Διώρυγα Παναμά: Δωρεάν διέλευση από κρατικά πλοία θέλει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ

ΗΠΑ και Παναμάς ξιφούλκησαν μέσω ανακοινώσεων την Τετάρτη σχετικά με την πρόσβαση στη Διώρυγα του Παναμά, με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ να λέει ότι όλα τα τέλη θα καταργηθούν για αμερικανικά κρατικά πλοία και με την Αρχή του καναλιού να απαντά ότι δεν είχε επιτευχθεί συμφωνία.

Παναμάς: Ξεκινάει έλεγχο – μήνυμα στον Τραμπ στην εταιρεία που ελέγχει τα δύο άκρα της διώρυγας

Τα πλοία της κυβέρνησης των ΗΠΑ θα έχουν πρόσβαση στην πλωτή οδό «χωρίς τέλη, εξοικονομώντας στην αμερικανική κυβέρνηση εκατομμύρια δολάρια ετησίως», ανέφερε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ σε ανάρτησή του στο X.

Ο Πρόεδρος Τραμπ χαρακτήρισε τα τέλη «γελοία» και απείλησε επανειλημμένα να «πάρει πίσω» τη Διώρυγα του Παναμά, επικρίνοντας την επιρροή που έχει η Κίνα στην πλωτή οδό.

U.S. government vessels can now transit the Panama Canal without charge fees, saving the U.S. government millions of dollars a year. pic.twitter.com/G4gV2mHu7O

— Department of State (@StateDept) February 6, 2025

Η Αρχή της Διώρυγας του Παναμά δήλωσε αργά την Τετάρτη ότι δεν είχε γίνει τέτοια προσαρμογή στα διόδια ή στα δικαιώματα διέλευσης για τα κυβερνητικά πλοία των ΗΠΑ.

Η ανακοίνωση έρχεται τρεις ημέρες αφότου ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο επισκέφθηκε τη χώρα για να συναντηθεί με τον Πρόεδρο Χοσέ Ραούλ Μουλίνο και να περιοδεύσει στο κανάλι. Κεκλεισμένων των θυρών, και οι δύο χώρες συμφώνησαν να συζητήσουν τη δυνατότητα χορήγησης ελεύθερης διέλευσης στα πλοία του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ.

Παραβίαση ρήτρας ουδετερότητας

Ο Παναμάς πρέπει ακόμη να βρει έναν τρόπο για να επιτρέψει την ελεύθερη διέλευση χωρίς να παραβιαστεί μια ρήτρα ουδετερότητας που απαγορεύει την προνομιακή μεταχείριση για οποιαδήποτε χώρα, είπαν άνθρωποι που γνωρίζουν τις συζητήσεις. Ο διαχειριστής του καναλιού, Ρικόρτ Βασκέζ Μοράλες, σημείωσε στη Wall Street Journal τον περασμένο μήνα ότι η παραβίαση της συνθήκης ουδετερότητας, θα οδηγούσε σε χάος.

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Ρούμπιο, και οι δύο κυβερνήσεις συμφώνησαν να μελετήσουν τη δυνατότητα παροχής δωρεάν διέλευσης σε πλοία του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ, είπαν άνθρωποι που γνωρίζουν τις συζητήσεις.

Αξιωματούχοι του Παναμά προειδοποίησαν ότι ένα τέτοιο μέτρο θα απαιτούσε νομική ανάλυση για να διασφαλιστεί ότι δεν θα παραβίαζε μια συνθήκη που υπέγραψαν και οι δύο χώρες το 1977.

Περιλαμβάνει μια ρήτρα που απαιτεί από τον Παναμά να παρέχει ίση μεταχείριση και όρους πληρωμής σε όλους τους χρήστες του καναλιού.

Ο διαχειριστής του καναλιού, Ρικόρτ Βασκέζ Μοράλες, σημείωσε στη Wall Street Journal τον περασμένο μήνα ότι η παραβίαση της συνθήκης ουδετερότητας, θα οδηγούσε σε χάος

Τι ζητούν οι ΗΠΑ

Μεγάλα πλοία του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ, όπως τα αεροπλανοφόρα, δεν μπορούν να διασχίσουν το κανάλι επειδή είναι πολύ φαρδιά για να χωρέσουν. Αξιωματούχοι του καναλιού δήλωσαν ότι οι διελεύσεις του Πολεμικού Ναυτικού είναι ασυνήθιστες, με κατά μέσο όρο 40 πλοία να διέρχονται από την πλωτή οδό κάθε χρόνο, ή λιγότερο από το 0,5% του συνολικού αριθμού των πλοίων που διέρχονται.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η προσφορά θα επιτρέψει στο Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ να εξοικονομήσει περίπου 13 εκατομμύρια δολάρια ετησίως, σε προϋπολογισμό του Υπουργείου Άμυνας 850 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Η δήλωση της Τετάρτης ήρθε πολύ πριν από όποια νομική διαδικασία και θεωρήθηκε από τους αξιωματούχους στον Παναμά ως ένας τρόπος για να τους σπρώξουν σε γωνία, είπαν πηγές στην Wall Street Journal. Μια τέτοια συμφωνία, η οποία θα ήταν μια σημαντική παραχώρηση από τον Παναμά, θα ανακοινωνόταν συνήθως σε μια διμερή συνάντηση με εκατέρωθεν δηλώσεις.

Ενώ ο Λευκός Οίκος επιβεβαίωσε την ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, η κυβέρνηση του Παναμά δεν απάντησε αμέσως σε αίτημα για σχολιασμό.

Τραμπ: «Θα καταλάβω τη Διώρυγα Παναμά»

Μετά την επίσκεψη του Ρούμπιο, η Αρχή της Διώρυγας του Παναμά ανακοίνωσε ότι θα «βελτιστοποιήσει την προτεραιότητα διέλευσης» των πλοίων του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ μέσω της πλωτής οδού, προβαίνοντας σε μια συγκαλυμμένη υπόσχεση.

Παρά τις πολλές παραχωρήσεις που ανακοινώθηκαν κατά την επίσκεψη του Ρούμπιο -συμπεριλαμβανομένης της δήλωσης του Μουλίνο ότι ο Παναμάς δεν θα ανανεώσει μια συμφωνία του 2017 με την Πρωτοβουλία Belt and Road της Κίνας-, ήταν σαφές ότι ο Τραμπ θεώρησε ότι ήταν ανεπαρκής.

Πριν καν φύγει ο Ρούμπιο από τη χώρα, ο Τραμπ επανέλαβε: «Θα το πάρουμε πίσω, αλλιώς θα συμβεί κάτι πολύ δυνατό».

Ο Μουλίνο μίλησε επίσης με τον υπουργό Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ την Τετάρτη.

Οι ΗΠΑ κατασκεύασαν τη Διώρυγα του Παναμά, η οποία άνοιξε το 1914 ως ένα από τα πιο ακριβά και πολύπλοκα έργα υποδομής που έγιναν ποτέ. Το παραχώρησε στον Παναμά το 1999 στο πλαίσιο μιας συνθήκης που είχε διαπραγματευτεί δύο δεκαετίες νωρίτερα με τον Πρόεδρο Τζίμι Κάρτερ. Ο Τραμπ πίστευε εδώ και καιρό ότι η συμφωνία ήταν κακή για τις ΗΠΑ.