Πληθωρισμός: Οι υψηλές τιμές, ο προβληματισμός για το 2025 και η απαισιοδοξία των νοικοκυριών

Την ώρα που τα επιτόκια στην Ευρώπη συνεχίζουν την καθοδική τους τροχιά, ενώ η γενική θεώρηση των πραγμάτων από αναλυτές είναι ότι θα υπάρξει αποκλιμάκωση του φαινομένου του πληθωρισμού (όχι των τιμών) τα στοιχεία που έδωσε χθες στη δημοσιότητα δεν είναι ιδιαιτέρως ενθαρρυντικά. Ούτε για την Ευρώπη (2,5% στην ευρωζώνη τον Ιανουάριο από 2,4% τον Δεκέμβριο) αλλά ούτε και για την Ελλάδα (3,1% τον Ιανουάριο από 2,9% τον Δεκέμβριο), παρά το ότι σημειώθηκε υποχώρηση στη χώρα μας της τάξης του 0,7 ποσοστιαίας μονάδας σε μηνιαίο επίπεδο.

Πού έγκειται το πρόβλημα για τη χώρα μας; Η Ελλάδα εμφανίζει τον 3ο υψηλότερο πληθωρισμό υπηρεσιών στην Ευρωζώνη με τον σχετικό δείκτη να αυξάνεται κατά 5,5%, πίσω μόνο από την Κροατία (8,2%) και τη Σλοβακία (7,8%), ενώ ο μέσος όρος της ευρωζώνης είναι στο 3,9%.

Πάνω από τον μέσο όρο είναι η Ελλάδα και στον τομέα της ενέργειας, καθότι η χώρα μας εμφάνισε πληθωρισμό της τάξης του 2,5% έναντι 1,8% στην Ευρωζώνη. Αντίστοιχη εικόνα υπήρξε και στα μη ενεργειακά βιομηχανικά αγαθά (1,4% έναντι 0,5%).

Δασμοί Τραμπ: Πώς θα επηρεάσουν την Ελλάδα – Τι ανησυχεί την κυβέρνηση

Η χώρα μας εμφανίζει τον χαμηλότερο πληθωρισμό στην κατηγορία «τρόφιμα, αλκοόλ και ποτά» ανάμεσα στις χώρες της Ευρωζώνης που υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία με τον δείκτη να παραμένει σχεδόν σταθερός με άνοδο 0,1% σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2023, όταν ο μέσος όρος της Ευρωζώνης βρίσκεται στο 2,3%.

Η χαμηλή άνοδος των τιμών τροφίμων σε συνδυασμό με τις αυξήσεις των τιμών στις υπηρεσίες και στα βιομηχανικά αγαθά οδηγεί την Ελλάδα στον τρίτο υψηλότερο δομικό πληθωρισμό (ο δείκτης που μετρά τις τιμές χωρίς την ενέργεια και τα τρόφιμα) στην ευρωζώνη με ετήσια άνοδο 4,4% έναντι 2,7% που ήταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος. Υψηλότερη τιμή είχε μόνο η Σλοβακία (5,3%) και η Κροατία (4,4%).

Η ακρίβεια και οι χαμηλές προσδοκίες των νοικοκυριών

Η συγκεκριμένη συνθήκη προκαλεί ανησυχία στα νοικοκυριά, παρά την άνοδο του οικονομικού κλίματος τον Ιανουάριο, όπως την μετρά το ΙΟΒΕ. Στην πλευρά των νοικοκυριών καταγράφεται μικρότερη απαισιοδοξία, με το πρόβλημα της ακρίβειας, ωστόσο, να εξακολουθεί να επιβαρύνει τις προσδοκίες.

Παράλληλα, ο πληθωρισμός υποχωρεί και αναμένεται να κινηθεί στο τρέχον έτος χαμηλότερα από ότι στο προηγούμενο, ενώ συνεχίζεται η μείωση της ανεργίας, συμβάλλοντας θετικά στο πραγματικό εισόδημα των νοικοκυριών, σύμφωνα με την έκθεση του ΙΟΒΕ.

Ταυτόχρονα, όμως, το επίπεδο των εισοδημάτων και συνολικά της οικονομίας παραμένει ακόμη σχετικά χαμηλό, και θα μπορεί να ανέλθει πιο γρήγορα, μετά την υποχώρηση κατά τη βαθιά κρίση, μόνο εάν υπάρξουν περαιτέρω παρεμβάσεις για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του δημόσιου τομέα και των αγορών.

Οι Έλληνες οι πιο απαισιόδοξοι στην Ευρώπη

Σαφώς, επίσης, υπάρχουν πηγές αβεβαιότητας στο εξωτερικό περιβάλλον, καθώς η Ευρώπη αναζητά προσανατολισμό, ενώ η υιοθέτηση μέτρων οικονομικής πολιτικής από τον νέο Πρόεδρο στις ΗΠΑ που αμφισβητούν τα δεδομένα των τελευταίων δεκαετιών στο διεθνές εμπόριο, μπορεί να προκαλέσουν αναταράξεις που θα επηρεάσουν και τη δική μας οικονομία.

Από τα αναλυτικά στοιχεία της έρευνας του ΙΟΒΕ για τα νοικοκυριά, προκύπτει πως ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης βελτιώθηκε ήπια τον Ιανουάριο και διαμορφώθηκε στις – 43,4 μονάδες, έναντι -44,5 μονάδες τον Δεκέμβριο.

Ωστόσο, και αυτόν τον μήνα οι Έλληνες καταναλωτές εμφανίζονται ως οι περισσότερο απαισιόδοξοι στην ΕΕ, με διαφορά από τους επόμενους, με τους καταναλωτές στην Εσθονία με επίπεδο δείκτη –38,4 και τη Σλοβενία (-28,2) να ακολουθούν.

Αναλυτικά:

-Οι αρνητικές εκτιμήσεις των καταναλωτών για την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους τους προηγούμενους 12 μήνες διαμορφώθηκαν στις -41,2 μονάδες.

-Το 58% (από 64%) των νοικοκυριών εκτίμησε ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης, ενώ το 3% θεωρεί πως επήλθε μικρή βελτίωση.

-Οι αντίστοιχοι δείκτες σε ΕΕ και Ευρωζώνη διαμορφώθηκαν στις -9,6 και -10,0 μονάδες αντίστοιχα.

-Οι προβλέψεις των καταναλωτών για την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους, κατά τους προσεχείς 12 μήνες βελτιώθηκαν ήπια τον Ιανουάριο, με το σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται στις -38,8 (από -42,6) μονάδες τον Δεκέμβριο.

-Το 55% των νοικοκυριών αναμένει ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης, ενώ το 5% προβλέπει μικρή βελτίωση.

-Οι δείκτες σε ΕΕ και Ευρωζώνη διαμορφώθηκαν στις -3,5 και -4,0 μονάδες αντίστοιχα.

-Ο αρνητικός δείκτης των προβλέψεων των νοικοκυριών για την οικονομική κατάσταση της χώρας τους το προσεχές 12-μηνο ενισχύθηκε τον Ιανουάριο και διαμορφώθηκε στις -46,1 (από –43,4) μονάδες.

Το 63% (από 62%) των καταναλωτών προέβλεψε ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας, έναντι 23% (από 19%) το οποίο αναμένει σταθερότητα.

Οι δείκτες σε ΕΕ και Ευρωζώνη διαμορφώθηκαν στις -25,1 και -26,5 μονάδες αντίστοιχα.

Αρνητική αποταμίευση και…άρνηση αγορών

Όλα τα παραπάνω προκαλούν δυσμενείς επιπτώσεις.

Για αυτό και ο δείκτης της πρόθεσης για αποταμίευση τους προσεχείς 12 μήνες υποχώρησε στις –69,2 μονάδες από -68,7 τον Δεκέμβριο.

Το 87% (από 85%) των νοικοκυριών δεν θεωρεί πιθανή την αποταμίευση στο επόμενο 12μηνο, ενώ το 13% τη θεωρεί πιθανή ή πολύ πιθανή.

Οι σχετικοί δείκτες διαμορφώθηκαν στις +8,4 μονάδες στην ΕΕ και +8,9 μονάδες στην Ευρωζώνη.

Το ποσοστό των καταναλωτών που δηλώνει ότι «μόλις τα βγάζει πέρα» αυξήθηκε στο 67% (από 62%), ενώ στο 10% εξασθένισε οριακά το ποσοστό όσων αναφέρουν ότι αντλούν από τις αποταμιεύσεις τους.

Οι καταναλωτές που δήλωσαν ότι αποταμιεύουν λίγο ή πολύ αποτελούν 17% του συνόλου, ενώ το ποσοστό όσων δήλωσαν ότι «έχουν χρεωθεί» υποχώρησε στο 6% από 9% τον προηγούμενο μήνα.

Στο ερώτημα το οποίο αξιολογεί το βαθμό αβεβαιότητας των νοικοκυριών ως προς τις μελλοντικές οικονομικές εξελίξεις, το 57,8% έκρινε τον Ιανουάριο ότι η οικονομική κατάστασή του μπορεί να προβλεφθεί δύσκολα ή σχετικά δύσκολα, από 58,8% τον προηγούμενο μήνα.

Το 79,4% των νοικοκυριών δηλώνει ότι δεν προτίθεται να προβεί σε πραγματοποίηση σημαντικών δαπανών για βελτίωση/ανανέωση της κατοικίας εντός των επόμενων 12 μηνών.