Κυκλάδες: Τι λένε οι ειδικοί για την εξέλιξη της σεισμικής ακολουθίας – Ο ρόλος του ηφαιστείου

Την ώρα που οι αυξομειώσεις στη σεισμική δραστηριότητα στις Κυκλάδες εντείνουν την αγωνία των κατοίκων, οι ειδικοί παρακολουθούν στενά το φαινόμενο και το επανεξετάζουν κάθε φορά που η σεισμική ακολουθία αλλάζει συμπεριφορά πέραν της αναμενόμενης.

«Αν αλλάζει τόσο γρήγορα η φύση των σεισμών και γίνονται ηφαιστειακοί, το φαινόμενο πρέπει να επανεξεταστεί» λέει ο Συνολάκης

Ειδικότερα, όσον αφορά στις χθεσινοβραδινές δονήσεις στις Κυκλάδες, σύμφωνα με τον καθηγητή Φυσικών Καταστροφών, Κώστα Συνολάκη, επρόκειτο για καθαρά ηφαιστειακούς σεισμούς.

Όπως λέει μιλώντας στην ΕΡΤ, «καταγράφηκαν σεισμοί διαφορετικού τύπου, που υποδεικνύουν ότι ανεβαίνει ηφαιστειακό μάγμα. Αν και οι δονήσεις σταμάτησαν μέσα σε μιάμιση ώρα, ήταν σαφές ότι επρόκειτο για καθαρά ηφαιστειακούς σεισμούς».

«Συνέβη ένα ηφαιστειακό σμήνος το οποίο όπως λένε οι σεισμολόγοι είχε πάρα πάρα πολύ θόρυβο. Είναι η στιγμή να γίνει μια ευρύτερη σύσκεψη και με ξένους ειδικούς που έχουν εμπειρίες. Δεν μπορούμε να βασιστούμε μόνο στην εμπειρία του 2011. Πρέπει να συγκρίνουμε το φαινόμενο με δεκάδες άλλες περιπτώσεις για να κατανοήσουμε πού οδηγούμαστε» συνεχίζει ο ίδιος τονίζοντας παράλληλα ότι αν αλλάζει τόσο γρήγορα η φύση των σεισμών και γίνονται ξεκάθαρα ηφαιστειακοί, τότε το φαινόμενο πρέπει να επανεξεταστεί.

«Είμαστε δίπλα σε ένα ηφαίστειο που βρίσκεται σε φάση έξαρσης. Οι μετατοπίσεις και οι σεισμοί δείχνουν ότι μάγμα ανεβαίνει προς την επιφάνεια, προκαλώντας τη θραύση των ρηγμάτων» πρόσθεσε.

Ερωτηθείς για το πώς εκτιμά ότι θα εξελιχθεί το φαινόμενο δήλωσε μπορεί η άνοδος του μάγματος να προκαλέσει το σχηματισμό ενός μικρού ηφαιστειακού κώνου ή να οδηγήσει σε έναν μεγαλύτερο σεισμό. Αν και το φαινόμενο θα μπορούσε να «σβήσει», ο κ. Συνολάκης υπογραμμίζει ότι πρέπει να αξιολογήσουμε και άλλες παραμέτρους, όπως οι παραμορφώσεις του εδάφους, οι μετρήσεις του βυθού και τα ηφαιστειακά αέρια.

Για το αν η δραστηριότητα θα συνεχιστεί μέχρι το Πάσχα, ο κ. Συνολάκης απάντησε ότι «μόνο ο Εγκέλαδος το γνωρίζει».

Εύη Νομικού: Διείσδυση μάγματος η αιτία

Για την ηφαιστειότητα που αλληλεπιδρά με την τεκτονική σε έναν ενεργό θαλάσσιο χώρο όπου εξελίσσεται ένα πολύπλοκο γεωλογικό φαινόμενο και πώς μπορεί αυτό να εξηγηθεί, αναφέρεται σε ανάρτησή της η καθηγήτρια Γεωλογικής Ωκεανογραφίας στο ΕΚΠΑ, Εύη Νομικού.

Και εξηγεί παραθέτοντας στην ανάρτησή της ένα γράφημα: «Με βάση τη χρονική εξέλιξη της σεισμικότητας από τα τέλη Ιανουαρίου έως σήμερα και τα γεωφυσικά δεδομένα από τον υποθαλλάσιο χώρο, τόσο στον ανώτερο φλοιό όσο και βαθύτερα από την ανάλυση των μαγματικών σωμάτων, προκύπτει ως πλέον πιθανή αιτία της σεισμικής διέγερσης με σεισμούς μεγέθους 4-5 η διείσδυση μάγματος κάτω από το ύβωμα της Ανύδρου έως βάθος 4 χλμ.».

Σύμφωνα με την καθηγήτρια, η ανύψωση του μάγματος ασκεί τεκτονικές τάσεις στον υπερκείμενο λεπτό φλοιό με αποτέλεσμα την ενεργοποίηση κανονικών ρηγμάτων βαρύτητας, που επιτρέπουν την άνοδο του ρευστού υλικού με διάνοιξη χώρου και δημιουργία ηφαιστειακών φλεβών. Η πιθανότητα ενεργοποίησης και του ρήγματος της Ανύδρου παραμένει, με πιθανό μέγεθος σεισμού 5,8 – 6,1 Ρίχτερ.

Η κ. Νομικού συνιστά, τέλος, να αφήσουμε στην άκρη τα σενάρια «μεγάλων καταστροφών» καθώς τα ηφαίστεια, όπως λέει, είναι η αναπνοή του πλανήτη και η κίνηση του διάπυρου υλικού στα έγκατα της γης είναι συνηθισμένη διεργασία.

Το φαινόμενο στις Κυκλάδες «αναμένεται να διαρκέσει, όσο συνεχίζεται η τροφοδοσία του μαγματικού θαλάμου με νέο υλικό από το λιθοσφαιρικό μανδύα στο βάθος. Η κίνηση των ρευστών που εξηγούμε αυτές τις μέρες καταγράφηκε και στους σεισμογράφους πριν λίγες ώρες. Τα επίκεντρα τώρα εντοπίζονται ξανά στην Άνυδρο. Μην ξεχνάμε ότι παρόμοιες διεργασίες με κινήσεις ρευστών είχαν καταγράφει και το 2011 – 12 χωρίς να έχουμε ηφαιστειακή έκρηξη» καταλήγει.

Παπανικολάου: «Βουητό υπάρχει στους σεισμούς»

Σχολιάζοντας την ανάρτηση του Ευρωμεσογειακού Σεισμικού Κέντρου το οποίο έκανε λόγο για σημαντική αλλαγή στο σεισμικό μοτίβο και για και ανεξήγητο θόρυβο, ο καθηγητής Γεωλογίας Δημήτρη Παπανικολάου επισήμανε ότι είναι συνηθισμένο φαινόμενο να ακούγονται θόρυβοι στους σεισμούς.

«Κάποιοι επιστήμονες αρέσκονται να βγάζουν συμπεράσματα που δεν καταλαβαίνουν πόση ζημιά μπορεί να κάνουν σε έναν τόπο που δοκιμάζεται» δήλωσε το πρωί του Σαββάτου μιλώντας στον ΣΚΑΪ και πρόσθεσε: «Οι μικροί σεισμοί οι επιφανειακοί εφόσον σπάνε, την ώρα που σπάει το πέτρωμα και δίνει τον σεισμό, η τριβή που κάνει το σπάσιμο είναι που διαχέεται ιδίως μέσα από τη θάλασσα και φτάνει αυτό το βουητό παντού».

Ο ίδιος εξέφρασε την ελπίδα ότι αυτή η ησυχία που επικρατεί τις τελευταίες ημέρες σημαίνει κάποια αποκλιμάκωση. «Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί, επιφυλακτικοί. Θα κάνουμε υπομονή μερικές μέρες να δούμε πως εξελίσσονται τα πράγματα» είπε, συμπληρώνοντας ότι ο πραγματικός κίνδυνος σε περίπτωση σεισμού 6 Ρίχτερ είναι για τη Σαντορίνη καθώς Ανάφη, Ίος και Αμοργός δεν κινδυνεύουν.

Νωρίτερα, στο βουητό που ακούστηκε και επέτεινε την ανησυχία των κατοίκων στις Κυκλάδες αναφέρθηκε και ο διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, Βασίλης Καραστάθης.

Μιλώντας στο Action24, εξήγησε ότι οι ειδικοί έβλεπαν το φαινόμενο σε πραγματικό χρόνο, τις κυματομορφές και όλα, διότι εκείνη την ώρα είχαν σύσκεψη και μετά την ανάλυση κατέληξαν ότι ήταν πολλοί μικροί σεισμοί από την περιοχή που είναι δραστηριοποιημένη. «Κακώς φοβήθηκαν κάποιοι. Δημιουργήθηκε μια αίσθηση ότι υπήρχε ένα είδος θορύβου ηφαιστειακής δραστηριότητας, ενός αρμονικού θορύβου που έχει να κάνει με το ηφαίστειο, αλλά δεν ήταν αυτό. Ήταν μια πολύ μεγάλη πυκνή σειρά μικρών σεισμών».

Δημήτρης Σακελλαρίου: Τα υπό μελέτη υποθαλάσσια ρήγματα

Συνεχίζει τη χαρτογράφηση του βυθού στις Κυκλάδες το ωκεανογραφικό «Αιγαίο» και όπως είπε ο γεωλόγος και διευθυντής του ΕΛΚΕΘΕ Δημήτρης Σακελλαρίου προσπαθούν να εντοπίσουν οποιεσδήποτε μεταβολές στη μορφολογία του βυθού σε σχέση με την περίοδο πριν από την σεισμική δραστηριότητα.

Πραγματοποιείται διαρκής συλλογή δεδομένων κυρίως κατά μήκος των παραθαλάσσιων ρηγμάτων αλλά και των κατολισθήσεων. «Κάνουμε επίσης μετρήσεις για αέρια που τυχόν βγαίνουν από τα ρήγματα και ελπίζουμε ότι με αυτά τα στοιχεία θα μπορέσουμε – συζητώντας με τους υπόλοιπους συναδέλφους στην επιτροπή σεισμικού και ηφαιστειακού κινδύνου – να καταλάβουμε τι ακριβώς συμβαίνει στην περιοχή» σημειώνει ο ίδιος.

Ο κοινός τόπος για όλους τους ειδικούς – πέραν των επιμέρους επιστημονικών απόψεων κάθε σεισμολόγου – είναι ότι το φαινόμενο θα κρατήσει καιρό, κατέληξε ο κ. Σακελλαρίου.