Χωρίς αποταμίευση

Οι μισθοί αυξάνονται σε μέσα επίπεδα και μάλιστα με ρυθμό υψηλότερο του πληθωρισμού. Η ετήσια αύξηση ήταν το 2024 σε ονομαστικούς όρους (χωρίς τον πληθωρισμό) κατά 5,6% και σε πραγματικούς όρους (με πληθωρισμό) κατά 2,5%. Δικαίως πανηγυρίζει η αρμόδια υπουργός επί της Εργασίας, καθώς πράγματι το αποτέλεσμα επετεύχθη με τη μεγάλη συνεισφορά της εξαρτημένης εργασίας.

Το πρόβλημα για την οικονομία, παρά τη συγκεκριμένη θετική εξέλιξη, είναι ότι τα παραπάνω χρήματα χρησιμοποιούνται όπως γινόταν και παλαιότερα. Γίνονται ιδιωτική κατανάλωση σε συντριπτικό βαθμό, με αποτέλεσμα ο ρυθμός αποταμίευσης να παραμένει αρνητικός. Ως εκ τούτου, μειώνονται τα διαθέσιμα χρήματα για επενδύσεις, συνεχίζει να υποχρηματοδοτείται εξ αυτού του λόγου η οικονομία. Και αυτό όσο και να μη θέλουμε να το καταλάβουμε είναι σημαντικό πρόβλημα, ειδικά αν θέλουμε μια υγιή ανάπτυξη με επενδύσεις, πέραν του συγκυριακού Ταμείου Ανάκαμψης.

Η κυβέρνηση θεωρούσε, και σωστά, κάνοντας σημαία την αύξηση των μέσων αποδοχών, με στόχο τα 1.500 ευρώ στο τέλος της τετραετίας, ότι θα λύσει ένα μεγάλο πρόβλημα που είχε δημιουργηθεί με την ακρίβεια της προηγούμενης τριετίας. Πλέον είναι βέβαιο ότι θα το πετύχει νωρίτερα. Αλλά δεν αρκεί. Είναι η μισή δουλειά. Είναι σημαντικό να δούμε και τι θα γίνουν τα επιπλέον λεφτά, σε μια οικονομία που το 70% είναι κατανάλωση. Εδώ στην Ελλάδα, αντί να βάζουμε και κάτι στην άκρη, συνεχίζουμε μόνο να καταναλώνουμε. Γυρίζουμε σιγά σιγά στις αποδοχές πριν από την κρίση, αλλά επιστρέφουμε και στις λάθος πρακτικές που αργά ή γρήγορα θα μας οδηγήσουν και πάλι σε τέλμα που είχαμε πριν από την κρίση.

Το παρατηρεί εύστοχα στην εβδομαδιαία ανάλυσή της η Eurobank. Το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών ενισχύθηκε στα 119,4 εκατ. ευρώ το ενιάμηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2024, από 113,1 δισ. ευρώ το αντίστοιχο ενιάμηνο του 2023. Η κατανάλωση όμως αυξήθηκε στα 122,1 δισ. ευρώ από 115,6 δισ. ευρώ. Αυξήθηκε δηλαδή πολύ παραπάνω. Ως εκ τούτου η αποταμίευση παρέμεινε σε αρνητικό έδαφος, της τάξεως των -2,6 δισ. ευρώ ή -2,2% του διαθέσιμου εισοδήματος.

Η αρνητική αποταμίευση των νοικοκυριών, όπως παρατηρεί η Eurobank, αποτελεί ένα δομικό πρόβλημα της οικονομίας εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Εξαίρεση αποτέλεσε η περίοδος της πανδημίας, καθώς λόγω των αποκλεισμών και του γεγονότος ότι δεν είχαμε πού να τα χαλάσουμε, κάναμε αποταμίευση. Αυτό έληξε όμως μαζί με τα lockdowns. Επιστρέψαμε στην… κανονικότητα, της αρνητικής αποταμίευσης των νοικοκυριών, που στερεί πόρους από την εγχώρια χρηματοδότηση των επενδύσεων με αποτέλεσμα η οικονομία να προσφεύγει εν μέρει στον εξωτερικό δανεισμό.

Το περιέγραψε εξαιρετικά ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank Φωκίων Καραβίας, σημειώνοντας ότι η ανάγκη αύξησης των επενδύσεων πρέπει να γίνει κτήμα του πολιτικού κόσμου, όσο και της κοινωνίας και των επιχειρήσεων. Κάθε διαθέσιμος πόρος, δημόσιος και ιδιωτικός, πρέπει να οδηγείται στην ενθάρρυνση επενδύσεων με στόχο να αυξάνονται με ρυθμό 9% ετησίως. Με τόσο χαμηλά επίπεδα πάντως ιδιωτικής αποταμίευσης, τα συγκεκριμένα ποσοστά είναι μάλλον απαγορευτικά.