Συνεχίζουμε και σήμερα τα θέματα που αφορούν την ορθή συμπλήρωση του εντύπου «Δήλωσης Στοιχείων Ακινήτων», δηλαδή του εντύπου Ε9
Γ) Όροφος:
1. Αναγράφεται ο κωδικός του ορόφου ακινήτου ως ακολούθως:
ΚΩΔ. Υ: Υπόγειο
ΚΩΔ. 0: Ισόγειο
ΚΩΔ. 1: 1ος όροφος
ΚΩΔ. 2: 2ος όροφος
ΚΩΔ. 3: 3ος όροφος
ΚΩΔ. 4: 4ος όροφος κ.ο.κ.
2. Οι ημιυπόγειοι χώροι θεωρούνται ισόγειοι, εκτός αν υπάρχει βεβαίωση της αρμόδιας Πολεοδομικής υπηρεσίας, ότι αυτοί είναι υπόγειοι.
3. Ημιώροφος αναγράφεται ως πρώτος όροφος.
4. Κατοικίες ή μονοκατοικίες που οι όροφοί τους έχουν ενιαία λειτουργική ενότητα γράφονται σε μία γραμμή. Ως επιφάνεια αναγράφεται το σύνολο των τετραγωνικών μέτρων (στις αντίστοιχες στήλες κυρίων και βοηθητικών χώρων) και στη στήλη όροφος αναγράφεται ο κωδικός του ψηλότερου ορόφου.
Προσοχή: Αν δεν συμπληρωθεί ο αριθμός ορόφου ή συμπληρωθεί ο όροφος ακινήτου ως δώμα λαμβάνεται υπόψη ο υψηλότερος συντελεστής του φόρου που αντιστοιχεί στον 6ο όροφο.
Δ) Παλαιότητα: Για κτίρια που ανεγέρθηκαν προ του 1930 παρέχεται έκπτωση 20% στον ΕΝΦΙΑ ενώ για κτίρια με παλαιότητα άνω των 100 ετών η έκπτωση ανέρχεται στο 40%.
Ε) Εμπράγματα δικαιώματα: Μη αναγραφή ή λανθασμένη αναγραφή εμπράγματου δικαιώματος (πλήρης ή ψιλή κυριότητα, επικαρπία) ανεβάζει το φόρο.
Να σημειώσουμε εδώ ότι σε περίπτωση που υπάρχει ψιλή κυριότητα και επικαρπία ο φόρος πληρώνεται αναλογικά:
Όταν ο επικαρπωτής είναι φυσικό πρόσωπο
Αν ο επικαρπωτής είναι φυσικό πρόσωπο, ο φόρος που αναλογεί στο δικαίωμα αυτό ορίζεται σε ποσοστό του φόρου της πλήρους κυριότητας, τέτοιο, ανάλογο με την ηλικία του επικαρπωτή.
Ειδικότερα το ποσοστό της επικαρπίας ανέρχεται:
- Στα 8/10 της πλήρους κυριότητας, αν ο επικαρπωτής δεν έχει υπερβεί το 20ο έτος της ηλικίας του
- Στα 7/10 της πλήρους κυριότητας, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 20ο έτος της ηλικίας του
- Στα 6/10 της πλήρους κυριότητας, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 30ο έτος της ηλικίας του
- Στα 5/10 της πλήρους κυριότητας, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 40ο έτος της ηλικίας του
- Στα 4/10 της πλήρους κυριότητας, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 50ο έτος της ηλικίας του
- Στα 3/10 της πλήρους κυριότητας, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 60ο έτος της ηλικίας του
- Στα 2/10 της πλήρους κυριότητας, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 70ο έτος της ηλικίας του
- Στα 1/10 της πλήρους κυριότητας, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 80ο έτος της ηλικίας του
Όταν ο επικαρπωτής ΔΕΝ είναι φυσικό πρόσωπο
Αν ο επικαρπωτής δεν είναι φυσικό πρόσωπο ο φόρος που αναλογεί στο δικαίωμα της επικαρπίας ορίζεται στα 8/10 του φόρου που αναλογεί στην πλήρη κυριότητα.
Έχει γίνει δεκτό από το Υπουργείο Οικονομικών, ότι αν η επικαρπία περιέχεται σε νομικό πρόσωπο και δεδομένου ότι η διάρκεια ύπαρξης (ζωής) του νομικού προσώπου είναι πολύ μεγάλη ή ακόμα είναι αόριστη, αφού λόγω του σκοπού τους δεν διαλύονται, τότε για την αξία της επικαρπίας του νομικού προσώπου (τράπεζας, εταιρείας, κ.λπ.) εφαρμόζεται ποσοστό στην αξία της πλήρους κυριότητας, ως εάν το νομικό πρόσωπο δεν έχει υπερβεί την ηλικία των 20 ετών, δηλαδή ποσοστό 8/10 της αξίας της πλήρους κυριότητας.
Αν η επικαρπία είναι ορισμένου χρόνου και ανήκει σε νομικό πρόσωπο, τότε θα υπολογιστεί με το 1/20 για κάθε χρόνο διάρκειάς της και μέχρι τα 8/10 της αξίας της πλήρους κυριότητας κατ’ ανώτατο όριο.
ΣΤ) Ποσοστά συνιδιοκτησίας: Αν ο ποσοστό συνιδιοκτησίας δεν έχει αναγραφεί ή έχει αναγραφεί λανθασμένο ποσοστό υπολογίζεται ότι είναι 100% οπότε θα πρέπει να καταβληθεί ολόκληρο το ποσό του φόρου.
Ζ) Ημιτελή κτίσματα: Η μη ορθή συμπλήρωση στοιχείων για ημιτελή κτίσματα, οδηγεί σε λανθασμένο υπολογισμό και αυξημένο ΕΝΦΙΑ.
Οι φορολογούμενοι που έχουν στην κατοχή τους κενά ημιτελή κτίσματα, τα οποία δεν έχουν ακόμη ηλεκτροδοτηθεί ή ηλεκτροδοτούνται με εργοταξιακό ρεύμα, δικαιούνται έκπτωσης 60% στον ΕΝΦΙΑ που αναλογεί στα συγκεκριμένα κτίσματα.
Σύμφωνα με τις οδηγίες που έχουν δοθεί από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, προκειμένου να υπολογιστεί η έκπτωση κατά 60% στον ΕΝΦΙΑ που αναλογεί σε κενό ημιτελές κτίσμα το οποίο δεν έχει ποτέ ηλεκτροδοτηθεί ή ηλεκτροδοτείται με εργοταξιακό ρεύμα, ο φορολογούμενος πρέπει, κατά την αναγραφή των στοιχείων του συγκεκριμένου κτίσματος στον πίνακα 1 του Ε9, να έχει συμπληρώσει, οπωσδήποτε, και τις ακόλουθες ενδείξεις:
- Στη στήλη 10 του πίνακα 1, θα πρέπει να έχει αναγράψει τον κωδικό αριθμό 99 που σημαίνει «ημιτελές κτίσμα».
- Στη στήλη 30 του πίνακα 1 πρέπει να έχει συμπληρώσει την ένδειξη ΟΧΙ εάν το ημιτελές κτίσμα είναι «μη ηλεκτροδοτούμενο» ή την ένδειξη ΝΑΙ εάν το ημιτελές κτίσμα ηλεκτροδοτείται με εργοταξιακό ρεύμα. Στην περίπτωση συμπλήρωσης της ένδειξης «ΝΑΙ» στη στήλη 30, θα πρέπει να έχει αναγραφεί και ο αριθμός της εργοταξιακής παροχής ηλεκτρικού ρεύματος στη στήλη 31 του πίνακα 1.
- Στη στήλη 32 «ειδική κατηγορία» του πίνακα 1 θα πρέπει να έχει αναγράψει τον κωδικό 8 που σημαίνει ότι το δηλούμενο κτίσμα είναι «κενό».
Εάν στο Ε9 που απεικονίζει την εικόνα της ακίνητης περιουσίας την 1η-1-2025 δεν εμφανίζεται συμπληρωμένη έστω και μία από τις τρεις αυτές ενδείξεις, τότε η προβλεπόμενη από τον νόμο έκπτωση 60% στον αναλογούντα ΕΝΦΙΑ δεν θα υπολογιστεί στο εκκαθαριστικό του ΕΝΦΙΑ του έτους 2025. Για να κερδίσει την έκπτωση ο φορολογούμενος, πρέπει να υποβάλει τροποποιητική δήλωση Ε9 για το 2025, στην οποία οφείλει να αναγράψει ξανά όλα τα στοιχεία του ημιτελούς κτίσματος και ταυτόχρονα να συμπληρώσει και τις παραπάνω στήλες του πίνακα 1 (στήλες 10, 30 και 32 αν πρόκειται για μη ηλεκτροδοτούμενο ή 10, 30, 31 και 32 εάν πρόκειται για ηλεκτροδοτούμενο με εργοταξιακό ρεύμα).
Αλλαγές από το 2024 στην έννοια των ημιτελών
Για τις ανάγκες συμπλήρωσης του Ε9 επειδή από αυτό επιβάλλεται φόρος, ως ημιτελές αναγράφεται και το κτίσμα το οποίο έχει μερική έλλειψη στέγης ή άλλες ουσιώδεις βλάβες, που το καθιστούν μη λειτουργικό.
Αλλαγή προβλέφθηκε από το έτος 2024 με την Α. 1035/2023 απόφαση Διοικητή ΑΑΔΕ, ως προς τον τρόπο αναγραφής ακινήτου μελλοντικού ή μη αποπερατωμένου, το οποίο αποκτάται από εργολάβο. Μέχρι το έτος 2023, αναγραφόταν ως αποπερατωμένο (τεκμήριο αποπερατωμένου).
Συγκεκριμένα στις περιπτώσεις που η μεταβίβαση έχει γίνει από κατασκευαστή, ο οποίος έχει υποχρέωση να αποπερατώσει το ακίνητο, βάσει τού τίτλο κτήσης, αυτό αναγράφεται ως εξής:
Από την κατασκευή τού σκελετού τού κτίσματος και μέχρι και την αποπεράτωση, ανά κατηγορία ακινήτου: Στη στήλη 10 συμπληρώνεται ο κωδικός αριθμός 89 (κτίσμα μελλοντικό ή μη αποπερατωμένο που έχει αποκτηθεί από κατασκευαστή. Στη στήλη 30 αναγράφεται η ένδειξη ΟΧΙ για τα μη ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα ή, αν αναγραφεί η ένδειξη ΝΑΙ, συμπληρώνεται ο αριθμός τής εργοταξιακής παροχής ηλεκτρικού ρεύματος. Στη στήλη 32 συμπληρώνεται ο αριθμός 8 (κενό κτίσμα).
Αν κατά την 1η Ιανουαρίου τού έτους φορολογίας δεν έχουν ξεκινήσει οι εργασίες κατασκευής τού κτίσματος (μελλοντικό κτίσμα): Στη στήλη 9 συμπληρώνεται ο κωδικός αριθμός που αναφέρεται σε οικόπεδο. Στη στήλη 10 συμπληρώνεται ο κωδικός αριθμός 89.
Η) Κτίσματα εντός αγροτεμαχίων:
Η νομοθεσία για τον ΕΝΦΙΑ προβλέπει ότι σε περίπτωση κατά την οποία μέσα σε ένα αγροτεμάχιο υφίσταται κτίσμα το οποίο χρησιμοποιείται ως κατοικία, ο φόρος του αγροτεμαχίου πενταπλασιάζεται. Αν, λοιπόν, σε αγροτεμάχιο υφίσταται κτίσμα που είναι γεωργικό ή αποθήκη ή επαγγελματική στέγη και δεν δηλωθεί τότε θεωρείται ότι είναι κατοικία και, βέβαια, ο φόρος του αγροτεμαχίου πενταπλασιάζεται.
Θ) Συνένωση ψιλής κυριότητας – επικαρπίας
Η πλήρης κυριότητα είναι το σύνολο της ψιλής κυριότητας και της επικαρπίας. Συνεπώς όταν η επικαρπία ενσωματώνεται στην ψιλή κυριότητα τότε το ακίνητο δηλώνεται με είδος εμπράγματου δικαιώματος πλήρης κυριότητα. Δεν προστίθεται νέα γραμμή για την επικαρπία.
Ι) Δήλωση διαθήκης πριν τη δημοσίευση της
Ακόμα και αν είναι σε γνώση του φορολογουμένου η διαθήκη, εφόσον αυτή δεν έχει δημοσιευθεί, τα ακίνητα δεν πρέπει να αναγράφονται στην δήλωση Ε9 σύμφωνα με αυτήν.
Το ακίνητο δηλώνεται από τον εκ διαθήκης κληρονόμο στις περιπτώσεις που έχει δημοσιευθεί διαθήκη μέχρι 31 Δεκεμβρίου ή από τον εξ αδιαθέτου κληρονόμο, αν δεν έχει δημοσιευθεί.
Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι Οικονομολόγος – φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας