Μακρόν στους FT: Πώς πρέπει να απαντήσει η Ευρώπη στο «ηλεκτροσόκ» του Τραμπ

Ο Εμανουέλ Μακρόν περιέγραψε την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ ως «ηλεκτροσόκ» που θα πρέπει να αναγκάσει την Ευρώπη να διασφαλίσει το μέλλον της καθώς και το μέλλον της Ουκρανίας.

Σε μια συνέντευξη προς τους Financial Times στο Μέγαρο των Ηλυσίων, λίγο αφότου ο Τραμπ συμφώνησε με τον Βλαντιμίρ Πούτιν να διεξαγάγουν επικείμενες ειρηνευτικές συνομιλίες, ο Γάλλος πρόεδρος υποστήριξε την ανάγκη να «βάλει πλάτες» η Ευρώπη για την άμυνα και την οικονομία.

Τεχνητή νοημοσύνη: Ποιοι, πόσο και πώς θα επενδύσουν στο όραμα Μακρόν

Επέμεινε ότι μόνο ο πρόεδρος Ζελένσκι της Ουκρανίας θα μπορούσε να διαπραγματευτεί εκ μέρους της χώρας του, προειδοποιώντας ότι το να επιτραπεί μια «ειρήνη που είναι συνθηκολόγηση» θα ήταν «κακά νέα για όλους», συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ.

«Το μόνο ερώτημα σε αυτό το στάδιο είναι εάν ο Πρόεδρος Πούτιν είναι πραγματικά, μακροπρόθεσμα και αξιόπιστα πρόθυμος να συμφωνήσει σε μια κατάπαυση του πυρός σε αυτή τη βάση. Μετά από αυτό, εναπόκειται στους Ουκρανούς να διαπραγματευτούν με τη Ρωσία», είπε ο Μακρόν, προσθέτοντας: «Πρέπει όλοι να παραμείνουμε σε συλλογική επαγρύπνηση».

O Μακρόν περιέγραψε την επιστροφή Τραμπ στον Λευκό Οίκο ως ένα τράνταγμα που πρέπει να ωθήσει την ΕΕ να επενδύσει στη δική της αμυντική, οικονομική και τεχνολογική αναβίωση. Σήμαινε την εγκατάλειψη ενός δημοσιονομικού και νομισματικού πλαισίου, που συμφωνήθηκε για πρώτη φορά από την ΕΕ το 1992, το οποίο περιέγραψε ως «παρωχημένο».

Η στιγμή της Ευρώπης για επιτάχυνση και δημιουργία

«Αυτή είναι η στιγμή της Ευρώπης να επιταχύνει και να δημιουργήσει», είπε, ενώ προειδοποίησε για τον κίνδυνο αποτυχίας για την ΕΕ. «Δεν έχει επιλογή. Τελειώνει ο δρόμος».

Το αν ο Μακρόν μπορεί να συσπειρώσει άλλες ευρωπαϊκές χώρες στο πρόγραμμά του παραμένει ανοιχτό, ειδικά επειδή έχει αποδυναμωθεί πολύ στο εσωτερικό και στις Βρυξέλλες από την πολιτική παράλυση που ακολούθησε τις πρόωρες εκλογές πέρυσι. Τα εξαντλημένα δημοσιονομικά της Γαλλίας περιορίζουν επίσης τη ικανότητα της να κάνει τις απαραίτητες επενδύσεις στην άμυνα και σε άλλες προτεραιότητες.

Ωστόσο, ο γάλλος πρόεδρος ενέκρινε τη θέση της κυβέρνησης Τραμπ ότι είναι ευθύνη της Ευρώπης να διασφαλίσει την ασφάλεια της Ουκρανίας, λέγοντας ότι προήλθε από μια αλλαγή στις προτεραιότητες εξωτερικής πολιτικής της Αμερικής μακριά από την Ευρώπη και προς την Ασία.

Η μονομερής στάση των ΗΠΑ δεν ξεκίνησε με την επιστροφή του Τραμπ στην εξουσία, πρόσθεσε ο Μακρόν, υπενθυμίζοντας ότι «δεν ειδοποιήθηκε» εκ των προτέρων από την κυβέρνηση Μπάιντεν για τη συμφωνία «AUKUS» με την Αυστραλία και το Ηνωμένο Βασίλειο ή για την αποχώρησή από το Αφγανιστάν.

Ενώ πολλοί ευρωπαίοι ηγέτες αντέδρασαν με θυμό στις συνομιλίες του Τραμπ με τον Πούτιν για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, ο Μακρόν εμφανίστηκε πιο ήρεμος. Έχοντας μιλήσει τηλεφωνικά με τον Τραμπ νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα, ο Μακρόν είπε ότι «δεν εξεπλάγη» από την κίνηση του προέδρου των ΗΠΑ.

Είπε ότι ο Τραμπ δημιούργησε ένα «παράθυρο ευκαιρίας» για μια λύση μέσω διαπραγματεύσεων, όπου «ο καθένας πρέπει να παίξει τον ρόλο του».

Ο ρόλος των ΗΠΑ είναι να «ξεκινήσουν ξανά αυτόν τον διάλογο» και να αναλάβουν την πρωτοβουλία επειδή ο Τραμπ έφερε ένα «στοιχείο στρατηγικού αιφνιδιασμού». Είπε ότι θα εναπόκειται στον Ζελένσκι να συζητήσει «μόνος… εδαφικά θέματα και ζητήματα κυριαρχίας». Και «εναπόκειται στη διεθνή κοινότητα, με συγκεκριμένο ρόλο για τους Ευρωπαίους, να συζητήσει τις εγγυήσεις ασφάλειας και, ευρύτερα, το πλαίσιο ασφάλειας για ολόκληρη την περιοχή. Εκεί πρέπει να παίξουμε ρόλο».

Άλλοι ευρωπαίοι σύμμαχοι κατήγγειλαν τις προφανείς παραχωρήσεις της Ουάσιγκτον στον Πούτιν πριν καν αρχίσουν οι συνομιλίες, συμπεριλαμβανομένου του αποκλεισμού της ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και χαρακτηρίζοντας την πλήρη αποκατάσταση της εδαφικής της ακεραιότητας ως «απατηλή». Όμως ο Μακρόν φρόντισε να αποστασιοποιηθεί από την κριτική.

Ευρώπη και Ουκρανία

Ο Μακρόν ηγείται των συζητήσεων μεταξύ των ευρωπαίων συμμάχων σχετικά με το πώς να εγγυηθεί οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία, συμπεριλαμβανομένης της πιθανότητας ανάπτυξης στρατευμάτων στην Ουκρανία για να αποτρέψει περαιτέρω ρωσική επιθετικότητα.

Ο Ζελένσκι είπε ότι μόνο μια δύναμη 150.000 έως 200.000 στρατιωτών με τη συμμετοχή των ΗΠΑ θα αποτρέψει τη Ρωσία από εκ νέου επίθεση.

Ο Μακρόν εκτίμησε ότι ενώ είναι πολύ νωρίς για να μιλήσουμε για αριθμούς, μια τόσο μεγάλη ανάπτυξη ήταν «παρατραβηγμένη», προσθέτοντας: «Πρέπει να κάνουμε πράγματα που είναι κατάλληλα, ρεαλιστικά, καλά μελετημένα, μετρημένα και διαπραγματευμένα».

Ερωτηθείς σχετικά με την απειλή του Τραμπ να προσαρτήσει τη Γροιλανδία, ο Μακρόν είπε ότι οι ανησυχίες του προέδρου των ΗΠΑ για την ασφάλεια των θαλάσσιων οδών στην Αρκτική είναι «σεβαστές», αλλά πρέπει να αντιμετωπιστούν συλλογικά από τους συμμάχους στο ΝΑΤΟ.

Όσον αφορά την πρόταση του Τραμπ για ανασυγκρότηση της Γάζας, εκδιώκοντας τον πληθυσμό 2,2 εκατομμυρίων σε γειτονικά αραβικά κράτη, ο Μακρόν ήταν πιο ωμός. Η απέλαση των κατοίκων της Γάζας θα ήταν «εξαιρετικά επικίνδυνη».

Τα σχέδια του Τραμπ για Γάζα και Γροιλανδία ήταν παραδείγματα της «ακραίας στρατηγικής αβεβαιότητας» στην οποία ζούσε τώρα ο κόσμος, είπε ο Μακρόν. Απαίτησε μια ριζική επανεξέταση του τρόπου λειτουργίας της ΕΕ και των κρατών μελών της.

«Είναι ηλεκτροσόκ. Χρειαζόμαστε ασύμμετρους κραδασμούς, χρειαζόμαστε εξωτερικά σοκ. Είναι ένα εξωγενές σοκ για τους Ευρωπαίους».

Για να επιτύχει η Ευρώπη τη «στρατηγική αφύπνιση» που ζητά ο Μακρόν, θα πρέπει να ενισχύσει την άμυνα και να αναζωπυρώσει τη στάσιμη πλέον ανάπτυξη με μια έκρηξη απορρύθμισης και οικονομικής ολοκλήρωσης όλων, από τις κεφαλαιαγορές μέχρι την ενέργεια, για να μπορέσει η ΕΕ να αποκομίσει τα οφέλη του μεγέθους της.

Οικοδόμηση ευρωπαϊκών δυνατοτήτων

Σε ό,τι αφορά την άμυνα, ο Μακρόν είπε ότι η Ευρώπη πρέπει να οικοδομήσει τις δυνατότητές της ώστε να μπορεί να δράσει «ακόμα και όταν οι ΗΠΑ δεν εμπλέκονται».

Ωστόσο, ακόμη και τρία χρόνια μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία έχει βαλτώσει. Αν και η ικανότητα παραγωγής πυρομαχικών και πυραύλων έχει αυξηθεί, οι ευρωπαϊκές αμυντικές εταιρείες παραμένουν πολύ κατακερματισμένες για παραγωγή σε κλίμακα.

«Πρέπει επίσης να αναπτύξουμε μια πλήρως ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή αμυντική, βιομηχανική και τεχνολογική βάση», είπε ο Μακρόν.

Για να μπορέσουν οι ευρωπαϊκές χώρες να επενδύσουν περισσότερα στην άμυνά τους, ο Μακρόν υποστήριξε πιο «καινοτόμες λύσεις χρηματοδότησης», οι οποίες θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν κοινό δανεισμό της ΕΕ, πράγμα στο οποίο αντιστέκεται σθεναρά η Γερμανία.

Η Ευρώπη έπρεπε να απελευθερωθεί από τα ανώτατα όρια ελλείμματος στο πλαίσιο του συμφώνου ανάπτυξης και σταθερότητας της ΕΕ, το οποίο απαιτεί από τις χώρες να διατηρούν ελλείμματα κάτω του 3% του ΑΕΠ. «Είναι ξεπερασμένοι», είπε σχετικά με τους κανόνες της ΕΕ. «Το χρηματοοικονομικό και νομισματικό πλαίσιο στο οποίο ζούμε είναι ξεπερασμένο».

«Η Ευρώπη είναι υπομοχλευμένη», δεδομένης της ανάγκης να επενδύσει σε αναδυόμενες τεχνολογίες όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η πράσινη μετάβαση και η ασφάλεια.

Ο Μακρόν ζήτησε επίσης την ανάκληση «επαχθών και μη ρεαλιστικών» κανονισμών της ΕΕ, όπως την υποβολή εκθέσεων για εταιρική βιωσιμότητα και τα πρόστιμα σε αυτοκινητοβιομηχανίες που δεν έχουν εκπληρώσει ποσοστώσεις ηλεκτρικών οχημάτων. Προειδοποίησε επίσης ότι η Ευρώπη δεν πρέπει να υπονομεύει τις τράπεζες εφαρμόζοντας αυστηρότερες κεφαλαιακές απαιτήσεις, καθώς οι ΗΠΑ φαινόταν έτοιμες να αγνοήσουν τους διεθνώς συμφωνημένους κανόνες.

Ωστόσο, ο Μακρόν αποδοκίμασε, όταν ρωτήθηκε, αν η ΕΕ χρειαζόταν τη δική της εκδοχή του λεγόμενου Υπουργείου Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας (DOGE) του Τραμπ, που υπό τον Ίλον Μασκ σκοπό έχει να μειώσει τις κρατικές δαπάνες.

Ο Μακρόν παραδέχτηκε ότι μπορεί να χρειαστούν «πέντε έως 10 χρόνια» για να ενισχυθεί η Ευρώπη, χρόνος που δεν έχει πλέον με τη λήξη της θητείας του το 2027. Με τους λαϊκιστές και την ακροδεξιά να κερδίζουν έδαφος στη Γαλλία και αλλού στην Ευρώπη, ένα κομμάτι ψηφοφόρων είναι επιφυλακτικοί για την επέκταση της επιρροής της ΕΕ στη ζωή τους.

Αλλά ο Μακρόν εξακολουθεί να πιστεύει στην ικανότητά του να πείθει. «Εξακολουθώ να πιστεύω», είπε, προσθέτοντας με μια χαρακτηριστική πνευματική άνθηση: «Λατρεύω τον ουμανισμό της Αναγέννησης και τη φιλοσοφία του διαφωτισμού. Είναι αυτό που μας δημιούργησε. Και δεν νομίζω ότι αυτές οι ιδέες είναι ντεμοντέ. Νομίζω ότι αντίθετα πρέπει να τις επανεφεύρουμε».