Αντλίες θερμότητας: Μεγάλη μείωση πωλήσεων στην Ευρώπη

Η άνοδος των τιμών του φυσικού αερίου μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία εκτόξευσε τη ζήτηση για αντλίες θερμότητας. Το 2024, όμως, οι πωλήσεις αντλιών θερμότητας μειώθηκαν 23% στην Ευρώπη και επανέρχονται στο επίπεδο που βρίσκονταν πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία και επιβραδύνοντας τη μετατόπιση από τους λέβητες αερίου.

Η ζήτηση για καθαρές συσκευές θέρμανσης μειώθηκε περίπου στο μισό στο Βέλγιο και στη Γερμανία και κατά 39% στη Γαλλία, σύμφωνα με στοιχεία για 13 χώρες που καλύπτουν το 85% της ευρωπαϊκής αγοράς αντλιών θερμότητας.

Η μόνη χώρα που εξαιρείται από αυτή την τάση ήταν το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου οι πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 63% μεταξύ 2023 και 2024.

Οι αντλίες θερμότητας, οι οποίες ζεσταίνουν τα δωμάτια χρησιμοποιώντας την ίδια τεχνολογία που χρησιμοποιούν τα ψυγεία για την ψύξη τροφίμων, θεωρούνται βασικά εργαλεία για τη μείωση της εξάρτησης από εισαγόμενο φυσικό αέριο και τη διακοπή της θέρμανσης του πλανήτη. Οι κάποτε άγνωστες συσκευές γνώρισαν μια έκρηξη δημοτικότητας στην Ευρώπη όταν η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία εκτόξευσε τις τιμές του φυσικού αερίου στα ύψη.

Οι αντλίες θερμότητας γνωρίζουν αλματώδη ανάπτυξη

«Η πολύ ισχυρή ανάπτυξη που εμφανίστηκε το 2022 και το 2023, σχετιζόμενη με τον πόλεμο και την τιμή του φυσικού αερίου, δεν είχε θεμέλια σε μια ισχυρή πολιτική», δήλωσε στον Guardian ο Πολ Κένι, γενικός διευθυντής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αντλίας Θερμότητας (EHPA).

Και πρόσθεσε: «Θα σκεφτόταν κανείς ότι στην Ευρώπη, με τον εχθρό προ των πυλών, και την ενεργειακή ασφάλεια και την ενεργειακή κυριαρχία να είναι τόσο σημαντικά για τους πολιτικούς, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μας θα αναλάμβαναν το είδος των ενεργειών που χρειάζεται η κοινωνία».

Η EHPA είπε ότι η πτώση των πωλήσεων το 2024 οφείλεται στην πολιτική αβεβαιότητα και τις αλλαγές στα προγράμματα στήριξης σε λίγες βασικές αγορές, καθώς και στην υποτονική οικονομία που οδήγησε σε συνολική πτώση των εγκαταστάσεων θέρμανσης.

Οι αναλυτές είπαν ότι η αλλαγή θα μπορούσε να είναι αποτέλεσμα διόρθωσης μετά από δύο ασυνήθιστα καλά χρόνια για τον κλάδο, αλλά προσπάθησαν να εξηγήσουν την κλίμακα της πτώσης. Δύο εκατομμύρια αντλίες θερμότητας πουλήθηκαν το 2024, όπως και το 2021, παρά τις υψηλές τιμές του φυσικού αερίου και τους φόβους για την ασφάλεια που εξακολουθούν να μαστίζουν την Ευρώπη.

«Είναι απλά εκπληκτικό, δεδομένου ότι η κρίση του φυσικού αερίου δεν έχει τελειώσει», δήλωσε στον Guardian ο Τζες Ράλστον από τη δεξαμενή σκέψης Energy and Climate Intelligence Unit. «Είναι πραγματικά αβέβαιοι καιροί και μια επιβράδυνση στις αντλίες θερμότητας δεν πρόκειται να κάνει καλό για την ενεργειακή ασφάλεια».

Και πρόσθεσε: «Αν δεν αρχίσουμε να κινούμαστε προς τις αντλίες θερμότητας, θα δούμε απλώς περισσότερη αστάθεια, στους οικιακούς λογαριασμούς καθώς και στις τιμές χονδρικής του φυσικού αερίου».

Οι αντλίες θερμότητας κοστίζουν αρχικά περισσότερο από τους λέβητες αερίου, αλλά είναι συνήθως φθηνότερες στη λειτουργία και έχουν ως αποτέλεσμα λιγότερο κοινωνικό και οικολογικό κόστος. Ο οδικός χάρτης του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας για την πράσινη οικονομία δείχνει ότι το μερίδιο των αντλιών θερμότητας στις παγκόσμιες πωλήσεις εξοπλισμού θέρμανσης εκτινάσσεται από 10% το 2022 σε 50% το 2026.

Σε κίνδυνο η ενεργειακή απεξάρτηση

Σε αγορές όπως η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, οι συσκευές έχουν επίσης αποτελέσει το επίκεντρο έντονων εκστρατειών παραπληροφόρησης που οι αρχές μόλις αρχίζουν να αντιμετωπίζουν.

Η ύφεση έπληξε και τους κατασκευαστές. Η EHPA είπε ότι ο τομέας των αντλιών θερμότητας έχει επενδύσει δισεκατομμύρια σε πρόσθετη παραγωγή από την αρχή του πολέμου, αλλά «μεγάλο μέρος αυτής της παραγωγικότητας βρίσκεται τώρα σε αδράνεια». Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 4.000 θέσεις εργασίας έχουν περικοπεί και άλλοι 6.000 εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν μειωμένο ωράριο ή άλλες επιπτώσεις.

Κάλεσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις εθνικές κυβερνήσεις να θέσουν τις αντλίες θερμότητας στο επίκεντρο της καθαρής βιομηχανικής συμφωνίας την επόμενη εβδομάδα, η οποία επιδιώκει να ευθυγραμμίσει τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα, την ανταγωνιστικότητα και τη γεωπολιτική.

Ο Κένι είπε ότι η πτώση των πωλήσεων ήταν μια «χαμένη ευκαιρία» για την Ευρώπη. «Χωρίς την αντλία θερμότητας, δεν ξεφεύγουμε από το ρωσικό αέριο ή το αμερικανικό αέριο ή το αέριο οποιουδήποτε άλλου».