Εξαγωγές: Τεράστιο εμπορικό έλλειμμα εν μέσω εμπορικού πολέμου

Ηχηρό «καμπανάκι» για την οικονομία και πηγή έντονου προβληματισμού αποτελεί η διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος και η πτώση των εξαγωγών το 2024. Ιδίως μάλιστα, όταν αυτά τα στοιχεία έρχονται σε μια συγκυρία που διεξάγεται ένας εμπορικός πόλεμος, εξαιτίας της έναρξης της εφαρμογής δασμών από την κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ.

Είναι χαρακτηριστικό ότι και η Κομισιόν ασχολήθηκε με αυτό το ζήτημα, στην πλέον πρόσφατη έκθεσή της για την Ελλάδα. Σε αυτήν γίνεται ειδική αναφορά στο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών (υπερσύνολο του εμπορικού ισοζυγίου) που παραμένει υψηλότερο από τα επίπεδα προς της πανδημίας και δεν αναμένεται να μειωθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια, καθώς μεταξύ άλλων η δυναμική των επενδύσεων -εν μέρει λόγω του Ταμείου Ανάκαμψης – συνεισφέρει αρνητικά στο εμπορικό ισοζύγιο.

Εμπορικό έλλειμμα: Εκτοξεύτηκε στα 34,6 δισ. ευρώ το 2024 – Αύξηση 7,9% [γραφήματα]

Έντονος προβληματισμός

Την προβληματική κατάσταση έχουν επισημάνει και άλλοι αναλυτές. Όπως για παράδειγμα το ΚΕΠΕ, το οποίο καταγράφει, σε ανάλυσή του που δημοσιεύτηκε πρόσφατα πως την περίοδο μεταξύ 2020-23, καταγράφεται μια αναζωπύρωση του ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι και άλλοι θεσμικοί παράγοντες, όπως η ΤτΕ, το ΙΟΒΕ, αλλά και το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής έχουν αναφερθεί στο θέμα, καλώντας και την κυβέρνηση να επιληφθεί του θέματος, η οποία είχε δεσμευτεί για εκτόξευση των εξαγωγών (πέρυσι σημειώθηκε μείωση της τάξης του 2,2%). Όπως σημείωσε ο πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων Αλκιβιάδης Καλαμπόκης: «Οι συνεχείς προσπάθειες των Ελλήνων εξαγωγέων, μέσα στις δύσκολες συνθήκες που επικρατούσαν στο 2024, πόλεμος στο Ισραήλ και στην Ουκρανία, οικονομική αστάθεια σε δυνατές χώρες της Ε.Ε., αυξημένο ενεργειακό κόστος, οδήγησαν σε ένα τελικά ισορροπημένο αποτέλεσμα. Το 2025, μια χρονιά γεμάτη προκλήσεις και με τον ορατό κίνδυνο της επιβολής δασμών από πλευράς ΗΠΑ, απαιτεί τη συστράτευση όλων των εμπλεκόμενων (κυβέρνηση, φορείς, εξαγωγείς), προκειμένου να γυρίσουμε σε θετικό πρόσημο, αποδεικνύοντας ότι η Ελλάδα είναι μια δυναμική χώρα, που μπορεί να κερδίσει το στοίχημα των εξαγωγών και της ευρύτερης ανάπτυξης.».

Τα στοιχεία και η…εξάρτηση από τις εισαγωγές

Τι έδειξαν όμως τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η Ελληνική Στατιστική Αρχή. Το εμπορικό έλλειμμα αυξήθηκε κατά 7,9% την περασμένη χρονιά και ανήλθε σε 34,615 δισ. ευρώ έναντι 32,071 δισ. ευρώ το 2023. Χωρίς τα πετρελαιοειδή σημειώθηκε αύξηση κατά 1,421 δισ. ευρώ ή 5,4%, ενώ χωρίς τα πετρελαιοειδή και τα πλοία υπήρξε αύξηση κατά 1,393 δισ. ευρώ ή 5,3%. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι εξαγωγές σημείωσαν πτώση της τάξης του 2,2%, αλλά αύξηση 2,3% χωρίς τα πετρελαιοειδή. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι ελληνικές εξαγωγές κινήθηκαν πτωτικά κατά 8,5% το 2023.

Όπως προκύπτει, η Ελλάδα παρουσιάζει υψηλή εισαγωγική εξάρτηση για την παραγωγή των εξαγωγών της, σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες του Νότου της Ευρωζώνης, σύμφωνα με έρευνα του ΚΕΠΕ «Αυτή η εξάρτηση, σε συνδυασμό με το υψηλό δημόσιο χρέος, θέτει την ελληνική οικονομία σε δυσμενή θέση στο παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον, καθιστώντας την πιο ευάλωτη σε εξωτερικούς παράγοντες και τις οικονομικές διακυμάνσεις». Ούτε λίγο ούτε πολύ, η συγκεκριμένη συνθήκη αποτελεί μια  απειλή για την ελληνική οικονομία.

«Το εισαγωγικό περιεχόμενο των ελληνικών εξαγωγών , ή αλλιώς η εισαγόμενη συνιστώσα των εξαγωγών, αποτελεί μια ιδιαίτερα σημαντική μεταβλητή, καθώς αντανακλά τον βαθμό εξάρτησης της ελληνικής παραγωγής από ξένα ενδιάμεσα αγαθά που απαιτούνται για την παραγωγή των εξαγόμενων προϊόντων. Όσο υψηλότερη είναι η τιμή της μεταβλητής, τόσο περισσότερα ενδιάμεσα αγαθά χρειάζεται να εισάγει η ελληνική οικονομία για την παραγωγή των εξαγόμενων αγαθών, γεγονός που μειώνει την προστιθέμενη αξία της εγχώριας παραγωγής και επιβαρύνει το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών», σημειωνόταν στην πρόσφατη ανάλυσή του ΚΕΠΕ.

Οι συνέπειες των δασμών στην Ελλάδα

Όλα τα παραπάνω παρουσιάζουν ένα αυξημένο ενδιαφέρον για την ελληνική οικονομία, την ώρα που υπάρχει ισχυρή πιθανότητα να τεθεί και η ΕΕ στο μικροσκόπιο των δασμών Τραμπ. Πάντως, η ελληνική κυβέρνηση δεν εμφανίζεται ιδιαιτέρως ανήσυχη για τους δασμούς, υπό την έννοια ότι «εξαγωγές της χώρα μας προς τις ΗΠΑ ξεπερνούν κατά τι τα 2 δισ. ευρώ, ήτοι λίγο πάνω από 1% του ελληνικού ΑΕΠ», σύμφωνα με αρμόδιο παράγοντα της κυβέρνησης. Συνεπώς, το συγκεκριμένο μέγεθος δε θεωρείται τέτοιο που θα μπορέσει να δημιουργήσει πολύ μεγάλους κλυδωνισμούς στην ελληνική οικονομία, η οποία βρίσκεται σε αναπτυξιακή τροχιά.

Αξίζει να σημειωθεί πως για το 2023 η Γερμανία εξήγαγε στην Αμερική προϊόντα με αξία 85,7 δις ευρώ μεγαλύτερη από όσα εισήγαγε από τις ΗΠΑ. Η Ιταλία είχε εμπορικό πλεόνασμα σχεδόν 42 δις ευρώ από πωλήσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό, είδη μόδας και αξεσουάρ, χημικά, φαρμακευτικά, αγροτικά προϊόντα και ποτά. Η Ιρλανδία είχε εμπορικό πλεόνασμα 29,4 δις ευρώ κυρίως από εξαγωγές προς τις ΗΠΑ σε φαρμακευτικά προϊόντα, χημικά, ιατρικό εξοπλισμό, μηχανήματα, αρώματα και καλλυντικά. Η Ελλάδα είχε εμπορικό πλεόνασμα 610,5 εκατ ευρώ που είναι κυρίως τρόφιμα.

Η ήδη ανακοινωθείσα επιβολή δασμών στην Κίνα ενέχει τον κίνδυνο να στρέψει το βλέμμα τους σε άλλες αγορές, στις οποίες απευθύνονται και ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις. «Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να πλήξει τα βιομηχανικά μας προϊόντα σε ένα βαθμό» αναφέρει στον ΟΤ άνθρωπος που γνωρίζει τον τρόπο δράσης της ελληνικής κυβέρνησης σε επίπεδο εξαγωγικής πολιτικής της χώρας μας.

Το ερώτημα λοιπόν είναι το πώς θα αντιμετωπιστούν οι δευτερογενείς αυτές συνέπειες.