Φον ντερ Λάιεν: Προτείνει μαζική αύξηση των αμυντικών δαπανών

«Ρήτρα έκτακτης ανάγκης», που θα επιτρέπει στις κυβερνήσεις μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων, ώστε οι στρατιωτικές δαπάνες να μην εμφανίζονται στα αυστηρά ελεγχόμενα όρια του δημοσιονομικού ελλείμματος, προωθεί η πρόεδρος της Κομισιόν.

Οπως αναφέρει το Politico, οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα μπορούν να αυξήσουν σημαντικά τις αμυντικές τους δαπάνες σύμφωνα με σχέδιο που ανακοίνωσε την Παρασκευή η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για δασμούς Τραμπ: Θα απαντήσουμε με αντίμετρα

Μιλώντας στη Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια, η φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι επιθυμεί να ενεργοποιήσει μια ρήτρα έκτακτης ανάγκης που θα επιτρέπει στις κυβερνήσεις μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων, ώστε οι στρατιωτικές δαπάνες να μην εμφανίζονται στα αυστηρά ελεγχόμενα όρια του δημοσιονομικού ελλείμματος.

«Θα προτείνω την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές επενδύσεις», δήλωσε. «Αυτό θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να αυξήσουν σημαντικά τις αμυντικές τους δαπάνες».

Η ιδέα αυτή θα επέτρεπε στις κυβερνήσεις να αυξήσουν σημαντικά τις αμυντικές τους δαπάνες χωρίς να παραβιάζουν τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ.

Οι υπερχρεωμένες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ιταλία και η Ελλάδα, έχουν υποστηρίξει αυτή την επιλογή, υποστηρίζοντας ότι θα τους επέτρεπε να αυξήσουν σημαντικά τις αμυντικές δαπάνες χωρίς να προβούν σε άλλες περικοπές στον προϋπολογισμό.

Πολύ περισσότερο, για την Ελλάδα, τη μοναδική χώρα του ΝΑΤΟ που βρίσκεται υπο την απειλή πολέμου και μάλιστα απο χώρα -μέλος της Συμμαχίας, την Τουρκία η δέσμευση Φον ντερ Λάιεν, και εξ αυτού του λόγου είναι υποχρεωμένη να εξοπλίζεται, έχει ιδαίτερη σημασία.

Η Φον ντερ Λάιεν είχε προηγουμένως προβάλει αυτή την επιλογή κατά τη διάρκεια μιας κλειστής συνάντησης με εθνικούς ηγέτες την περασμένη εβδομάδα, όπως ανέφερε πρώτο το POLITICO.

Αμυντικές δαπάνες

Η πρόεδρος της Κομισιόν, κατα τη διάρκεια της ομιλίας της στη Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια, ανέφερε ότι η Ευρωπαική Ενωση και οι ΗΠΑ θέλουν να σταματήσει η αιματοχυσία (στο ρωσο-ουκρανικο μέτωπο).

Οπως είπε, «θέλουμε μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη, μια ειρήνη που οδηγεί σε μια κυρίαρχη και ευημερούσα Ουκρανία.  Και η Ουκρανία θα πρέπει να λάβει σταθερές εγγυήσεις ασφαλείας.

Αλλά ίσως αυτό που με εκφράζει περισσότερο είναι η ανάγκη της Ευρώπης όχι μόνο να μιλήσει ειλικρινά αλλά και να ενεργήσει ανάλογα. Ας μην υπάρχει λοιπόν περιθώριο αμφιβολίας. Πιστεύω ότι όσον αφορά την ευρωπαϊκή ασφάλεια, η Ευρώπη πρέπει να κάνει περισσότερα. Η Ευρώπη πρέπει να φέρει περισσότερα στο τραπέζι.

Και για να το πετύχουμε αυτό, χρειαζόμαστε αύξηση των ευρωπαϊκών αμυντικών δαπανών. Επί του παρόντος, η ΕΕ των 27 δαπανά περίπου το 2% του ΑΕΠ για την άμυνα. Και ναι, οι αμυντικές μας δαπάνες αυξήθηκαν από λίγο πάνω από 200 δισεκατομμύρια ευρώ πριν από τον πόλεμο σε πάνω από 320 δισεκατομμύρια ευρώ πέρυσι. Αλλά θα χρειαστεί να αυξήσουμε σημαντικά αυτόν τον αριθμό για άλλη μια φορά. Γιατί από λίγο κάτω από το 2% έως πάνω από το 3% θα σημαίνει εκατοντάδες δισεκατομμύρια περισσότερες επενδύσεις κάθε χρόνο. Χρειαζόμαστε λοιπόν μια τολμηρή προσέγγιση.

Η πρόταση για τη ρήτρα διαφυγής

Ας κάνουμε ένα βήμα πίσω. Σε προηγούμενες έκτακτες κρίσεις, δείτε τι κάναμε. Ενισχύσαμε τα κράτη μέλη με επιπλέον δημοσιονομικό περιθώριο ενεργοποιώντας τη ρήτρα έκτακτης ανάγκης. Με απλά λόγια, εξουσιοδοτήσαμε τα κράτη μέλη να αυξήσουν σημαντικά τις δημόσιες επενδύσεις που συνδέονται με την κρίση.

Πιστεύω ότι βρισκόμαστε τώρα σε μια άλλη περίοδο κρίσης που δικαιολογεί μια παρόμοια προσέγγιση. Γι’ αυτό μπορώ να ανακοινώσω ότι θα προτείνω την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές επενδύσεις.

Αυτό θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να αυξήσουν σημαντικά τις αμυντικές τους δαπάνες. Φυσικά, θα το κάνουμε αυτό με ελεγχόμενο και υπό όρους τρόπο. Και θα προτείνουμε επίσης μια ευρύτερη δέσμη εξατομικευμένων εργαλείων για την αντιμετώπιση της συγκεκριμένης κατάστασης κάθε κράτους μέλους μας».

Μητσοτάκης : Χαιρετίζουμε την πρόταση

Οπως ήταν φυσικό, η Ελλάδα υποδέχθηκε θετικά τη δέσμευση της προέδρου της Κομισιόν και ο πρωθυπουργος Κυριάκος Μητσοτάκης χαιρετισε την πρόταση Φον ντερ Λάιεν. Οπως έγραψε σε ανάρτηση στο «X», η  Ελλάδα έχει από καιρό υποστηρίξει την εξαίρεση των αμυντικών επενδύσεων από δημοσιονομικούς περιορισμούς. Χαιρετίζουμε την πρόταση του Προέδρου να ενεργοποιηθεί η ρήτρα διαφυγής, επιτρέποντας στα κράτη μέλη της ΕΕ να ενισχύσουν τις αμυντικές τους ικανότητες. Ένα κρίσιμο βήμα για τη συλλογική μας ασφάλεια».

Greece has long advocated to exempt defence investments from fiscal constraints. We welcome the proposal by President @vonderleyen to activate the escape clause, enabling EU member states to strengthen their defence capabilities. A crucial step for our collective security.

— Prime Minister GR (@PrimeministerGR) February 14, 2025