Bloomberg: Πόσο θα κοστίσουν στην Ευρώπη οι σχεδιασμοί Τραμπ για την Ουκρανία – Τα 3 σενάρια

Αν ένα πράγμα ξέρει να κάνει καλά ο Ντόναλντ Τραμπ αυτό σίγουρα είναι business και deals. Και ως συνεπής businessman δεν έχασε χρόνο ούτε με την υπόθεση του πολέμου στην Ουκρανία για τον τερματισμό του οποίου υποσχέθηκε προεκλογικά ότι θα μεριμνήσει προσωπικά. Και γιατί όχι, αν αναλογιστεί κανείς ότι είναι… πολλά τα λεφτά που διακυβεύονται, ξεκινώντας πρώτα – πρώτα από το πλούσιο υπέδαφος της χώρας.

Σε αυτό το πλαίσιο θέτει στην ΕΕ μια σειρά από αξιώσεις οι οποίες, όπως γράφει το Bloomberg σε ανάλυσή του, θα οδηγήσουν την ένωση… στα όριά της.

ΗΠΑ: Από την Ουκρανία, μέχρι τη Γροιλανδία – Οι ωμοί εκβιασμοί Τραμπ και η «δίψα» για σπάνιες γαίες

Την ώρα που ο Ντόναλντ Τραμπ συνομιλούσε στο τηλέφωνο με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, συμφωνώνοντας ότι είναι αμοιβαία η επιθυμία να τερματιστεί ο πόλεμος, ο υπουργός Αμυνας του αμερικανού προέδρου διεμήνυε στην ΕΕ ότι θα πρέπει να επωμιστεί το μεγαλύτερο μέρος του βάρους για οποιαδήποτε διευθέτηση επιτευχθεί. Το Bloomberg Economics υπολογίζει ότι η προστασία της Ουκρανίας και η επέκταση του στρατού της ίδιας της ΕΕ θα μπορούσε να της κοστίσει στο μπλοκ επιπλέον 3,1 τρισεκατομμύρια δολάρια τα επόμενα 10 χρόνια.

Σε δύσκολη θέση η ΕΕ

Εάν έτσι έχουν τα πράγματα, η ΕΕ θε βρεθεί μπροστά στην αμείλικτη πραγματικότητα: με μια Ρωσία που απειλεί τα ανατολικά της σύνορα και μια αμερικανική κυβέρνηση στην οποία γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρο ότι δεν μπορεί να βασιστεί. Με αυτά τα δεδομένα, δεν μπορεί να μείνει με σταυρωμένα χέρια, γιατί μια τέτοια στάση θα μπορούσε να της κοστίσει ακόμη περισσότερα.

Αλλωστε, ήδη ηγέτες και αξιωματούχοι ασφαλείας προειδοποιούν ότι εάν η ΕΕ δεν καταφέρει να δημιουργήσει έναν στιβαρό αντίβαρο, θα αφήσει στον Πούτιν χώρο και χρόνο για να εντείνει τις προσπάθειές του να αποδυναμώσει και τελικά ακόμη και να διαλύσει τόσο την ΕΕ όσο και τη συμμαχία του ΝΑΤΟ.

Η τηλεφωνική επικοινωνία Τραμπ – Πούτιν, που αναμφισβήτητα προσθέτει διπλωματικά γαλόνια στον αμερικανό πρόεδρο, ούτε λίγο – ούτε πολύ έπιασε στον ύπνο τους ευρωπαίους αξιωματούχους, λένε πηγές που έχουν γνώση του θέματος. Ένας άλλος ευρωπαίος υποστηρικτής της Ουκρανίας έκανε λόγο για ξεπούλημα, λέγοντας ότι οι ΗΠΑ υποχωρούν στις βασικές απαιτήσεις του Πούτιν πριν καλά – καλά ξεκινήσουν οι συνομιλίες.

Από όποια σκοπιά και αν το δει κανείς, το συμπέρασμα είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση πιάνεται απροετοίμαστη μπροστά στις δραματικές εξελίξεις.

Κατά πρώτον, η Ρωσία έχει σημαντικό πλεονέκτημα έναντι της Ευρώπης σε ανθρώπινο δυναμικό και ισχυρή πολεμική βιομηχανία, την ώρα που στην ΕΕ ακόμη διαφωνούν για το αν θα πρέπει να περιορίσουν τις προμήθειες σε ευρωπαίους προμηθευτές, οι οποίοι δεν θα είναι έτοιμοι να παραδώσουν τον εξοπλισμό που χρειάζεται, αντί να συνεργαστούν με τους Βρετανούς ή να αγοράσουν από τους Αμερικανούς ή παραπέρα εκφράζονται διαφωνίες και για το εάν χρειάζεται να επενδύσει η ένωση σε εξοπλισμούς ή σε υποδομές.

Αυτή την ώρα που ξεκινούν οι συζητήσεις Τραμπ – Πούτιν, η ΕΕ φαίνεται ούτε λίγο ούτε πολύ να παρακάμπτεται.

Την ώρα που μιλούσαν ο Τραμπ και ο Πούτιν, ο υπουργός Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ εξέφραζε την άποψη των ΗΠΑ σε μια συνάντηση με τους ομολόγους του του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, λέγοντας μεταξύ άλλων ότι το ΝΑΤΟ θα ευημερήσει, εφόσον τα ευρωπαϊκά μέλη του ανταποκρίνονται στις ευθύνες τους. «Αυτό δεν θα συμβεί μόνο του», είπε. «Θα απαιτήσει από τους ευρωπαίους συμμάχους μας να μπουν στην αρένα και να κάνουν δική τους υπόθεση τη συμβατική ασφάλεια στην ήπειρο».

Το οικονομικό κόστος

Το Bloomberg Economics εξέτασε το κόστος της υποστήριξης της Ουκρανίας μέσω πιθανών διαπραγματεύσεων, της ανοικοδόμησης της χώρας και της αμυντικής ενίσχυσης της Ευρώπης απέναντι στη Ρωσία.

Η ανοικοδόμηση του ουκρανικού στρατού μπορεί να κοστίσει περίπου 175 δισεκατομμύρια δολάρια σε 10 χρόνια, ανάλογα με την κατάσταση των δυνάμεών της όταν επιτευχθεί μια διευθέτηση και τι γεωγραφική έκταση θα χρειαστεί να υπερασπιστεί. Μια ειρηνευτική δύναμη 40.000 ατόμων θα κόστιζε περίπου 30 δισεκατομμύρια δολάρια στο ίδιο χρονικό διάστημα, αν και ο Ζελένσκι υποστηρίζει ότι θα χρειαστούν πολλά περισσότερα στρατεύματα.

Το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων θα διατεθεί για τη σύσταση των στρατευμάτων των μελών της ΕΕ και την αύξηση του συνολικού αμυντικού προϋπολογισμού προς το 3,5% περίπου του ΑΕΠ, σύμφωνα με τις τελευταίες συζητήσεις στο αρχηγείο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.

Εάν χρηματοδοτηθεί με δανεισμό, θα προσθέσει επιπλέον 2,7 τρισεκατομμύρια δολάρια στις δανειακές ανάγκες των πέντε μεγαλύτερων ευρωπαϊκών μελών του ΝΑΤΟ κατά την επόμενη δεκαετία, σύμφωνα με το Bloomberg Economics.

Η ΕΕ αντιμετωπίζει έναν άνευ προηγουμένου γρίφο, καθώς προσπαθεί να κρατήσει «δυο καρπούζια στην ίδια μασχάλη», κατά τη λαϊκή ρήση: να σώσει μια εταιρική σχέση με τον Τραμπ για την Ουκρανία, ενώ ταυτόχρονα ετοιμάζεται να ανταποδώσει τους δασμούς των ΗΠΑ.

«Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι σύμμαχοί της έχουν τη δύναμη και τα μέσα για να ξοδέψουν και να ξεπεράσουν τη Ρωσία», δήλωσε ο Μάρτιν Σελμάιρ, πρώην γενικός γραμματέας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και νυν πρεσβευτής της ΕΕ στον ΟΗΕ στη Ρώμη, σε μια απάντηση μέσω email σε ερωτήσεις. «Αυτό που χρειαζόμαστε είναι περισσότερη πολιτική βούληση».

Τρία είναι τα βασικά σενάρια που βλέπουν οι αναλυτές:

Το βασικό σενάριο

Το πιο πιθανό σενάριο για το Bloomberg Economics είναι τα κατεχόμενα εδάφη να παραμένουν σε αδιέξοδο για το άμεσο μέλλον και υπό de facto ρωσικό έλεγχο. Θα μπορούσαν να υπάρξουν κάποιες ανταλλαγές περιοχών που αφορούν ρωσικό έδαφος στην περιοχή Κουρσκ που κατελήφθη από το Κίεβο.

Η Ουκρανία θα λάβει κάποιου είδους εγγυήσεις ασφαλείας. Και πολλές από τις διαπραγματεύσεις θα επικεντρωθούν στο πόσο ισχυρές θα είναι αυτές οι εγγυήσεις. Με την απόρθητη ασφάλεια που θα είχε η Ουκρανία εάν γινόταν μέλος του ΝΑΤΟ πιθανότατα εκτός συζήτησης προς το παρόν, οποιαδήποτε δέσμευση αναληφθεί σήμερα θα εξαρτάται από μελλοντικούς ηγέτες για την τήρησή της.

Εάν οι Ευρωπαίοι μπορέσουν να δημιουργήσουν μια καλή γραμμή επικοινωνίας με τον Λευκό Οίκο, θα προσπαθήσουν να πείσουν τον Τραμπ να διατηρήσει την υποστήριξη των ΗΠΑ στο Κίεβο για αρκετό καιρό, ώστε τα κράτη της ΕΕ να ενισχύσουν γρήγορα τις δικές τους ικανότητες.

Το ιδανικό σενάριο

Σε ένα ιδανικό σενάριο για το Κίεβο, οι ΗΠΑ και η ΕΕ δεσμεύονται αμοιβαία να παρέμβουν εάν η Ρωσία αρνηθεί μια συμφωνία. Αλλά ο κίνδυνος άμεσης σύγκρουσης με τη Ρωσία συναντά την επιφύλαξη ακόμη και των πιο ένθερμων υποστηρικτών της Ουκρανίας.

Αντίθετα, οι σύμμαχοι του Κιέβου θα μπορούσαν να δεσμευτούν να αυξήσουν τη στρατιωτική υποστήριξη στην Ουκρανία και να επιβάλουν εκ νέου ή να εντείνουν τις κυρώσεις στη Ρωσία.

Θα μπορούσαν επίσης να βοηθήσουν την Ουκρανία να αναπτύξει τη δική της αμυντική βιομηχανία και να ξαναχτίσει τις δυνάμεις της για να λειτουργήσει ως ο κύριος αποτρεπτικός παράγοντας κατά της Ρωσίας.

Εάν η ΕΕ μπορέσει να τα προσφέρει όλα αυτά, μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για την ένταξη της Ουκρανίας σε αυτήν, ίσως μέσα στην επόμενη δεκαετία, ενισχύοντας την ανατολική της πλευρά και επιδεικνύοντας την ανανεωμένη ικανότητα του μπλοκ να επηρεάζει την ευρύτερη περιοχή.

Το κακό σενάριο

Στο εφιαλτικό σενάριο για το Κίεβο, ο Τραμπ γυρίζει την πλάτη στην Ουκρανία προτού επιτευχθεί οποιαδήποτε διευθέτηση, διακόπτοντας τη στρατιωτική και οικονομική βοήθεια και αφήνοντας τους Ευρωπαίους να βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά.

Ακόμα κι αν οι διαπραγματεύσεις του Τραμπ με τον Πούτιν οδηγήσουν σε μια ειρηνευτική συμφωνία που θα ισχύσει αρχικά, θα μπορούσε απλώς να καθυστερήσει την επόμενη φάση του πολέμου μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας για τον οποίο κάνει λόγο ο Πούτιν.

Μια συμφωνία θα διατηρούσε την ουκρανική κυριαρχία και θα επέτρεπε στη χώρα να ξεκινήσει την ανοικοδόμηση. Αλλά θα μπορούσε επίσης να εξασφαλίσει σημαντικά κέρδη για τον Πούτιν, όπως τον έλεγχο σε ένα τμήμα της ουκρανικής επικράτειας και ενδεχομένως τη μη ένταξη του Κιέβου στο ΝΑΤΟ.

Τα κράτη της Βαλτικής, τα οποία ο Πούτιν βλέπει ως μέρος της ρωσικής αυτοκρατορίας που θέλει να ανοικοδομήσει, θα ήταν ο πιο πιθανός στόχος του και, όπως λέει ο Andres Kasekamp, ​​καθηγητής στο τμήμα Παγκόσμιων Υποθέσεων της σχολής Munk στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, ο Πούτιν δεν χρειάζεται καν να εξαπολύσει επίθεση πλήρους κλίμακας για να επιτύχει τους πραγματικούς του στόχους, αρκεί μια περιορισμένη εισβολή, αφού υποκινήσει αναταραχή.

Εάν η Ουάσιγκτον αρνιόταν να συμμετάσχει σε μια δύναμη του ΝΑΤΟ για να αντιμετωπίσει μια τέτοια επίθεση, τότε ο Πούτιν θα είχε καταφέρει να δημιουργήσει μια διάσπαση μεταξύ των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στην ΕΕ, κάτι που είναι διακαής πόθος του.

«Εάν το ΝΑΤΟ δεν ανταποκριθεί, τότε το ΝΑΤΟ έχει καταστραφεί», είπε ο Kasekamp.

Το υψηλό τίμημα για να αποκρουστεί η Ρωσία

Ένας τρόπος με τον οποίο ο Ζελένσκι και οι Ευρωπαίοι μπορούν να προσπαθήσουν να κρατήσουν την Ουάσιγκτον στην υπόθεση της διαπραγμάτευσης για ειρήνη στην Ουκρανία είναι… τι άλλο; Η εξασφάλιση επικερδών επιχειρηματικών συμφωνιών για τις αμερικανικές βιομηχανίες όπλων, κατασκευαστικές και όχι μόνο: Ο Τραμπ έχει καρφώσει το βλέμμα στα αποθέματα της Ουκρανίας κρίσιμα ορυκτά.

Πράγματι, ο υπουργός Οικονομικών Scott Bessent βρέθηκε στο Κίεβο για συνομιλίες με τον Zelenskiy την Τετάρτη. Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν επίσης δηλώσει ότι θέλουν να δουν τις ευρωπαϊκές χώρες να αγοράζουν ακόμη περισσότερα αμερικανικά στρατιωτικά συστήματα ως μέρος των σχεδίων του μπλοκ για αύξηση των αμυντικών δαπανών, δήλωσαν δύο αξιωματούχοι.

Το Bloomberg Economics εκτιμά ότι η Ουκρανία θα χρειαστεί να δαπανήσει περίπου 230 δισεκατομμύρια δολάρια για την ανοικοδόμηση. Εάν λάβει χρηματοδότηση για αυτό και επιτευχθεί ένας βιώσιμος διακανονισμός, οι κλάδοι της ενέργειας, της βιομηχανίας και των κατασκευών της Ουκρανίας είναι πιθανό να γνωρίσουν μεγάλη άνθηση, λένε ο αναλυτές, πράγμα το οποίο θα έδινε σημαντική ελάφρυνση για τις χώρεως της ΕΕ σε ένα βάθος χρόνου.

Για την ώρα, πάντως, υπάρχει ένα έλλειμμα 130 δισεκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ των αναγκών ανασυγκρότησης της Ουκρανίας και της χρηματοδότησης που έχει ήδη δεσμευτεί για αυτόν τον σκοπό, σύμφωνα με το Bloomberg Economics. Αυτό θέτει σε κίνδυνο οποιαδήποτε οικονομική ανάκαμψη και θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ανθεκτικότητα της Ουκρανίας μακροπρόθεσμα.

Αλλά όλα αυτά εξαρτώνται από την εξεύρεση του σωστού μείγματος εγγυήσεων ασφαλείας για να τερματιστεί ο πόλεμος.