Χωρίς ασφάλεια το ταξίδι με τρένα – Τα «ήξεις-αφήξεις» Σταϊκούρα για τα έργα στον σιδηρόδρομο

Μεγάλο προβληματισμό προκαλούν οι εξελίξεις στον ελληνικό σιδηρόδρομο περίπου 2 χρόνια μετά το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών. Κι αυτό διότι σημειώνονται καθυστερήσεις ως προς την υλοποίηση απαιτούμενων έργων, όπως για παράδειγμα στο τμήμα του δικτύου που καταστράφηκε από την κακοκαιρία Daniel στις αρχές Σεπτεμβρίου του 2023. Είναι πέρα από σαφές ότι τη βασική ευθύνη χειρισμού των υποθέσεων έχει η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, η οποία, μάλιστα, αποφεύγει να εγγυηθεί με ρητό και απόλυτο τρόπο για την ασφάλεια των μεταφορών, όπως φάνηκε και στη συνέντευξη που έδωσε ο υπουργός Χρήστος Σταϊκούρας στον τηλεοπτικό σταθμό Mega στις 2 Φεβρουαρίου.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σε επανειλημμένες ερωτήσεις των δύο δημοσιογράφων ο κ. Σταϊκούρας απάντησε αρχικά πως «Τα τρένα είναι πιο ασφαλή βάζοντας αυτά τα συστήματα (σ.σ. τηλεδιοίκηση, σήμανση κλπ) και συνεχώς πρέπει να κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε για να ενισχύουμε διαρκώς την ασφάλεια των μεταφορών» ενώ σε άλλο σημείο  επισήμανε ότι «Σας απάντησα ότι τα προβλήματα είναι διαχρονικά και δεν έχουν αντιμετωπιστεί πλήρως και πρέπει διαρκώς να ενισχύουμε την ασφάλεια και αυτά».

«Χαμένες» 6,5 εκατ. ώρες στον Κηφισό, στο περίμενε… για Μετρό – Κανένα σχέδιο από Σταϊκούρα για το κυκλοφοριακό [γραφήματα]

Πέρασαν 15 μήνες για την ανάθεση των έργων αποκατάστασης των ζημιών που προκάλεσε ο Daniel αν και ακολουθήθηκε η διαδικασία του «κατεπείγοντος»

Από καθυστέρηση σε καθυστέρηση μέχρι το…2026

Πέραν αυτού, έχουν παρατηρηθεί καθυστερήσεις στην υλοποίηση των απαραίτητων έργων για το σιδηροδρομικό δίκτυο. Για αυτό και με πρωτοφανή καθυστέρηση αν και ακολουθήθηκε η διαδικασία του «κατεπείγοντος», το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών δημοσίευσε στις 11 Δεκεμβρίου του 2024 τις σχετικές αποφάσεις που εγκρίνουν τη διαδικασία διαπραγμάτευσης, χωρίς προηγούμενη δημοσίευση, για την ανάθεση των έργων αποκατάστασης των ζημιών που προκάλεσε ο Daniel. Ούτε λίγο ούτε πολύ πέρασαν περίπου 15 μήνες.

Πάντως, οι ζημιές που προκάλεσαν τα ακραία καιρικά φαινόμενα Daniel και Elias στο οδικό και το σιδηροδρομικό δίκτυο σε περιοχές της Θεσσαλίας, της Στερεάς Ελλάδας και της Εύβοιας συνεχίζουν να ταλαιπωρούν τους κατοίκους και τους επισκέπτες σε δήμους των περιφερειακών ενοτήτων των προαναφερόμενων περιφερειών.

Οι ζημιές που προκάλεσαν τα ακραία καιρικά φαινόμενα στο σιδηροδρομικό δίκτυο συνεχίζουν να ταλαιπωρούν τους κατοίκους και τους επιβάτες

Και η αποκατάσταση φαίνεται ακόμη να αργεί, με το χρονοδιάγραμμα να μην έχει καταστεί σαφές. Ο ίδιος ο κ. Σταϊκούρας είχε προαναγγείλει την ολοκλήρωση των έργων μέσα στο 2025, κατά τη διάρκεια συνέντευξης που είχε παραχωρήσει στο πλαίσιο του OT FORUM στις 13 Δεκεμβρίου του 2023. Λίγους μήνες μετά και συγκεκριμένα την 1η Μαρτίου του 2024, ο κ. Σταϊκούρας ανέφερε ότι χρειάζεται περίπου μια διετία για να υπάρξει πλήρης αποκατάσταση, μιλώντας στην ΕΡΤ.

Στην ερώτηση αν κάποια στιγμή το 2026, θα πηγαίνουμε από Αθήνα -Θεσσαλονίκη κανονικά χωρίς κανένα πρόβλημα, με όλα τα συστήματα να λειτουργούν ο υπουργός απάντησε «περίπου μια διετία χρειαζόμαστε για την οριστική αποκατάσταση του δικτύου». Συνεπώς, φαίνεται ότι υπάρχει μια αστάθεια στο να δοθούν συγκεκριμένες απαντήσεις από έναν καθ’ ύλην αρμόδιο υπουργό. Προφανώς δεν περιμένει κάποιος να επιλυθούν όλα τα ζητήματα που χρονίζουν σε σύντομο χρονικό διάστημα από μια πολιτική ηγεσία, ωστόσο το συγκεκριμένο θέμα εγείρει ανησυχία, ενώ αφορά το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας.

Παραμένει ασαφές το πότε θα ολοκληρωθούν τα έργα

Ερχόμενοι στο σήμερα διαπιστώνουμε ότι και πάλι είναι ασαφές το πότε θα τελειώσουν τα πλέον απαραίτητα έργα. Όπως σημείωσε ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σταϊκούρας, μιλώντας στο Thessaly Forum που έγινε στο Βόλο στις 29 Ιανουαρίου του 2025, έθεσε ως προτεραιότητα τα εξής:

-Αποκατάσταση της διπλής σιδηροδρομικής γραμμής Αθηνών – Θεσσαλονίκης, από την έξοδο του Σ.Σ. Δομοκού έως την είσοδο του Σ.Σ. Κραννώνα.

-Αποκατάσταση της μονής σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφάρσαλου – Καλαμπάκας.

-Αποκατάσταση της μονής σιδηροδρομικής γραμμής Λάρισας – Βόλου.

-Αποκατάσταση των συστημάτων Σηματοδότησης, ETCS L1, Τηλεδιοίκησης και Ηλεκτροκίνησης στο τμήμα της διπλής σιδηροδρομικής γραμμής από το Σ.Σ. Παλαιοφάρσαλο έως τον Σ.Σ. Κράννων.

Αυτά τα έργα είναι προϋπολογισμού 452 εκατ. ευρώ

Ερωτήματα

Ένα από τα βασικά ερωτήματα είναι ο χρόνος υλοποίησης. Όπως είπε ο υπουργός στην ίδια εκδήλωση «το αντικείμενο που θα χρηματοδοτηθεί από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητα, έχει ορίζοντα ολοκλήρωσης τον χρόνο ισχύος του χρηματοδοτικού εργαλείου». Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί ότι το χρονικό ότι του Ταμείου -με τα σημερινά δεδομένα- είναι το τέλος του 2026.

Υπήρξε όμως και συνέχεια από τον υπουργό ως εξής: «Για την ολοκλήρωση του υπόλοιπου αντικειμένου των σιδηροδρομικών έργων, που θα χρηματοδοτηθεί από πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, η διάρκεια των συμβάσεων έχει οριστεί σε 15 μήνες από την ημερομηνία υπογραφής τους», κάτι που σημαίνει ότι πολλά έργα θα ολοκληρωθούν κατά την επόμενη χρονιά. Με άλλα λόγια θα έχει χρειαστεί να περάσουν τουλάχιστον 2,5 χρόνια από την κακοκαιρία Daniel.

Τι θα γίνει με τις επικίνδυνες αφύλακτες διαβάσεις;

Ένα άλλο μεγάλο θέμα ασφάλειας σε σχέση με τους σιδηροδρόμους είναι οι αφύλαχτες διαβάσεις, με πλήθος άκρως επικίνδυνων περιστατικών να λαμβάνει χώρα σε όλη την Ελλάδα. Ας δούμε όμως τι είπε ο υπουργός στο Mega στις 2 Φεβρουαρίου: «Έχουμε 90 αφύλακτες ισόπεδες διαβάσεις. Ο ένας τρόπος αντιμετώπισης είναι αυτός που λέτε (σ.σ. απευθύνετε στους δημοσιογράφους): να προκύπτει ένα πρόβλημα και να πηγαίνει ο ΟΣΕ να κάνει μία επισκευή, που θα πρέπει το υλικό να έρθει από το εξωτερικό, το οποίο μπορεί να πάρει κάποιους μήνες. Η σωστή προσέγγιση ποια είναι; Εξασφαλίζεις χρηματοδότηση και πας να αντιμετωπίσεις συνολικά το πρόβλημα στην Ελλάδα που λέγονται ισόπεδες διαβάσεις. Εξασφαλίστηκε η χρηματοδότηση; Για πρώτη φορά 25 εκατομμύρια ευρώ».

Το βασικό ερώτημα λοιπόν παραμένει και έχει να κάνει με το τι ακριβώς έχει γίνει όλο αυτό το χρονικό διάστημα σε σχέση με τις αφύλακτες διαβάσεις

Ωστόσο και αυτό το ζήτημα δείχνει να χρονίζει, καθότι η πρώτη έγκριση υπήρξε τον Απρίλιου του 2024. Ειδικότερα, το νέο (τότε) ΔΣ του ΟΣΕ (νυν Ελληνικοί Σιδηρόδρομοι) ανακοίνωσε επένδυση 25 εκατ. ευρώ για την άμεση ανανέωση παλαιάς τεχνολογίας αυτόματων συστημάτων ισόπεδων διαβάσεων ( ΑΣΙΔ ), όπως και τη σύσταση δύο Επιτροπών, μίας για τον Έλεγχο όλων των μονάδων του Οργανισμού και, μίας για την Αξιολόγηση των επιδόσεων εργαζομένων αλλά και του έργου των εκτελεστικών μελών της Διοίκησης.

Στις 90 ανέρχονται οι αφύλακτες σιδηροδρομικές διαβάσεις σε όλη την χώρα

Λίγους μήνες αργότερα και συγκεκριμένα στις 17 Οκτωβρίου του 2024, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών ανακοίνωσε -τρόπον τινά – ξανά το έργο, καθώς μιλώντας στο πρώτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ σημείωσε χαρακτηριστικά: «για πρώτη φορά η πολιτεία πέρασε διάταξη νόμου που πριν από 5 μήνες με την οποία δίνουμε 25 εκατομμύρια ευρώ στον ΟΣΕ ώστε να βγάλει άμεσα τεύχη δημοπράτησης και διαγωνισμό για να φτιάξουμε 90 ισόπεδες διαβάσεις που είναι αφύλακτες σε όλη την Ελλάδα. Δηλαδή να ενισχύσουμε ακόμα περισσότερο τις υποδομές μας».

Το βασικό ερώτημα λοιπόν παραμένει και έχει να κάνει με το τι ακριβώς έχει γίνει όλο αυτό το χρονικό διάστημα, διότι από τις 29 Απριλίου και την ανακοίνωση του ΟΣΕ μέχρι τον Φεβρουάριο του 2025 το πρόβλημα παραμένει άλυτο και έχουμε μείνει στις ανακοινώσεις, όταν μια σειρά από περιστατικά απασχολούν τη δημόσια σφαίρα διότι έχουν να κάνουν με την ασφάλεια των πολιτών.