Ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει δηλώσει πρόσφατα σοκάροντας τους πάντες – εκτός του Νετανιάχου μάλλον – πως θέσει υπό τον έλεγχο των ΗΠΑ τη Γάζα, αλλά ένα ερώτημα που προκύπτει αφορά το σε ποιον ανήκει αυτή η μικρή λωρίδα αιματοβαμμένης γης. Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα μπορεί να είναι ένα από τα πιο περίπλοκα εδαφικά ζητήματα στη Γη, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά η Wall Street Journal.

Γάζα: Τα ισραηλινά στρατεύματα αποσύρονται από το πέρασμα που την χώρισε στα δύο

Ο παλαιστινιακός θύλακας έχει ένα σχεδόν μοναδικό καθεστώς σε σχέση με την ιδιοκτησία γης, καθώς και μια μακρά ιστορία αλλαγής κατοχής, και το πλήθος των νόμων περί γης που θεσπίστηκαν εδώ και αιώνες και που έχουν κατά καιρούς τεθεί σε ισχύ στην περιοχή, περιπλέουν ιδιαίτερα το όλο ζήτημα.

Το σχέδιο Τραμπ έχει καταγγελθεί από αραβικά κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, και Ευρωπαίους συμμάχους των Η.Π.Α. που δήλωσαν ότι δεν το υποστηρίζουν

Ποιος ελέγχει τη Γάζα τώρα;

Η Γάζα σήμερα ουσιαστικά διοικείται από τους μαχητές της Χαμάς, αλλά τα Ηνωμένα Έθνη τονίζουν ότι είναι παράνομα κατεχόμενη από το Ισραήλ. Οι περισσότερες χώρες θεωρούν την κατεστραμμένη από τον πόλεμο λωρίδα γης ως τμήμα της Παλαιστίνης, η οποία ωστόσο δεν αναγνωρίζεται ως κράτος από τις ΗΠΑ.

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει δηλώσει πως το Ισραήλ δεν θέλει να καταλάβει τη Γάζα στο τέλος του πολέμου και επαίνεσε τον Τραμπ για τη «δημιουργική σκέψη» που διατύπωσε προτείνοντας τη μετεγκατάσταση Παλαιστινίων από τη Λωρίδα στις γύρω αραβικές χώρες, κάτι που ο ΟΗΕ. προειδοποίησε ότι μπορεί να παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, ενώ και χώρες όπως η Σαουδική Αραβία αρνήθηκαν κατηγορηματικά ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Πώς θα μπορούσε να καταλάβει τη Γάζα ο Τραμπ;

Ο Τραμπ έχει προσφέρει λίγες συγκεκριμένες λεπτομέρειες για τα σχέδιά του για τη Γάζα, πέρα ​​από το ότι οι Η.Π.Α. θα επικαλούνταν την «αρχή των Ηνωμένων Πολιτειών» για να την ελέγξουν. Όπως δήλωσε, οι ΗΠΑ δεν θα αγόραζαν τη Γάζα ούτε θα χρησιμοποιούσαν αμερικανικά στρατεύματα για να την καταλάβουν, αλλά ότι θα πρέπει να έχουν τον μακροπρόθεσμο έλεγχό της, ώστε να μετατρέψει την περιοχή αυτή σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής».

Τα σχεδόν δύο εκατομμύρια Παλαιστίνιοι που ζουν στη Γάζα θα μετεγκατασταθούν στην Ιορδανία και την Αίγυπτο, σύμφωνα με το όραμα του Τραμπ. Απείλησε να σταματήσει τη βοήθεια από αυτές τις χώρες εάν αρνηθούν να πάρουν τους εκτοπισμένους, αν και έκτοτε είπε ότι τέτοιο πάγωμα δεν θα ήταν απαραίτητο.

Το σχέδιο έχει καταγγελθεί από αραβικά κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, και Ευρωπαίους συμμάχους των Η.Π.Α. που δήλωσαν ότι δεν το υποστηρίζουν. Η Παλαιστινιακή Αρχή, η οποία κυβέρνησε τη Γάζα πριν από τη Χαμάς, είπε ότι η πρόταση του Τραμπ για τη Γάζα αντιπροσωπεύει παραβίαση του διεθνούς δικαίου και δεσμεύτηκε ότι οι Παλαιστίνιοι δεν θα εγκαταλείψουν τον στόχο τους για ένα παλαιστινιακό κράτος.

Η Χαμάς έχει ορκιστεί να πολεμήσει το Ισραήλ μέχρι την ίδρυση ενός παλαιστινιακού κράτους που θα περιλαμβάνει και τη Λωρίδα. Οι κάτοικοι της Γάζας, οι περισσότεροι απόγονοι Παλαιστινίων που μετακινήθηκαν το 1948 από τη γη που κατέχει τώρα το κράτος του Ισραήλ, έχουν επίσης διακηρύξει ότι δεν πρόκειται να εγκαταλείψουν τα εδάφη τους.

«Η Γάζα βρισκόταν υπό την διοίκηση της Παλαιστινιακής Αρχής έως ότου καταλήφθηκε με τη βία από τη Χαμάς», υποστήριξε ο Γιόσι Μπέιλιν, ο οποίος συμμετείχε στη σύνταξη των Συμφωνιών του Όσλο, που δημιούργησαν την Παλαιστινιακή Αρχή η οποία διακυβέρνησε (και) τη Γάζα έως ότου η Χαμάς κατάφερε να κερδίσει εκλογικά την εξουσία το 2007. Εάν ο Τραμπ θέλει να πάρει νόμιμα τον έλεγχο της Γάζας, «πρέπει να μιλήσει με την Παλαιστινιακή Αρχή», υποστήριξε ο Μπέιλιν.

Σε ποιον ανήκει η γη στη Γάζα;

Επειδή η Γάζα αλλάζει χέρια τόσο συχνά, το νομικό πλαίσιο που διέπει την ατομική ιδιοκτησία της γης είναι ένα «κουβάρι» βρετανικών, αιγυπτιακών και παλαιστινιακών νόμων. Ορισμένοι κανόνες χρονολογούνται ακόμη και όταν η περιοχή ήταν υπό τον έλεγχο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας επί 400 χρόνια, έως και τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ιδιώτες κατέχουν το ήμισυ της γης στη Γάζα, η οποία μπορεί να αγοραστεί ή να πωληθεί ελεύθερα, σύμφωνα με μια μελέτη του 2015 για την ιδιοκτησία γης στον θύλακα από το Νορβηγικό Συμβούλιο Προσφύγων.

Ωστόσο, περισσότερο από το ένα τρίτο αυτής της γης εκτιμάται ότι δεν έχει καταχωρηθεί λόγω δυσκολιών, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας μιας λεγόμενης αλυσίδας ιδιοκτησίας και περίπλοκων νόμων και διαδικασιών καταχώρισης γης, σύμφωνα με τη μελέτη. Κάποιοι ιδιοκτήτες στο παρελθόν δεν κατέγραψαν γη για να αποφύγουν να πληρώσουν φόρους, είπε.

Η μη καταγεγραμμένη ιδιωτική γη μπορεί να καταχωρηθεί από τους ιδιοκτήτες μόνο εάν είναι σε θέση να αποδείξουν ιστορικούς δεσμούς ιδιοκτησίας. Εάν όχι, οι ιδιοκτήτες υπόκεινται σε περιορισμούς: Μπορούν να πουλήσουν τη γη, αλλά δεν μπορούν να την υποθηκεύσουν, για παράδειγμα. Οι μη εγγεγραμμένοι ιδιοκτήτες γης θεωρούνται ιδιοκτήτες εκτός εάν αποδεικνύεται το αντίθετο, αναφέρει η μελέτη.

Στο παρελθόν απαιτήθηκαν τίτλοι ιδιοκτησίας για να χτίσει κανείς στη Γάζα, όπου περίπου το ένα τρίτο της επικράτειας θεωρείται γη για δημόσια χρήση, αν και συχνά καταλαμβάνεται από ιδιώτες, σύμφωνα με τη  μελέτη.

Πριν από τον πρόσφατο πόλεμο, τα οικόπεδα στη Γάζα ήταν εγγεγραμμένα στην Παλαιστινιακή Αρχή Γης και φορολογούνταν από τη Διεύθυνση Φόρου Ιδιοκτησίας στο Υπουργείο Οικονομικών της Γάζας.

Οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες που διέφυγαν από τον αραβο-ισραηλινό πόλεμο του 1948 που δημιούργησε το κράτος του Ισραήλ διαμένουν επίσης σε οκτώ προσφυγικούς καταυλισμούς που έκτοτε έχουν γίνει μόνιμοι δήμοι, όπου οι κάτοικοι ανταλλάσσουν ανεπίσημα την ιδιοκτησία ιδιοκτησίας. Ένα μικρό τμήμα της Γάζας διατίθεται επίσης ως ισλαμικό κληροδότημα για θρησκευτικούς σκοπούς.

Δεν έχει μετατραπεί το μεγαλύτερο μέρος της Γάζας σε ερείπια;

Οι εκτιμήσεις ποικίλλουν, αλλά ο ΟΗΕ εκτιμά ότι περίπου το 70% των δομών στη Γάζα είτε έχουν καταστραφεί είτε έχουν υποστεί ζημιές, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 245.000 κατοικιών. Ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα ισοπεδώθηκαν και οι Παλαιστίνιοι λένε ότι οι γειτονιές τους είναι αγνώριστες, γεγονός που καθιστά ακόμη πιο δύσκολη την έρευνα σε ποιον ανήκει τι και πού.

Περίπου 50 εκατομμύρια τόνοι συντριμμιών που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια μηνών βομβαρδισμών αναμένεται να χρειαστούν περισσότερο από μια δεκαετία για να αφαιρεθούν και οι ειδικοί λένε ότι θα χρειαστούν δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια για την ανοικοδόμηση της Γάζας.

Τα ερείπια βρίσκονται επίσης πάνω από εκατοντάδες χιλιόμετρα υπόγειων σηράγγων που κατασκευάστηκαν από τη Χαμάς που ο ισραηλινός στρατός προσπάθησε να καταστρέψει, αφήνοντας ένα εύθραυστο σημείο κατεδάφισης τόσο πάνω όσο και κάτω από το έδαφος.

Τι ορίζουν οι διεθνείς συνθήκες;

Ο ΟΗΕ σημειώνει ότι το διεθνές δίκαιο απαγορεύει γενικά την αναγκαστική μετακίνηση ανθρώπων από τη γη τους, αλλά μπορούν να γίνουν εξαιρέσεις για λόγους εθνικής ασφάλειας ή δημόσιας τάξης, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Σε αυτές τις περιπτώσεις, κατά τον ΟΗΕ, θα πρέπει να δοθεί η ευκαιρία στους πληγέντες να αμφισβητούν την απόφαση και να παρέχουν τη συγκατάθεσή τους. «Ο εκτοπισμός δεν πρέπει ποτέ να πραγματοποιείται με τρόπο που παραβιάζει τα δικαιώματα στη ζωή, την αξιοπρέπεια, την ελευθερία και την ασφάλεια των θιγόμενων», σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.