Ηλεκτρική ενέργεια: Οι Βαλτικές χώρες λένε «αντίο» στον Πούτιν – Τι αλλάζει στα ευρωπαϊκά δίκτυα [χάρτης]

Ένα ιστορικό βήμα απεξάρτησης από τη ρωσική ενέργεια πραγματοποιούν οι χώρες της Βαλτικής, καθώς από αύριο, δε θα είναι διασυνδεδεμένες με το ρωσικό δίκτυο ενέργειας, αλλά εντάσσονται στο Ηπειρωτικό Ευρωπαϊκό Δίκτυο (CEN).

Η εξέλιξη αυτή βάζει τέλος σε μια συμφωνία την οποία υπέγραψαν το 2001 οι χώρες της Βαλτικής, με την ονομασία BRELL (από τα αγγλικά αρχικά των χωρών Λευκορωσία, Ρωσία, Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία), με την οποία οι χώρες αυτές ήταν συνδεδεμένες ενεργειακά.

Θα μπορούσε το φθηνό ρωσικό αέριο να επιστρέψει στην Ευρώπη; Τα υπέρ και τα κατά

Η συγκεκριμένη συμφωνία είχε φέρει τη Ρωσία σε θέση ελέγχου των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και δεδομένου του ιστορικού του Πούτιν για την οπλοποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού, ήρθε πλέον η ώρα για ένα «BRELLxit», αναφέρει σε έκθεσή της η Eurelectric, η Ένωση που εκπροσωπεί την ευρωπαϊκή βιομηχανία ηλεκτρικής ενέργειας.

Πηγή: Eurelectric

Μια προσπάθεια χρόνων φτάνει στο τέλος της

Μετά από χρόνια εργασιών και χάρη στο στενό συντονισμό μεταξύ των διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς τα κράτη της Βαλτικής είναι πλέον συνδεδεμένα με το ευρωπαϊκό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας μέσω των ακόλουθων ηλεκτρικών γραμμών:

• LitPol Link (τέθηκε σε λειτουργία το 2015) μεταξύ Πολωνίας και Λιθουανίας,
• NordBalt (τέθηκε σε λειτουργία το 2015) μεταξύ Λιθουανίας και Σουηδίας,
• Estlink 1 και Estlink 2 μεταξύ Εσθονίας και Φινλανδίας, που τέθηκαν σε λειτουργία το 2006 και το 2014 αντίστοιχα.

Τι θα συμβεί λοιπόν αύριο; Στις 09:00 ώρα Ελλάδας, οι ΔΣΜ ηλεκτρικής ενέργειας της Βαλτικής θα αποσυνδέσουν τα συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας της Λιθουανίας, της Λετονίας και της Εσθονίας από το ρωσικό σύστημα IPS/UPS και θα λειτουργήσουν σε «απομονωμένη λειτουργία» για 24 ώρες για να ελέγξουν τα επίπεδα συχνότητας ή/και ισχύος τους. Μετά τη δοκιμή, στις 9 Φεβρουαρίου 2025, τα ηλεκτρικά συστήματα της Βαλτικής θα συγχρονιστούν με τα ηπειρωτικά ευρωπαϊκά δίκτυα μέσω της ηλεκτρικής σύνδεσης LitPol Link με την Πολωνία.

Για να έρθει εις πέρας αυτό το εγχείρημα χρειάστηκε χρηματοδότηση ύψους 1,2 δισεκατομμυρίων ευρώ από τη διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη για την ενέργεια» (CEF Energy) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία κατέστησε δυνατή τη δημιουργία υποδομών και την εγκατάσταση εξοπλισμού πληροφορικής για την προετοιμασία αυτής της ιστορικής αλλαγής.

Οι χώρες της Βαλτικής χρειάστηκε να ενισχύσουν τα δίκτυά τους καθώς και να κατασκευάσουν νέες διασυνδέσεις, να υλοποιήσουν και να εγκαταστήσουν σύγχρονους συμπυκνωτές για να εξασφαλίσουν τη σταθερότητα της συχνότητας και την αδράνεια στο σύστημα, όπως σημειώνει η Eurelectric.

Η επόμενη μέρα

Αυτός ο συγχρονισμός θα επιτρέψει στα κράτη της Βαλτικής να διαχειρίζονται ανεξάρτητα τα συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας, εξισορροπώντας την παραγωγή και την κατανάλωση, διαχειριζόμενα τα αποθέματα, ελέγχοντας τις ροές και τις συχνότητες ισχύος και εξασφαλίζοντας μεγαλύτερη ασφάλεια. Αυτό σημαίνει πολλά για μια περιοχή η οποία έχει δεσμευτεί να απαλλαγεί από τις εκπομπές άνθρακα στο ενεργειακό της μείγμα, αλλά εξακολουθεί να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας.

Παρόλο που η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας συρρικνώθηκε το 2022 λόγω της συνολικής βιομηχανικής επιβράδυνσης που προκάλεσε, αρχικά, η πανδημία COVID-19 και στη συνέχεια ακολούθησε γρήγορα η ενεργειακή κρίση, η Λιθουανία, η Λετονία και η Εσθονία εξακολουθούν να μην μπορούν να καλύψουν τη ζήτησή τους μόνο με την τοπική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Γι’ αυτό είναι πιο σημαντικό, όπως υπογραμμίζει η Eurelectric, μέχρι να σταθούν στα πόδια τους, η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία να είναι συγχρονισμένες με την Ευρώπη και να μην εξαρτώνται από τη Ρωσία, ώστε να μπορούν να επικεντρωθούν στην περαιτέρω αύξηση της παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας χωρίς το φόβο του εξαναγκασμού.

Ειδικότερα, η υπεράκτια αιολική ενέργεια πρόκειται να διαδραματίσει βασικό ρόλο, καθώς οι Βαλτικές χώρες αποτελούν μέρος ενός μεγαλύτερου σχεδίου για την επταπλασιασμό της σημερινής αιολικής δυναμικότητας της Βαλτικής Θάλασσας έως το 2030.

Τα πλεονεκτήματα

Από τη μία η διασύνδεση αυτή θα μειώσει τους κινδύνους που συνδέονται με την εξάρτηση από εξωτερικούς φορείς. Επιπλέον, η βαθύτερη ολοκλήρωση θα ενισχύσει την ετοιμότητα της ΕΕ να αποτρέψει και να ανταποκριθεί σε επιθέσεις σε ενεργειακές υποδομές, οι οποίες καθίστανται η νέα κανονικότητα στον σημερινό υβριδικό πόλεμο. Δεν είναι μυστικό ότι τα ρωσικά κατασκοπευτικά πλοία παρακολουθούν τη Βόρεια Θάλασσα και οι πρόσφατες ύποπτες επιθέσεις σε κρίσιμες υποδομές επιβεβαιώνουν ότι η Βαλτική Θάλασσα αποτελεί επίσης στόχο.

Από την άλλη, η βαθύτερη ενοποίηση θα διασφαλίσει επίσης την καλύτερη χρήση της καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται στην ΕΕ, εξυπηρετώντας τις Βαλτικές χώρες με πιο ασφαλή και αξιόπιστο εφοδιασμό. Όταν γειτονικές χώρες όπως η Σουηδία βιώνουν στιγμές με μεγαλύτερη παραγωγή από τη ζήτηση, αντί να καταφεύγουν σε περικοπές, η παραγόμενη καθαρή ηλεκτρική ενέργεια θα μπορεί να διατίθεται στη Βαλτική μέσω των νέων συνδέσεων.