S&P: Αναβαθμίζει τις ελληνικές τράπεζες – Μειώνονται οι κίνδυνοι, ενισχύονται τα κεφάλαια

Σε αναβάθμιση των ελληνικών τραπεζών προχώρησε ο οίκος Standard & Poor’s, καθώς διαπιστώνει σημαντική πρόοδο στην ικανότητα των ρυθμιστικών αρχών να αντιμετωπίσουν προληπτικά τις προκλήσεις του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, ενώ με την σταθερή πλέον λειτουργική απόδοση, οι τέσσερις συστημικές ελληνικές τράπεζες στοχεύουν να επιταχύνουν τις αποσβέσεις των αναβαλλόμενων φορολογικών πιστώσεων (DTCs), οι οποίες θα βελτιώσουν την ποιότητα του κεφαλαίου τους.

Ως εκ τούτου, αναβάθμισε τις μακροπρόθεσμες και βραχυπρόθεσμες αξιολογήσεις του στην Eurobank και την Εθνική Τράπεζα, και τις μακροπρόθεσμες αξιολογήσεις του στις Eurobank, Πειραιώς και Aegean Baltic Bank. Επιβεβαίωσε επίσης τις μακροπρόθεσμες και βραχυπρόθεσμες αξιολογήσεις του στην Alpha Bank.

JP Morgan: Πώς «ακτινογραφεί» τις ελληνικές τράπεζες [πίνακες]

Ειδικότερα, οι νέες αξιολογήσεις έχουν ως εξής:

Εθνική Τράπεζα: Αναβάθμιση της μακροπρόθεσμης και βραχυπρόθεσμης πιστοληπτικής αξιολόγησης σε «BBB-/A-3» από ‘BB+/B’. Οι προοπτικές είναι σταθερές. Επιβεβαίωσε επίσης τις αξιολογήσεις για τους αντισυμβαλλομένους μακράς και βραχυπρόθεσμης επίλυσης (RCRs) στο “BBB/A-2”.

Eurobank: Αναβάθμιση της μακροπρόθεσμης και βραχυπρόθεσμης πιστοληπτικής αξιολόγησης σε «BBB-/A-3» από ‘BB+/B’. Οι προοπτικές είναι σταθερές. Επιβεβαίωσε επίσης τα μακροπρόθεσμα και βραχυπρόθεσμα RCR στο “BBB/A-2”.

Alpha Bank: Επιβεβαίωσε τις μακροχρόνιες και βραχυπρόθεσμες αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας σε “BBB/A-2” και τα βραχυπρόθεσμα RCR μας “BBB/A-2”. Οι προοπτικές είναι σταθερές.

Πειραιώς: Αναβάθμιση της μακροπρόθεσμης και βραχυπρόθεσμης πιστοληπτικής αξιολόγησης σε «BB+» από το «BB» και επιβεβαίωσε τη βραχυπρόθεσμη αξιολόγηση «Β». Οι προοπτικές είναι σταθερές.

Aegean Baltic Bank.: Αναβάθμιση της μακροπρόθεσμης πιστοληπτικής αξιολόγησης σε «BB» από το «BB-» και επιβεβαίωσε τη βραχυπρόθεσμη αξιολόγηση «Β». Οι προοπτικές είναι σταθερές.

Ο κρίσιμος ρόλος της Τράπεζας της Ελλάδος

Σύμφωνα με τον οίκο, η αξιολόγηση του θεσμικού πλαισίου των ελληνικών τραπεζών είναι τώρα σύμφωνη με εκείνη των περισσότερων ομότιμων της ευρωζώνης. Η σταδιακή οικονομική ενίσχυση των ελληνικών τραπεζών έδωσε στη ρυθμιστική αρχή περισσότερα περιθώρια να ενεργήσει προληπτικά και να αντιμετωπίσει τα υπόλοιπα ζητήματα από τη χρηματοπιστωτική κρίση.

Η Τράπεζα της Ελλάδος βοήθησε στην υλοποίηση πρωτοβουλιών για την επιτάχυνση του καθαρισμού του ελληνικού τραπεζικού συστήματος μετά από μια δεκαετή χρηματοπιστωτική κρίση.

Η ρυθμιστική αρχή έχει επίσης υποστηρίξει τις τράπεζες στις προσπάθειές τους να αντιμετωπίσουν τα μεγάλα αποθέματα μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPLs), μαζί με τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό της ΕΚΤ, το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, και το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

Συγκεκριμένα, το σύστημα προστασίας περιουσιακών στοιχείων του “Ηρακλή” έχει αποδειχθεί επιτυχές από την εφαρμογή του, παρέχοντας κρατικές εγγυήσεις για να βοηθήσει τις τράπεζες να τιτλοποιήσουν και να εκφορτώσουν παλαιά NPEs από τους ισολογισμούς τους. Αυτό έχει οδηγήσει σε αξιοσημείωτη βελτίωση των προφίλ κινδύνου των τραπεζών, με τον δείκτη NPE του τραπεζικού συστήματος να βελτιώνεται στο 4,6% στα τέλη Σεπτεμβρίου 2024 από 56,3% από το τέλος του 2016.

Η ενοποίηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος συνέβαλεe επίσης στη βελτίωση.

Το 2024, οι ελληνικές αρχές οριστικοποίησαν τη συγχώνευση της Attica Bank και της Παγκρήτιας, της έκτης και έβδομης μεγαλύτερης τράπεζας στο σύστημα αντίστοιχα, με σκοπό την αναδιάρθρωση και την εδραίωση των δύο τραπεζών. Εάν διαχειριστεί με επιτυχία, αυτό θα οδηγήσει τη νέα τράπεζα να αναφέρει έναν δείκτη NPE κάτω από το 3%, σε σύγκριση με πάνω από 50% στο τέλος του 2023, σηματοδοτώντας το τελικό βήμα στον καθαρισμό του ελληνικού τραπεζικού συστήματος.

Η τάση ενοποίησης από το 2012 έχει μειώσει σε μεγάλο βαθμό την πολυπλοκότητα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και βελτίωσε την αποτελεσματικότητά του. Ο S&P βλέπει το τραπεζικό σύστημα ως σχετικά απλό σύστημα, με διαχειρίσιμο αριθμό τραπεζών.

Στον απόηχο της χρηματοπιστωτικής κρίσης, οι μεγάλες ελληνικές τράπεζες έχουν απορροφήσει σταδιακά τους πιο αδύναμους παίκτες, οδηγώντας σε μείωση του αριθμού των τραπεζών σε 13 από 30 από το 2012.

Ταυτόχρονα, οι τράπεζες έχουν απλοποιήσει τα επιχειρηματικά τους μοντέλα, καθώς έχουν εκποιήσει τα περισσότερα μη βασικά περιουσιακά στοιχεία και τα ανοίγματα στο εξωτερικό. Ο δείκτης μεγέθους ενεργητικού προς ΑΕΠ για όλα τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μειώθηκε από το ανώτατο όριο του 238% στο τέλος του 2012 σε 140% στο τέλος του 2023. Αυτό θα πρέπει να μειώσει τον κίνδυνο εποπτικών παραλείψεων, αναφέρει ο οίκος.

Θετική επίσης είναι η άποψη του οίκου για την ενίσχυση του ρυθμιστικού πλαισίου της Τράπεζας της Τράπεζας. Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει εφαρμόσει νέα μέτρα που βασίζονται σε δανειολήπτες για να αποτρέψει τη μελλοντική συσσώρευση ανισορροπιών στην αγορά ακινήτων.

Από τον Ιανουάριο του 2025, οι τράπεζες θα περιορίσουν τον δείκτη δανείων προς αξία στην προέλευση στο 90% για τους αγοραστές για πρώτη φορά και το 80% για άλλους αγοραστές. Θα περιορίσει επίσης τον δείκτη εξυπηρέτησης χρέους προς εισόδημα σε 50% και 40%, αντίστοιχα.

Κατά συνέπεια, ο S&P αναθεώρησε τη βαθμολογία κινδύνου του κλάδου στην Ελλάδα σε «5» από «6» και τη συνολική αξιολόγηση κινδύνου για τη χώρα (BICRA) σε «5» από το «6».

Σε σημείο καμπής

Μετά την αποκατάσταση της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων και της ικανότητας των κερδών, ο S&P εκτιμά ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα έχει φτάσει σε σημείο καμπής και τώρα θα ψάχνει να αναπτύξει κεφάλαια για να αυξήσει τον ισολογισμό του και να διατηρήσει την κερδοφορία, περιορίζοντας παράλληλα τις εισροές νέων αθετημένων δανείων.

Το 2024, τα εγχώρια μη εξυπηρετούμενα περιουσιακά στοιχεία μειώθηκαν περαιτέρω λόγω των πωλήσεων NPE, αλλά το πιο σημαντικό, το σύστημα δεν κατέγραψε καμία σημαντική νέα εισροή προβληματικών δανείων, επωφελούμενο από τη συνεχιζόμενη θετική οικονομική δυναμική στην Ελλάδα.

Ο οίκος αναμένει ότι ο δείκτης NPE των ελληνικών εγχώριων συστημικά σημαντικών τραπεζών (DSIBs) θα κυμανθεί μεταξύ 2,5% και 4,0% από το τέλος του 2024. Κατά την άποψή του, η μείωση των τελών αναδιάρθρωσης, σε συνδυασμό με τα μεγάλα περιθώρια των τραπεζών, έχουν υποστηρίξει την αποκατάσταση των κατώτατων γραμμών των τραπεζών. Αναμένει, επίσης, ότι η απόδοση των ιδίων κεφαλαίων (ROE) του τραπεζικού συστήματος θα προσγειωθεί περίπου στο 13,5% στο τέλος του 2024.

Προοπτικές

Για τη συνέχεια, ο S&P εκτιμά ότι η μείωση των επιτοκίων και η συμπίεση των spread θα πιέσουν τις τράπεζες να προωθήσουν νέους τρόπους για να προστατεύσουν την κερδοφορία τους. Αυτοί οι οδηγοί περιλαμβάνουν μια σημαντική αύξηση του δανεισμού στο 4%-5% ετησίως το 2025-2026 -χάρη στη συνέχιση των μεγάλων κυβερνητικών έργων και των κονδυλίων της ΕΕ – και την επέκταση των ικανοτήτων δημιουργίας αμοιβών.

Η ικανότητα των τραπεζών να διατηρούν χαμηλά το λειτουργικό κόστος και τις πιστωτικές απώλειες παρά την ταχεία ανάπτυξη θα είναι το κλειδί για τη διατήρησή τους.

Στα θετικά επίσης είναι ότι η ποιότητα του κεφαλαίου των ελληνικών τραπεζών θα βελτιωθεί ταχύτερα από ό,τι αναμενόταν. Οι διοικήσεις ανακοίνωσαν την πρόθεσή τους να επιταχύνουν την απόσβεση των DTC από το 2025, βασιζόμενες στη σταθερή κερδοφορία τους.

Τα DTC είχαν αρχικά προγραμματιστεί να αποσβεστούν πλήρως έως το 2041, αλλά οι τράπεζες σχεδιάζουν τώρα ένα επιπλέον ετήσιο ποσό απόσβεσης που κυμαίνεται από 130 εκατομμύρια ευρώ έως 190 εκατομμύρια ευρώ η καθεμία, που αντιστοιχεί στο 29% της προβλεπόμενης πληρωμής των μετόχων των τραπεζών. Αυτός ο επιταχυνόμενος ρυθμός θα πρέπει να ανοίξει το δρόμο για μια καθαρότερη κεφαλαιακή βάση, εξαλείφοντας πλήρως τα DTCs έως το 2032-2034. Ταυτόχρονα, η επίπτωση του κεφαλαίου θα είναι διαχειρίσιμη για τις τράπεζες λαμβάνοντας υπόψη την πιθανή ανθεκτική κερδοφορία τους.