Δικαιώματα εκπομπών ρύπων: Έξτρα 145 εκατ. ευρώ στη βιομηχανία για τη διετία 2023-24

Σε …δόσεις αυξάνει τα έσοδα της βαριάς ελληνικής βιομηχανίας το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) για «αντιστάθμιση» του αυξημένου ενεργειακού κόστους της.

Ειδικότερα, με νέες αλλαγές στην κατανομή των εσόδων από τους πλειστηριασμούς δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων για το 2024, αλλά και αναδρομικά για το 2023 το υπουργείο ικανοποιεί το πάγιο αίτημα της βιομηχανίας για αύξηση των κονδυλίων που αφορούν στο μέτρο της αντιστάθμισης για την αποτροπή της διαρροής άνθρακα (carbon leakage) δηλαδή του κινδύνου μεταφοράς της παραγωγής σε χώρες με πιο «χαλαρό» θεσμικό περιβαλλοντικό πλαίσιο.

Τα έσοδα από τους ρύπους

Έτσι, με νέα απόφαση του υπουργού Ενέργειας κ. Θεόδωρου Σκυλακάκη, στην ενεργοβόρο βιομηχανία τελικά θα περάσει το 25% (από 17% που προβλεπόταν) των εσόδων από τα δικαιώματα εκπομπών CO2 για το 2024 ενώ είχε ήδη αυξηθεί (με απόφαση στα τέλη Δεκεμβρίου) το ποσοστό για το 2023 στο 19,6% (από 16,01%). Έτσι με δεδομένο ότι στον ελληνικό «κουμπαρά» των ρύπων για το 2023 είχαν συγκεντρωθεί 1,6 δισ. ευρώ και το 2024 περί το 1,1 δισ. ευρώ, η ελληνική βιομηχανία έχει λαμβάνειν 313,6 εκατ. ευρώ για το 2023 (από 256,2 εκατ. ευρώ βάσει της αρχικής απόφασης) και 275 εκατ. ευρώ για το 2024 (από 187 εκατ. ευρώ). Άρα τα συνολικά της έσοδα θα είναι τελικά 588,6 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 145 εκατ. ευρώ.

Το μεγαλύτερο τμήμα των πόρων έλαβαν οι βιομηχανίες αλουμινίου και σίδηρου ενώ μικρότερα ήταν τα έσοδα για τους τομείς χάλυβα και σιδηροκραμάτων, τα διυλιστήρια και την παραγωγή χαρτιού.

Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή οδηγία για το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ), τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να διοχετεύουν τμήμα των δημοσίων εσόδων τους (έως 25%) από τη δημοπράτηση των δικαιωμάτων εκπομπών που κατανέμονται σε αυτά, σε επιχειρήσεις τομέων και υποτομέων που εκτίθενται σε σημαντικό «κίνδυνο διαρροής άνθρακα» λόγω του κόστους δικαιωμάτων εκπομπών που μετακυλίεται στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας την οποία καταναλώνουν στις βιομηχανικές διεργασίες.

Αντιστάθμισμα για το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας

Αυτό το ποσό που δίνεται στις βιομηχανίες από τα εθνικά έσοδα ΣΕΔΕ αντισταθμίζει ουσιαστικά το επιπλέον κόστος ηλεκτρικής ενέργειας που πληρώνουν οι βιομηχανίες εξαιτίας του ότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη επιβαρύνεται με το κόστος του άνθρακα.

Πρόκειται δηλαδή για ένα επιπλέον μέτρο που στόχο έχει να προστατεύσει τις ενεργοβόρες βιομηχανίες της Ευρώπης έναντι ανταγωνιστών τους σε τρίτες χώρες όπου οι ηλεκτροπαραγωγοί δεν πληρώνουν για το CO2 που εκπέμπουν.

Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές του ΥΠΕΝ, η άνοδος των τιμών του ρεύματος στο Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας αλλά και των δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων αύξησαν τα έσοδα του ΕΛΑΠΕ

Σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση «Απανθρακοποίηση της Ελληνικής Βιομηχανίας: Σχέδια, Προκλήσεις & Προοπτικές» (Ιανουάριος 2025) του Green Tank, κατά την 3η φάση του ΣΕΔΕ (2013-2020) συνολικά οι ενεργοβόρες βιομηχανίες στην Ελλάδα ενισχύθηκαν με 151 εκατ. ευρώ, ενώ μόνο στα τρία πρώτα χρόνια της 4ης φάσης (2021-2023) το ποσό αυτό ανήλθε στα 681 εκατ. ευρώ. Το μεγαλύτερο τμήμα των πόρων έλαβαν οι βιομηχανίες αλουμινίου και σίδηρου ενώ μικρότερα ήταν τα έσοδα για τους τομείς χάλυβα και σιδηροκραμάτων, τα διυλιστήρια και την παραγωγή χαρτιού. Πάντως, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στην έκθεση του Green Tank βάσει της σχετικής εγκριτικής απόφασης της ΕΕ, οι ενεργοβόρες βιομηχανίες της Ελλάδας θα λάβουν από αυτό το μέτρο ως κρατική ενίσχυση συνολικού ύψους 1,36 δισ. ευρώ για ολόκληρη την 4η φάση του ΣΕΔΕ (2021-2030).

«Ψαλίδι» στα κονδύλια για ΑΠΕ και λογαριασμούς ρεύματος

Με την αναθεώρηση της κατανομής των εσόδων για το 2024 προκειμένου να διασφαλιστούν υψηλότερα ποσά για τη βιομηχανία «ψαλιδίστηκαν» τα ποσοστά που κατευθύνονται στον Ειδικό Λογαριασμό των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΕΛ-ΑΠΕ) που προορίζεται για πληρωμένες παραγωγών ΑΠΕ καθώς και του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης (ΤΕΜ) από το οποίο επιδοτούνται οι λογαριασμοί ρεύματος των καταναλωτών.

Ειδικότερα, το ποσοστό των κονδυλίων που πάνε στον ΕΛΑΠΕ μειώθηκε σε 9,51% από 14,61%, δηλαδή χάνει κονδύλια περίπου 56 εκατ. ευρώ. Αντίστοιχα εκείνα που εμπλουτίζουν το ΤΕΜ περιορίστηκαν κατά 44 εκατ. ευρώ (41,82% των εσόδων από 45,82%). Επίσης, μικρότερο κατά 52 εκατ. ευρώ είναι και το μερίδιο των εσόδων που κατευθύνεται στο Πράσινο Ταμείο (6,08% από 10,8%) για τη χρηματοδότηση έργων για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και τη διαχείριση δασών καθώς και για δράσεις που αφορούν σε θέματα κλιματικής αλλαγής.

Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές του ΥΠΕΝ, η άνοδος των τιμών του ρεύματος στο Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας αλλά και των δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων αύξησαν τα έσοδα του ΕΛΑΠΕ και περιόρισαν σημαντικά το έλλειμμα που είχε, ενώ ανάλογες είναι οι προβλέψεις και για το 2025. Όσο για το ΤΕΜ, για την ώρα οι ανάγκες για επιδοτήσεις των λογαριασμών ρεύματος είναι περιορισμένες.