Ενέργεια: Στο κυνήγι του κρυμμένου θησαυρού

Με αναβαθμισμένο ρόλο βρίσκεται πλέον η Ελλάδα, κάνοντας σταθερά βήματα προς την αξιοποίηση των σπάνιων γαιών και των κρίσιμων πρώτων υλών που διαθέτει. Οι εξελίξεις αυτές βάζουν την Ελλάδα σε προνομιακή θέση στον παγκόσμιο χάρτη, σε μια κρίσιμη στιγμή και για την Ευρωπαϊκή Ενωση, η οποία αναζητά τη διασφάλιση του εφοδιασμού της σε κρίσιμες πρώτες ύλες, καθώς δεν μπορεί να είναι αυτάρκης.

Μετά το αντιμόνιο στη Χίο αναμένεται να ακολουθήσουν τα κοιτάσματα χαλκού και βολφραμίου στην Ξάνθη

Μετά την ανακοίνωση της εταιρείας Metlen για την παραγωγή γαλλίου στη Βοιωτία, η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου υπέγραψε στα μέσα Ιανουαρίου την απόφαση για την προκήρυξη διαγωνισμού έρευνας και εκμετάλλευσης αντιμονίου στην Κέραμο της Βόρειας Χίου, ενώ αναμένεται να ακολουθήσει το επόμενο διάστημα, σύμφωνα με πληροφορίες, και διαγωνισμός για τον μεταλλευτικό χώρο όπου έχουν εντοπιστεί κοιτάσματα χαλκού και βολφραμίου στην Ξάνθη.

Τριπλό πυρ στο ενεργειακό κόστος νοικοκυριών κι επιχειρήσεων

Την ίδια ώρα, η εταιρεία Rockfire Resources, που έχει την εκμετάλλευση των εξορύξεων στους Μολάους Λακωνίας, έχει εντοπίσει την ύπαρξη ενός από τα πλέον σπάνια κρίσιμα μέταλλα στον κόσμο, του γερμανίου (Ge), και πραγματοποιεί έρευνες. Εφόσον τα δεδομένα είναι θετικά, θα προχωρήσει σε εξόρυξη.

Μάλιστα, εντός του 2025 αναμένεται να τρέξουν, εκτός απροόπτου, και διαγωνισμοί για τα κοιτάσματα γραφίτη στις Θέρμες και το οξείδιο του μαγγανίου στη Δράμα, ενώ υπάρχουν ενδείξεις και για την ύπαρξη αντιμονίτη στη Ροδόπη και το Κιλκίς. Ωστόσο, οι έρευνες είναι ακόμα σε πρώιμο στάδιο.

Το βέβαιο είναι ότι κοιτάσματα σπάνιων γαιών και κρίσιμων υλών έχουν εντοπιστεί και σε άλλες περιοχές της χώρας, αλλά και στο υποθαλάσσιο περιβάλλον, μεταξύ αυτών η Χαλκιδική, η Σαμοθράκη, η Φλώρινα, η Καβάλα, καθώς και στις εκβολές των ποταμών Στρυμόνα, Νέστου και Εβρου, που χρήζουν περαιτέρω ερευνών.

Ενέργεια: Διαγωνισμός για το αντιμόνιο

Αυτή τη στιγμή πάντως, και έως τα μέσα Μαρτίου, τρέχει ο διαγωνισμός για το αντιμόνιο στη Χίο. Το αντιμόνιο αποτελεί ένα σπάνιο, κρίσιμο και πολύτιμο ορυκτό για την ευρωπαϊκή βιομηχανία και την ενεργειακή μετάβαση, καθιστώντας την αξιοποίησή του ζήτημα εθνικής σημασίας.

Ο δημόσιος ανοικτός διαγωνισμός για την εκμίσθωση του δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης μεταλλευτικών ορυκτών του ελληνικού Δημοσίου στη Χίο πραγματοποιείται σε δύο φάσεις.

Η Φάση Α’ αφορά την πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος με μη δεσμευτικές προσφορές, με καταληκτική ημερομηνία τις 13 Μαρτίου 2025, και ήδη, σύμφωνα με πηγές του υπουργείου, υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από έλληνες και ξένους επενδυτές. Στη Φάση Β’ θα γίνει η πρόσκληση υποβολής δεσμευτικών προσφορών για την εκμίσθωση του δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης μεταλλευτικών ορυκτών του ελληνικού Δημοσίου σε τμήμα εκτάσεως 9,02 km² του Δημόσιου Μεταλλευτικού Χώρου στην Κέραμο Χίου.

Όπως αναφέρεται στην απόφαση που υπεγράφη, μελλοντικά οι τοποθεσίες Ξύγκρεμος – Κουτσονίκος – Χάλανδρα της Χίου, όπου εκδηλώθηκε στο παρελθόν μεταλλευτική δραστηριότητα, θα πρέπει να αποτελέσουν το κέντρο για παραπέρα ερευνητική προσπάθεια, με στόχο την αποθεματική και οικονομοτεχνική αξιολόγηση των αντιμονιούχων συγκεντρώσεων σε συνδυασμό με τον εντοπισμό νέων κοιτασμάτων.

Πάντως, η μίσθωση στην Κέραμο θα είναι πενταετούς διάρκειας, με δικαίωμα παράτασης ανά πενταετία, με μέγιστη διάρκεια τα 30 έτη, ενώ ο επενδυτής θα πρέπει να αποδίδει για έργα στην τοπική κοινωνία το 2% των καθαρών εσόδων εκμετάλλευσης, από την εκκίνηση της περιόδου εκμετάλλευσης έως τη λήξη της μίσθωσης.

Ήδη, η υφυπουργός Ενέργειας έχει διευκρινίσει ότι οι μελέτες για τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις της έρευνας και εξόρυξης αντιμονίου δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει, καθώς βρίσκεται σε εξέλιξη ο διαγωνισμός για την επιλογή αναδόχου που θα τις εκπονήσει.

Ωστόσο, έχει επισημάνει ότι εάν οι μελέτες δεν είναι σύμφωνες με τα ευρωπαϊκά και εθνικά πρότυπα, θα απορριφθούν, προσθέτοντας ότι μόνο μετά την ολοκλήρωση και έγκριση αυτών των μελετών θα τεθούν οι προϋποθέσεις για οποιαδήποτε περαιτέρω δραστηριότητα. Μάλιστα, τόνισε ότι, προκειμένου να διασφαλιστεί η επιστημονική εγκυρότητα με σεβασμό στο περιβάλλον και την τοπική κοινωνία, το ΥΠΕΝ θα συγκροτήσει ειδική ομάδα ακαδημαϊκών για την παρακολούθηση κάθε σταδίου της έρευνας για το αντιμόνιο.

Ο ευρωπαϊκός κανονισμός

Τον περασμένο Μάρτιο, η ΕΕ θέσπισε ευρωπαϊκό κανονισμό, καθώς η ζήτηση για σπάνιες γαίες και κρίσιμες ύλες αναμένεται να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια. Ανάμεσά τους περιλαμβάνονται το μαγνήσιο, το αλουμίνιο, ο χαλκός, το νικέλιο, το μαγγάνιο, το γάλλιο, το γερμάνιο, το λίθιο, το αντιμόνιο, το σκάνδιο, ο φώσφορος, ο λευκόχρυσος, το πυρίτιο, το βισμούθιο, το κοβάλτιο, το χάφνιο, το ταλάντιο, καθώς και ελαφρές και βαριές σπάνιες γαίες όπως το ευρώπιο, το γαδολίνιο, το τέρβιο, το δημήτριο, το λανθάνιο κ.ά.

Μάλιστα, χαρακτήρισε 34 πρώτες ύλες ως κρίσιμες, δεδομένου ότι οι ανάγκες εφοδιασμού αυτών αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά έως το 2050. Σήμερα, οι κρίσιμες πρώτες ύλες προέρχονται κυρίως από χώρες εκτός της ΕΕ, με την Κίνα, την Τουρκία και τη Νότια Αφρική να αποτελούν βασικούς προμηθευτές. Η θέση της Ελλάδας σε αυτή τη νέα πραγματικότητα είναι σημαντική και ήδη έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον εγχώριων και ξένων επενδυτών.

Premium έκδοση «Τα ΝΕΑ»