Γιατί υποτιμούμε το κόστος γήρανσης;

Στην Ελλάδα παρατηρείται μείωση των μεταναστών στην αγορά εργασίας τα τελευταία χρόνια και η τάση αυτή δεν αναμένεται να αντιστραφεί αρκετά ώστε να αντισταθμίσει τη μείωση του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας, έγραφε την προηγούμενη εβδομάδα σε μια ανάλυσή της η Capital Economics.

Ποιος να το φανταζόταν ότι ένα από τα σημαντικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας θα είναι η έλλειψη μεταναστών.

Πέραν από τις παράνομες ροές που προφανώς καλώς έχουν ελεγχθεί, δεν δείχνουν να μας προτιμούν οι νόμιμες ροές.

Ή τέλος πάντων δεν έχουμε δημιουργήσει το κατάλληλο περιβάλλον εργασίας που να μας κάνει επιθυμητό προορισμό για ανθρώπους από τρίτες χώρες που αναζητούν εργασία. Αυτό μάλιστα συμβαίνει σε αντίθεση με τις άλλες δύο οικονομίες του ευρωπαϊκού Νότου, την Πορτογαλία και την Ισπανία, όπου η συμμετοχή των μεταναστών στην οικονομία αυξάνεται. Είναι ξεκάθαρο ότι δεν έχουμε πολιτική για το θέμα και αν δεν κάνουμε κάτι γρήγορα, θα το πληρώσουμε.

Το γεγονός επιβεβαιώνουν και πρόσφατα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής. Εδειξαν ότι το 2023 έφυγαν από τη χώρα 76.158 άνθρωποι. Οι περισσότεροι θεωρείται ότι είναι ξένοι εργαζόμενοι που βρίσκονταν χρόνια στη χώρα μας.

Οπως όμως παρατηρεί η Capital Economics, αλλά και άλλοι οίκοι, ενδεχομένως αυτό το έλλειμμά μας στην προσέλκυση εργαζομένων από τρίτες χώρες να το πληρώσουμε.

Η ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια, δεδομένης της κατάστασης, εκτιμάται ότι δύσκολα θα συνεχίσει να υπεραποδίδει με τον ρυθμό που γίνεται σήμερα. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο η έλλειψη μεταναστών, αλλά και τα εγχώρια δημογραφικά που προβληματίζουν. Ο πληθυσμός σε ηλικία εργασίας μειώνεται και σταθερά υπάρχει ένα κομμάτι του εργατικού δυναμικού που δεν αξιοποιείται. Μόνο τυχαίο δεν είναι ότι στην Ελλάδα το φυσιολογικό ποσοστό ανεργίας, το συνηθισμένο διαχρονικά είναι στο 8%-9%. Εκεί όπου βρίσκεται σήμερα. Ακόμα και στην περίοδο 2006-2008 δεν πήγε πιο κάτω.

Παράλληλα, ο πληθυσμός σε ηλικία 15-64 ετών συρρικνώνεται κάθε χρόνο την τελευταία πενταετία με ρυθμό 0,7%, ενώ η Κομισιόν βλέπει τα επόμενα χρόνια να αυξάνεται το συγκεκριμένο ποσοστό σε 0,9% ετησίως. Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες μειώσεις στην ευρωζώνη.

Πριν από μερικούς μήνες ο οίκος Moody’s είχε συμπεριλάβει στις χώρες με το μεγαλύτερο πρόβλημα την Ελλάδα, πίσω από την Ιταλία, τη Γερμανία και την Πορτογαλία.

Στην ίδια ανάλυση είχε αναφερθεί ότι οι συγκεκριμένες χώρες, λόγω της μεγάλης αύξησης του εξαρτώμενου πληθυσμού, απειλούνται από αυξημένο δημοσιονομικό κόστος λόγω της αύξησης των κρατικών δαπανών για συντάξεις και υγειονομική περίθαλψη με ταυτόχρονη μείωση των φορολογικών εσόδων. Πρόκειται για το λεγόμενο κόστος γήρανσης, το οποίο ελάχιστα το συμπεριλαμβάνουμε σε οποιαδήποτε συζήτηση για την οικονομία.

Ισως την πιο μεγάλη απειλή που χτυπάει τη χώρα, με δεδομένο ότι ήδη χρηματοδοτούμε με συγκριτικά μεγάλα ποσά, σε σχέση με άλλες χώρες, το συνταξιοδοτικό μας σύστημα.

Και η δαπάνη αυτή θα ανέβει τα επόμενα χρόνια. Κυρίως όμως δεν φαίνεται να υπάρχει ένα οργανωμένο σχέδιο υποδοχής και ένταξης εργαζόμενων μεταναστών στην ελληνική οικονομία και αυτό αν δεν κάνουμε κάτι θα το βρούμε μπροστά μας…