ΑΠΕ: Περικοπές 2 TWh πράσινης ενέργειας το 2025

Οι αναταράξεις στην ενεργειακή αγορά από τις περικοπές «πράσινης» ενέργειας θα συνεχιστούν και φέτος.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του καθηγητή στο ΑΠΘ κ. Παντελή Μπίσκα, επικεφαλής του Εργαστηρίου Συστημάτων Ηλεκτρικής Ενέργειας, οι προβλεπόμενες περικοπές ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας) θα είναι της τάξης των 1,5 με 2 TWh (τεραβατώρες), ήτοι περίπου 6% με 7,5% της συνολικής ενέργειας που υπολογίζεται ότι θα παραχθεί από ΑΠΕ όλο το 2025. Δηλαδή θα είναι υπερδιπλάσιες, συγκριτικά με το 2024, οπότε περικόπηκαν 860 GWh (γιγαβατώρες) ΑΠΕ, ήτοι 0,86 TWh, που αντιστοιχούσαν στο 3,3% της «πράσινης» ηλεκτροπαραγωγής.

Ο προβληματισμός για τις περικοπές ΑΠΕ

Ο προβληματισμός των επενδυτών για τις περικοπές εντείνεται ολοένα και περισσότερο καθώς η κλιμάκωσή τους έχει αντίκτυπο στην πρόσβαση σε τραπεζικά χρηματοδοτικά εργαλεία. Το πρόβλημα αναμένεται να περιορίσουν οι λύσεις αποθήκευσης ενέργειας και όπως εκτιμά ο κ. Μπίσκας οι σχετικοί στόχοι που έχουν τεθεί στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), το οποίο είχε υποβληθεί στα μέσα Ιανουαρίου στην Κομισιόν, θα πρέπει να αναθεωρηθούν εντός της επόμενης τριετίας.

Η αναθεώρηση των στόχων του ΕΣΕΚ

Ειδικότερα, ο στόχος του ΕΣΕΚ για μονάδες αποθήκευσης είναι στα 4,35 GW (γιγαβάτ) έως το 2030. Ήδη έχουν δοθεί ή θα δοθούν όροι σύνδεσης σε σταθμούς αποθήκευσης με μπαταρίες ισχύος περίπου 1 GW που προκρίθηκαν μέσω των τριών διαγωνισμών (σ.σ. ο τρίτος βρίσκεται σε εξέλιξη) της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ). Παράλληλα, αναμένεται να λάβουν όρους σύνδεσης άλλα 3,35 GW σταθμών αποθήκευσης με μπαταρίες τα επόμενα ένα με δύο έτη. Ωστόσο, όπως επεσήμανε ο κ. Μπίσκας μιλώντας προ ημερών σε εκδήλωση της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Φωτοβολταϊκών Παραγωγών (ΠΟΣΠΗΕΦ), «θεωρούμε ότι ο στόχος θα αναθεωρηθεί εντός των επόμενων 2-3 ετών, και θα ανέλθει στα 7 GW, κυρίως λόγω των περίπου 17 GW φωτοβολταϊκών σταθμών που θα λειτουργούν ήδη το 2028, καθώς και της έναρξης κατασκευής του καλωδίου Ελλάδας – Αιγύπτου που αναμένεται να μεταφέρει 2-3 GW ενέργειας από ΑΠΕ με χαμηλό LCOE από την Αίγυπτο στην Ελλάδα».

Όσο για τους καταναλωτές, λιγότερες περικοπές μεταφράζονται σε μικρότερο κόστος προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας

Τα οφέλη από τους παραγωγούς έως τους καταναλωτές

Η αύξηση του δυναμικού αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, σύμφωνα με τον καθηγητή, θα είχε οφέλη για όλους τους παράγοντες της αγοράς. Ο διαχειριστής του συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) θα είχε τα μέσα για καλύτερη διαχείριση του συστήματος σε πραγματικό χρόνο. Οι παραγωγοί ΑΠΕ θα απέφευγαν τις περικοπές, άρα και τις απώλειες εισοδήματος. Για τη βιομηχανία η μεγαλύτερη εκμετάλλευση των ΑΠΕ θα σημαίνει καλύτερη χρήση των PPAs (διμερή συμβόλαια αγοραπωλησίας ρεύματος), άρα μικρότερο κόστος προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας. Για τους Φορείς Σωρευτικής Εκπροσώπησης έργων ΑΠΕ (ΦοΣΕ ΑΠΕ και ΦοΣΕΤΕΚ) ο περιορισμός των περικοπών θα οδηγήσει και σε αποφυγή ρίσκου αποκλίσεων, άρα σε μικρότερο κόστος αποκλίσεων.

Όσο για τους καταναλωτές, σύμφωνα με τον κ. Μπίσκα, λιγότερες περικοπές μεταφράζονται σε μικρότερο κόστος προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας. «Μεγαλύτερος ανταγωνισμός στην Αγορά Εξισορρόπησης, συνεπάγεται μειωμένο κόστος για τους προμηθευτές, άρα μειωμένο κόστος και για τους καταναλωτές», ανέφερε ο καθηγητής.

Σε δύο έτη θα συζητούμε πόσα εύκολα και ανέξοδα περιορίσαμε σε ελάχιστο επίπεδο το πρόβλημα των υψηλών περικοπών ΑΠΕ στο ελληνικό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας

Οι δύο επιλογές του ΥΠΕΝ

Όπως υπογράμμισε ο ίδιος οι επιλογές για το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) είναι δύο. Η πρώτη είναι να συνεχίσει στη λογική Business As Usual, δηλαδή συνέχιση της σημερινής «μπλοκαρισμένης» αδειοδοτικής κατάστασης που συνεπάγεται περικοπές ΑΠΕ, άρα δυσαρέσκεια από τους παραγωγούς ΑΠΕ και αυξημένο κόστος για τον τελικό καταναλωτή.

Η δεύτερη επιλογή είναι να προχωρήσει σε ξεμπλοκάρισμα της δυνατότητας των επενδυτών για λήψη όρων σύνδεσης για σταθμούς αποθήκευσης με μπαταρίες με εμπορικούς όρους (merchant BESS), που θα οδηγήσει σε:

• μεγαλύτερη εγκατεστημένη ισχύ αποθηκευτικών μονάδων
• μικρές ή αποδεκτές περικοπές ΑΠΕ
•  μεγαλύτερο ανταγωνισμό στην Αγορά Εξισορρόπησης του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας (εφεδρείες, ενέργεια εξισορρόπησης)
• καλύτερη διαχείριση του συστήματος σε πραγματικό χρόνο
• μειωμένο κόστος προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας για τον τελικό καταναλωτή

«Έτσι, σε δύο έτη θα συζητούμε πόσα εύκολα και ανέξοδα περιορίσαμε σε ελάχιστο επίπεδο το πρόβλημα των υψηλών περικοπών ΑΠΕ στο ελληνικό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας», τόνισε ο κ. Μπίσκας.

Οικονομική βιωσιμότητα των επενδύσεων

Όσον αφορά στην οικονομική βιωσιμότητα των έργων αποθήκευσης ενέργειας με μπαταρίες, ο καθηγητής επεσήμανε ότι, βάσει διαφορετικών σεναρίων, συστήματα άνω των 5 MW (μεγαβάτ) είναι βιώσιμα, δίχως επιδοτήσεις, και μπορούν να έχουν μια ικανοποιητική απόδοση (IRR) μόνο και μόνο με το γνωστό arbitrage, δηλαδή με την εκμετάλλευση της διαφοράς των τιμών αγοράζοντας φθηνό ρεύμα από τη χονδρεμπορική αγορά το μεσημέρι οπότε υπάρχει υπερπαραγωγή ΑΠΕ και πουλώντας το βράδυ όταν είναι ακριβό. Αντιθέτως, οι μικρότερες μονάδες, έως 1 MW, για να είναι βιώσιμες θα πρέπει, εκτός από το arbitrage, να παρέχουν και πρόσθετες υπηρεσίες.

Το περυσινό Πάσχα ο ΑΔΜΗΕ για την αποφυγή blackout είχε βγάλει εκτός περίπου τη μισή «πράσινη» παραγωγή ενώ φέτος ο κίνδυνος είναι ακόμη μεγαλύτερος

«Κόφτης» πράσινης παραγωγής το Πάσχα για αποφυγή blackout

Σε κάθε περίπτωση, έως ότου ολοκληρωθούν οι επενδύσεις αποθήκευσης ενέργειας, το φάσμα των περικοπών απειλεί το ηλεκτρικό σύστημα με blackout ειδικά την άνοιξη και το φθινόπωρο όταν η ζήτηση υποχωρεί και η παραγωγή των ΑΠΕ, ειδικά των φωτοβολταϊκών, αυξάνεται λόγω ηλιοφάνειας. Όπως δηλαδή αναμένεται να συμβεί τις ημέρες του Πάσχα, ειδικά με τη μεγάλη έξοδο από τα αστικά κέντρα κατά το τετραήμερο από Μεγάλη Παρασκευή έως Δευτέρα του Πάσχα.

Το περυσινό Πάσχα του 2024 ο ΑΔΜΗΕ για την αποφυγή blackout είχε βγάλει εκτός περίπου τη μισή «πράσινη» παραγωγή ενώ φέτος ο κίνδυνος είναι ακόμη μεγαλύτερος διότι έχουν μπει στο σύστημα και νέες μονάδες ΑΠΕ, ισχύος περίπου 2 GW. Έτσι, εκτός από τις περικοπές στο τραπέζι βρίσκεται και η λύση της διακοπής των εισαγωγών ρεύματος. Όσο για τις εξαγωγές αναμένονται χαμηλές καθώς το Ορθόδοξο συμπίπτει με το Καθολικό Πάσχα οπότε και στις γειτονικές χώρες η κατανάλωση θα είναι χαμηλή.

Μάλιστα, στελέχη των δύο Διαχειριστών από το βήμα ημερίδας της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) για τη «Μεθοδολογία Περιορισμών Έγχυσης Σταθμών ΑΠΕ» που έγινε τη Δευτέρα επεσήμαναν την κρισιμότητα της κατάστασης και την ανάγκη για καθολικό «ψαλίδι» στις ΑΠΕ που βρίσκονται συνδεδεμένες στο δίκτυο διανομής του ΔΕΔΔΗΕ και δεν έχουν ακόμη εγκαταστήσει σύστημα τηλεχειρισμού (παρά τις παρατάσεις στις σχετικές προθεσμίες) ώστε να μπορούν να τεθούν αυτόματα εκτός λειτουργίας σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης. Ως έσχατη λύση εξετάζεται και η αποκοπή γραμμών μέσης τάσης η οποία όμως θα έχει και παράπλευρες απώλειες αφού σε αυτές βρίσκονται συνδεδεμένοι και μεγάλοι καταναλωτές.