3.000 μέτρα της θαλάσσιας περιοχής των blocks της Κρήτης, η ExxonMobil βλέπει γεωλογικές δομές με περίπου 15 πιθανούς στόχους.

Η ExxonMobil έχει προχωρήσει και στις τρσδιάστατες σεισμικές έρευνες και πλέον αναμένεται τον Απρίλιο να φανερώσει και τις επενδυτικές της αποφάσεις. Θα πατήσει το κουμπί… για την πρώτη ερευνητική γεώτρηση, πιθανότατα στο block «Νοτιοδυτικά της Κρήτης»…;

Πόσα αποθέματα φυσικού αερίου έχει η Ελλάδα για να αναφωνήσει το «Drill, baby, drill…»

Οι εκτιμήσεις για τα δυνητικά αποθέματα φυσικού αερίου της Ελλάδας δίνουν και παίρνουν…

Η πλέον επίσημη, όμως εκτίμηση, αν και χωρίς να έχει γίνει γεώτρηση γίνεται γνωστή από την ΕΔΕΥΕΠ. Στην ετήσια έκθεση της για το 2023 κάνει λόγο για πιθανά αποθέματα φυσικού αερίου 680 δισ. κυβικών μέτρων. Μέγεθος το οποίο μπορεί να δώσει σε βάθος δεκαετιών και δεκαετιών έναν πλούτο 250 δισ. ευρώ.

Από τις αρχές του 2000 οι πετρελαϊκές βάζουν στο στόχαστρο τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Πότε γίνεται εξόρυξη ποσοτήτων

Από τη στιγμή που θα παραχωρηθεί μία έκταση για έρευνες υδρογονανθράκων, το σύνηθες χρονοδιάγραμμα για την ανακάλυψη και την εξόρυξη φυσικού αερίου έχει ως εξής:

• Δύο χρόνια διαρκούν οι σεισμικές και άλλες έρευνες
• Ακολουθούν τέσσερα χρόνια με νέες έρευνες και πιθανή γεώτρηση και
• Έρχεται μετά η περίοδος της εκμετάλλευσης του κοιτάσματος.

Το σχετικό χρονοδιάγραμμα είναι ενδεικτικό και λαμβάνει υπόψη του αισιόδοξα σενάρια.

Οι ανακαλύψεις της Μεσογείου

Από τις αρχές του 2000 οι πετρελαϊκές βάζουν στο στόχαστρο τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Στην ΑΟΖ του Ισραήλ ανακαλύπτονται τα κοιτάσματα Λεβιάθαν και Ταμάρ που αποτέλεσαν game changer για το χώρο του upstream. Τα αποθέματα φυσικού αερίου ανέρχονται σε 620 δισ. κυβικά μέτρα και 340 δισ. κυβικά μέτρα, αντίστοιχα. Οι θαλάσσιες παραχωρήσεις έχουν μισθωθεί από τη Chevron.

Το 2013 η Eni, ο άλλος πετρελαϊκός κολοσσός εξ Ιταλίας κάνει τη μεγαλύτερη ανακάλυψη στη Μεσόγειο. Κάνει γεώτρηση υπεράκτια της Αιγύπτου και βρίσκει το κοίτασμα Ζορ με αποθέματα αερίου στα 850 δισ. κυβικά μέτρα.

Το παιχνίδι στη Μεσόγειο παίρνει φωτιά… μετά και τις ανακαλύψεις κοιτασμάτων από ExxonMobil, Eni, Shell και Chevron στην κυπριακή ΑΟΖ.

Η Chevron στην Ελλάδα

Η έλευση του αμερικανικού ομίλου Chevron επιβεβαιώθηκε την περασμένη εβδομάδα. Σκάναρε την ελληνική αγορά, έψαχνε εταίρο (λένε ότι συνομίλησε και με την HELLENiQ ENERGY) για τουλάχιστον μία διετία. Είχε στην κατοχή της σεισμικά δεδομένα που είχαν διατεθεί προς πώληση από την εποχή του 2010 – 2011, αναφέρουν πηγές.

Στις 20 Ιανουαρίου ανήμερα της ορκωμοσίας του Ντόναλντ Τραμπ του ανθρώπου που λάνσαρε ξανά το «Drill baby drill…» για να δώσει έμφαση στην υποστήριξη των αμερικανικών «Big Oil» ανακοινώνεται η εκδήλωση ενδιαφέροντος της Chevron για έκταση που φέρνει την ονομασία «Νότια της Πελοποννήσου».

Μία περιοχή 11.000 τ.χλμ η οποία γειτνιάζει με τις παραχωρήσεις των 30.000 και πλέον τετραγωνικών χιλιομέτρων της ExxonMobil.

Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και η ΕΔΕΥΕΠ κινήθηκαν τάχιστα ετοιμάζοντας τη σχετική Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων αλλά και τον διεθνή διαγωνισμό. Αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί η διαγωνιστική διαδικασία περί τα τέλη του χρόνου.

Η Chevron φέρεται να επιδιώκει και την επέκταση των ερευνών της πέραν της περιοχής «Νότια της Πελοποννήσου». Κάτι, που όπως σημείωσε το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, θα αξιολογηθεί.

Βασικό «διαπραγματευτικό χαρτί» του Τραμπ για να πουλήσει περισσότερα αμερικανικά ορυκτά καύσιμα είναι οι δασμοί, όπως έχει κάνει στην περίπτωση της ΕΕ.

Η γεωπολιτική σημασία

Οι Chevron και ExxonMobil χτίζουν για τα καλά τις θέσεις τους στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Σε μία περιοχή, η οποία βγαίνει από μία πολεμική σύγκρουση στη Μέση Ανατολή.

Η λεκάνη της Νοτιοανατολικής Μεσογείου είναι ικανή κατά τους γεωλόγους και άλλους επιστήμονες, να καλύψει μεγάλες από τις ανάγκες σε φυσικό αέριο της Ευρώπης, περί τα 320 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως.

Πέραν τούτου, η Ευρώπη με τις όποιες πιθανές ανακαλύψεις σε αέριο αντικαθιστά μεγάλο μέρος των ρωσικών προμηθειών. Εξαρτάται, όμως και πάλι, από μη ευρωπαίους πετρελαιοπαραγωγούς…

Το «πόκερ» της ενέργειας

Από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022, οι ΗΠΑ και οι βασικοί σύμμαχοί τους στο ΝΑΤΟ αναζήτησαν νέες πηγές προμήθειας φυσικού αερίου ώστε καταργήσουν σταδιακά τις ρωσικές προμήθειες στην Ευρώπη.

Ο πυρήνας αυτής της στρατηγικής παραμένει, ωστόσο σε όλο αυτό έρχονται πλέον να προστεθούν οι ενεργειακές φιλοδοξίες του νέου Αμερικανού προέδρου. Από την ορκωμοσία του και μετά ο Τραμπ μίλησε για τον «αγνό και καθαρό άνθρακα» και για τη «μεγάλη απάτη» της κλιματικής αλλαγής και δεν έκρυψε την πρόθεσή του να πλημμυρίσει την παγκόσμια αγορά με αμερικανικό πετρέλαιο και LNG.

Ο Τραμπ ξανασχεδιάζει τον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη

Βασικό «διαπραγματευτικό χαρτί» για να πουλήσει περισσότερα αμερικανικά ορυκτά καύσιμα είναι οι δασμοί, όπως έχει κάνει στην περίπτωση της ΕΕ.

Ο ίδιος σε ερώτηση που δέχθηκε κατά την παρέμβασή του στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός υπογράμμισε ότι η Ουάσιγκτον είναι σε θέση να καλύψει όλες τις ανάγκες της Ευρώπης σε LNG. Συγκεκριμένα, ο διευθύνων σύμβουλος της TotalEnergies, Πάτρικ Πουγιάν τον ρώτησε αν μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλεια των προμηθειών LNG στην Ευρώπη: «Θα φρόντιζα να το αποκτήσετε», είπε χαρακτηριστικά.

Απαντώντας στην απειλή των δασμών, ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις τόνισε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ανοιχτή να συζητήσει αγορές ενέργειας και όπλων από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μιλώντας στο Reuters, ο Ντομπρόβσκις υπογράμμισε ότι η ΕΕ θα υπερασπιστεί τα δικαιώματα και τα συμφέροντά της εάν επιβληθούν δασμοί, αλλά υπογράμμισε ότι θα ήθελε να συνεργαστεί με τη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ. Και υποστήριξε ότι οι εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) των ΗΠΑ αποδείχθηκαν χρήσιμες όταν η Ρωσία διέκοψε τις περισσότερες προμήθειες φυσικού αερίου στην Ευρώπη το 2022 μετά την εισβολή της στην Ουκρανία. Και πλέον οι ΗΠΑ είναι πλέον ο μεγαλύτερος προμηθευτής LNG της ΕΕ.

Η ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας αλλά και και οι ήπιοι χειμώνες των περασμένων ετών είχαν ως αποτέλεσμα τη σταδιακή μείωση στη ζήτηση φυσικού αερίου της ΕΕ.

Απεξάρτηση από το ρωσικό πετρέλαιο – Οι βασικοί παίκτες

Υπενθυμίζεται ότι η απεξάρτηση της Ευρώπης από τη ρωσική ενέργεια έγινε σε πρώτη φάση μέσω των προμηθειών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), κυρίως από το Κατάρ, αλλά με συμφωνίες που συνδέονται με τις ΗΠΑ για το Εμιράτο.

Και αργότερα, καθώς έγινε φανερό ότι το LNG θα ήταν ο βασικός εφοδιασμός ενέργειας έκτακτης ανάγκης στη νέα παγκόσμια αγορά, ήρθαν περισσότερες προμήθειες από άλλες πηγές στις οποίες οι ΗΠΑ θα μπορούσαν σταδιακά να ασκήσουν σημαντική ευρύτερη οικονομική και πολιτική επιρροή στο παιχνίδι. Και η περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου ήρθε στο προσκήνιο.  Οι σημαντικότεροι παίκτες στην πρώτη γραμμή αυτής της συντονισμένης στρατηγικής ήταν οι μεγάλες εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ (συμπεριλαμβανομένων των ExxonMobil, Chevron και ConocoPhillips), από το Ηνωμένο Βασίλειο (ιδίως Shell και BP), τη Γαλλία (κυρίως την TotalEnergies) και την Ιταλία (με την Eni να παίρνει το προβάδισμα).

Οι ανάγκες για φυσικό αέριο και το «Drill, baby, drill»

Η ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας αλλά και και οι ήπιοι χειμώνες των περασμένων ετών είχαν ως αποτέλεσμα τη σταδιακή μείωση στη ζήτηση φυσικού αερίου της ΕΕ. To 2023 η κατανάλωση φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν 319,5 δισ. κυβικά μέτρα, μειωμένη από τα 343,9 bcmπου καταγράφηκαν το 2022.
Η τάση αυτή εκτιμάται ότι συνεχίστηκε και το 2024.

ExxonMobil και Chevron

Η ExxonMobil και η Chevron αποτελούν τους ακρογωνιαίους λίθους της αμερικανικής ενεργειακής βιομηχανίας, με κεφαλαιοποίηση 499 δισεκατομμυρίων δολαρίων και 279 δισεκατομμύρια δολάρια, αντίστοιχα. Και αναδεικνύονται ως βασικοί παίκτες στο ενεργειακό παιχνίδι της Μεσογείου.

Η ExxonMobil είναι η μεγαλύτερη μη κυβερνητική εταιρεία στον κλάδο της ενέργειας και παράγει περίπου το 3% του παγκόσμιου πετρελαίου και περίπου το 2% της παγκόσμιας ενέργειας.

Τα τελευταία χρόνια, η ExxonMobil και η Chevron αντιμετώπισαν αυξανόμενες προκλήσεις για την αντικατάσταση των αποθεμάτων, καθώς η πρόσβαση σε αναξιοποίητους ενεργειακούς πόρους περιορίζεται ολοένα και περισσότερο. Για τις εταιρείες της κλίμακάς τους, η επέκταση της παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου ήταν από καιρό μια απαιτητική προσπάθεια.

Κατά τους πρώτους εννέα μήνες του 2024, η ExxonMobil σημείωσε εντυπωσιακή αύξηση της παραγωγής κατά 14,4%, με μέσο όρο 4.243 χιλιάδες βαρέλια ισοδύναμου πετρελαίου την ημέρα (MBOE/ημέρα), από 3.709 MBOE/ημέρα πέρυσι. Εν τω μεταξύ, η Chevron ανέφερε αύξηση της παραγωγής κατά 10%, φτάνοντας τα 3.334 MBOE/ημέρα, τροφοδοτούμενη από στρατηγικές πρωτοβουλίες ανάπτυξης.

Η άνοδος της ExxonMobil τροφοδοτήθηκε από τις δραστηριότητές της στη Γουιάνα και τη λεκάνη της Πέρμιας. Η άνοδος της Chevron αντανακλούσε τις συνεισφορές από την εξαγορά της PDC Energy, τα βασικά έργα στον Κόλπο του Μεξικού και την ισχυρή απόδοση του Permian Basin.

Κεφαλαιουχικές Δαπάνες & Ταμειακές Ροές

Η ExxonMobil και η Chevron αυξάνουν τις επενδύσεις τους, αλλά η ExxonMobil παίρνει το προβάδισμα τόσο στις δαπάνες όσο και στις επιδόσεις. Τους πρώτους εννέα μήνες του 2024, οι κεφαλαιακές δαπάνες και οι δαπάνες εξερεύνησης της ExxonMobil αυξήθηκαν κατά 7,9% σε ετήσια βάση στα 20 δισεκατομμύρια δολάρια, ξεπερνώντας την αύξηση της Chevron κατά 5,6% στα 12,1 δισεκατομμύρια δολάρια.

Οι ταμειακές ροές από τις δραστηριότητες – ένας βασικός δείκτης της οικονομικής ευρωστίας στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου – λέει μια παρόμοια ιστορία. Η ExxonMobil δημιούργησε 42,8 δισεκατομμύρια δολάρια, μια ελαφρά αύξηση από 41,7 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023. Αντίθετα, οι λειτουργικές ταμειακές ροές της Chevron μειώθηκαν, φέρνοντας 22,8 δισεκατομμύρια δολάρια σε σύγκριση με 23,2 δισεκατομμύρια δολάρια την ίδια περίοδο πέρυσι.

Η ExxonMobil και η Chevron αυξάνουν τις επενδύσεις τους και το 2025

Και οι δύο εταιρείες, ωστόσο, κατάφεραν να διατηρήσουν σταθερές ελεύθερες ταμειακές ροές. Η ExxonMobil σημείωσε 26,4 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ η Chevron δημιούργησε 10,7 δισεκατομμύρια δολάρια, χάρη στην ικανότητά της να καλύπτει τις διανομές των μετόχων και τις κεφαλαιακές δαπάνες με ταμειακές ροές από τις δραστηριότητες.

Κοιτάζοντας το μέλλον, η Chevron σχεδιάζει να μειώσει τις κεφαλαιουχικές της δαπάνες για το 2025 κατά περίπου 2 δισεκατομμύρια δολάρια. Εν τω μεταξύ, η ExxonMobil προβλέπει ετήσιες δαπάνες κεφαλαίου και εξερεύνησης 22 έως 27 δισεκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ 2025 και 2027.