Μαξίμου: Aνακάτεμα της τράπουλας στις διεθνείς συμμαχίες – Πώς κινείται η Ελλάδα

Προ διετίας, ενόψει τότε της εθνικής κάλπης ο Κυριάκος Μητσοτάκης έδινε έμφαση στην «ισχύ» και την «αυτοπεποίθηση» της Ελλάδας. Σε προεκλογικά βίντεο περνούσαν καρέ από τις συμφωνίες της χώρας με τις ΗΠΑ και τη Γαλλία, από χειραψίες του Πρωθυπουργού στον Λευκό Οίκο, στο αμερικανικό Κογκρέσο και στο Ελιζέ, από τετ α τετ του στους διαδρόμους των Βρυξελλών.

Ακολούθησαν οι ευρωπαϊκές εκλογές, οι οποίες, παρότι δεν ανέτρεψαν ολοκληρωτικά τη δυναμική στο Ευρωκοινοβούλιο, προκάλεσαν εσωτερικούς κλυδωνισμούς σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένου του γαλλογερμανικού άξονα.

Μαξίμου: Η τριπλή πρόκληση που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση

Η κυβέρνηση εξακολουθεί σήμερα να προβάλλει την Ελλάδα ως μια σταθερά «σε έναν ασταθή πλανήτη», η συγκυρία ωστόσο είναι διαφορετική: γεωστρατηγικές προκλήσεις και πολύπλοκες ανακατατάξεις – με την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην αμερικανική ηγεσία, την αστάθεια στη Μέση Ανατολή, τον πόλεμο στην Ουκρανία – μεταβάλλουν το τοπίο δυνάμεων παγκοσμίως.

Σχέσεις δοκιμάζονται ή χρήζουν επαναπροσδιορισμού σε ένα ξαφνικό ανακάτεμα της τράπουλας των διεθνών συμμαχιών, το οποίο φέρνει συνολικά την Ευρώπη ενώπιον των ευθυνών της, οδηγώντας και την Ελλάδα σε νέες ζυμώσεις με κομβικούς παίκτες της διεθνούς σκακιέρας. Απέναντι σε σχέσεις που «δυσκολεύουν» και την ώρα που η Τουρκία επιχειρεί να εκμεταλλευτεί πιέσεις και αλλαγές μετά την εκλογή Τραμπ καθώς και το νέο τοπίο περιφερειακού ανταγωνισμού στη Μέση Ανατολή, ζητείται νέο σχέδιο αποτελεσματικής προσέγγισης: από την Ουάσιγκτον έως το Παρίσι, τη Ρώμη και το Βερολίνο.

ΗΠΑ: Τα νέα δεδομένα της προεδρίας Τραμπ

Η Αθήνα παρακολουθεί στενά τα πρώτα δείγματα της νέας αμερικανικής διοίκησης, εκπέμποντας συνεχώς το μήνυμα ότι οι σχέσεις που έχουν οικοδομηθεί είναι «στέρεες» και «παραγωγικές», εξυπηρετώντας και τις αμερικανικές επιδιώξεις στην ευρύτερη περιοχή για ασφάλεια και σταθερότητα. Μητσοτάκης και Τραμπ γνωρίζονται – για πρώτη φορά το 2020 είχε βρεθεί ο Πρωθυπουργός στον Λευκό Οίκο – ενώ η ελληνοαμερικανική αμυντική συνεργασία μετατράπηκε σε στρατηγική, ωστόσο η επιστροφή Τραμπ, ο οποίος έτσι κι αλλιώς χτίζει σχέσεις σε επίπεδο συνδιαλλαγής, συνοδεύεται από έναν εντελώς διαφορετικό κύκλο συνεργατών και συνομιλητών.

Σε αυτόν η Αθήνα ψάχνει ερείσματα. Οπως έχουν δημοσιεύσει «ΤΑ ΝΕΑ», κρίθηκε ως στρατηγικής σημασίας η συνεργασία με λομπίστες στην Ουάσιγκτον για την προώθηση των ελληνικών θέσεων και κατά πληροφορίες το προηγούμενο διάστημα βρέθηκαν στην Ελλάδα εκπρόσωποι του ομίλου BGR για τις τελικές διαβουλεύσεις.

Η προεδρία Τραμπ φέρνει νέα δεδομένα σε όλα τα επίπεδα, ιδίως στην εξωτερική πολιτική (ο Μητσοτάκης έχει μιλήσει για «μια στιγμή «COVID» από γεωπολιτικής άποψης») και ζητούμενο της Αθήνας είναι να διασφαλίσει τη δυνατότητα για τακτικές, υψηλού επιπέδου ελληνοαμερικανικές επαφές.  Κατά πληροφορίες, μέχρι και χθες δεν είχε κλειδώσει η μετάβαση του Μητσοτάκη στο Μόναχο το Σαββατοκύριακο για την ετήσια Διάσκεψη Ασφαλείας, όπου θα παραστούν αμερικανοί αξιωματούχοι, ανάμεσά τους ο αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς (είχε στο Ελιζέ, όπου βρέθηκε και ο Μητσοτάκης, δείπνο με ευρωπαίους ηγέτες), ο υπουργός Αμυνας Πιτ Χέγκσεθ (σήμερα συμμετέχει στη Σύνοδο Υπουργών του ΝΑΤΟ) και ο υπουργός Εξωτερικών – γνώριμος της Ελλάδας και γνώστης των ελληνοτουρκικών – Μάρκο Ρούμπιο. Εκτιμάται ότι μόνο εφόσον εξασφαλιστεί συνάντηση του Μητσοτάκη με αξιωματούχο του συστήματος Τραμπ, ο Πρωθυπουργός θα πετάξει για το Μόναχο.

Γαλλία: Οι πύραυλοι Meteor και οι δεσμεύσεις Μακρόν

Οι Κυριάκος Μητσοτάκης και Εμανουέλ Μακρόν ανέπτυξαν αδιαμεσολάβητη σχέση – «μας ενώνουν πολλά» έλεγε από το 2019 ο Πρωθυπουργός–, και ακόμα καταγράφεται κοινή ελληνογαλλική γλώσσα για σειρά θεμάτων.

Ο αποδυναμωμένος σε σχέση με το 2019 γάλλος Πρόεδρος βέβαια αναγκάζεται σε αναθεωρήσεις, με ενδεικτική την προοπτική πώλησης πυραύλων Meteor στην Αγκυρα από το ευρωπαϊκό κονσόρτσιουμ MBDA, το οποίο εδρεύει στη Γαλλία – θέμα που τέθηκε στο ανώτατο πολιτικό επίπεδο δύο φορές, τη μία επί βελγικού, την άλλη επί παρισινού εδάφους.

Δεν είναι ότι έχουν βελτιωθεί οι σχέσεις Μακρόν – Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ούτε ότι δεν παραμένουν τα συγκρουόμενα συμφέροντα Γαλλίας – Τουρκίας σε πολλά μέτωπα, ωστόσο την ώρα που η Αθήνα ξορκίζει τυχόν ανισορροπία δυνάμεων σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο μέσω της τουρκικής κινητικότητας στους εξοπλισμούς, το Παρίσι δεν θέλει να χάνει έδαφος έναντι άλλων χωρών, όπως της Γερμανίας.

Μια πρώτη διαχείριση έγινε στο περιθώριο της πρόσφατης συνόδου για την τεχνητή νοημοσύνη στο Παρίσι, στην κατ’ ιδίαν κουβέντα Μητσοτάκη – Μακρόν, με τη γαλλική πλευρά να προσπαθεί να διασκεδάσει τις ελληνικές ανησυχίες, να δείχνει προς την πλευρά της Βρετανίας για τις διαπραγματεύσεις για τους Meteor αλλά και να επαναβεβαιώνει στο επίσημο ανακοινωθέν του Μεγάρου των Ηλυσίων τη δέσμευση της Γαλλίας στη στρατηγική συνεργασία με την Ελλάδα και στην ασφάλεια της Ελλάδας.

Γερμανία: Νέος καγκελάριος, χαμηλές προσδοκίες

Στην Αθήνα αναμένουν τις γερμανικές εκλογές, προσδοκώντας το Βερολίνο να βρεθεί στην πλευρά της ευρωπαϊκής Κεντροδεξιάς, δηλαδή στο στρατόπεδο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Από αυτή την οικογένεια προέρχεται ο αρχηγός του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) και εν αναμονή καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς (βεβαίως δεύτερο σε δύναμη κόμμα είναι το ακροδεξιό AfD), ο οποίος δεν είναι άγνωστος στον Μητσοτάκη.

Αντίθετα, έχουν συζητήσει από κοντά τόσο για τις ευρωπαϊκές προκλήσεις όσο και για τα διμερή, διαπιστώνοντας σύμπλευση (για παράδειγμα, στην ανάγκη χρηματοδότησης της κοινής ευρωπαϊκής άμυνας).

Η ελληνική πλευρά αναγνωρίζει τις στενές γερμανοτουρκικές σχέσεις στην οικονομία αλλά και στον τομέα των εξοπλισμών, όπως και το γεγονός ότι για το Βερολίνο έχει αναβαθμιστεί τα τελευταία χρόνια η σημασία της ευρύτερης περιοχής της Νοτιοανατολικής Μεσογείου (λόγω ενεργειακών πρότζεκτ αλλά και λόγω των κοντινών πεδίων κρίσης της Μέσης Ανατολής), όσο κι αν προτεραιότητα της εξωτερικής πολιτικής μετά την αλλαγή της αμερικανικής ηγεσίας παραμένει η Ουκρανία.

Σε κάθε περίπτωση, επιδιώκονται πιο στενοί και απευθείας δίαυλοι κορυφής, εν όψει μιας εκλογικής μάχης που θα είναι καθοριστική για την κατεύθυνση που θα χαράξει η Γερμανία τα επόμενα χρόνια.

Ιταλία: Ισχυρές σχέσεις, πολλά τα αγκάθια

Οι πρώτοι δίαυλοι του Μητσοτάκη με την Τζόρτζια Μελόνι επιχειρήθηκαν κυρίως μέσω του σχήματος των ευρωμεσογειακών χωρών MED-9 (Ελλάδα, Γαλλία, Ιταλία, Κύπρος, Μάλτα, Πορτογαλία, Ισπανία, Κροατία, Σλοβενία).

Η σχέση αναπτύχθηκε μέσα από τα ευρωπαϊκά συμβούλια, στα οποία οι δύο ηγέτες – κατά δήλωση και της ιταλίδας πρωθυπουργού – κάθονται δίπλα δίπλα. Σε μία από τις τελευταίες συνόδους κορυφής των «27», ο Μητσοτάκης ήταν εκείνος που την εκπροσώπησε μετά την αποχώρησή της λόγω αδιαθεσίας. Μπροστά σε ισχυρές γεωπολιτικές και οικονομικές προκλήσεις η Αθήνα επιδιώκει ισχυροποίηση του λεγόμενου μετώπου του ευρωπαϊκού Νότου και οπωσδήποτε θέλει τη Ρώμη στο πλευρό των συμμάχων της. Οι προκλήσεις άλλωστε είναι κοινές και πολλαπλές: από θέματα ασφάλειας και άμυνας μέχρι το Προσφυγικό και την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.

Κατά τη Μελόνι, οι ελληνο-ιταλικές σχέσεις «είναι εξαιρετικές, όπως είναι φυσικό, ανάμεσα σε δυο χώρες που μοιράζονται τη γεωστρατηγική ταυτότητα και ανήκουν στην ΕΕ και στην Ατλαντική Συμμαχία».

Το επίπεδο των σχέσεων – τα κοινά σημεία και τα αγκάθια – θα επιβεβαιωθούν «στο εγγύς μέλλον», σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, πιθανώς εντός Μαρτίου, οπότε αναζητούνται ημερομηνίες για το τετ α τετ των δύο ηγετών και τη διακυβερνητική διάσκεψη κατά την οποία επιδιώκονται υπογραφές συνεργασίας στους τομείς της ασφάλειας και της πολιτικής προστασίας.

Ηδη πάντως επιχειρούνται αποτελεσματικοί και λεπτοί χειρισμοί σε δύο μέτωπα που έχουν κινητοποιήσει (και ενοχλήσει την ελληνική πλευρά): εκείνο της Hellenic Train (ανάλογα με όσα προκύψουν από τη διερεύνηση) στη σκιά της τραγωδίας των Τεμπών και εκείνο της ιταλο-τουρκικής συμφωνίας, συγκεκριμένα της εξαγοράς της ιταλικής Piaggio Aerospace από την τουρκική Baykar, χωρίς προηγούμενη ενημέρωση των ευρωπαίων εταίρων.

Premium έκδοση ΤΑ ΝΕΑ