Γερμανία: Η οικονομική ανασφάλεια τροφοδοτεί τη δυσαρέσκεια των νέων ψηφοφόρων

Η απογοήτευση των νέων ψηφοφόρων στη Γερμανία για τα καθιερωμένα πολιτικά κόμματα είναι ο καταλύτης για την εκλογική τους συμπεριφορά που αναμένεται ότι θα εκφραστεί και στο αποτέλεσμα της κάλπης την Κυριακή.

Βέβαια, η πολιτική δύναμη της νεολαίας της Γερμανίας είναι σχετικά περιορισμένη καθώς λιγότερο από το 15% των ψηφοφόρων είναι κάτω των 30 ετών, ενώ σχεδόν το 60% είναι άνω των 50 ετών.

Ωστόσο, η συμμετοχή των νέων στις εκλογές αυξάνεται σταθερά από το 2009, δείχνοντας ότι οι νέοι θέλουν όλο και περισσότερο να ακούγεται η φωνή τους.  Αλλά, όπως σημειώνει το Bloomberg,  η υψηλότερη πολιτικοποίηση σε συνδυασμό με τα αισθήματα αγνοίας διώχνει περισσότερους νέους από το πολιτικό κέντρο.

Η απήχηση της Αριστεράς

Το κόμμα της Αριστεράς – το οποίο έλκει την καταγωγή του απο το κυβερνών κομμουνιστικό κόμμα της πάλαι ποτέ Ανατολικής Γερμανίας – υπήρξε ο χώρος που κυρίως ωφελήθηκε.  Αλλά η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία, ή AfD, έχει επίσης εκμεταλλευτεί με επιτυχία την ανησυχία, και αυτό δεν είναι μοναδικό στη Γερμανία.

Στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2024, το 32% των Γάλλων ψηφοφόρων κάτω των 35 ετών υποστήριξε την ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση — σχεδόν το διπλάσιο από το 17% των νέων που ψήφισαν υπέρ του AfD στη Γερμανία.
Η νεολαία της Γερμανίας έχει διαμορφωθεί από διαταραχές θεμελιωδών αρχών – όπως η οικονομική αναταραχή της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, η απομόνωση του lockdown Covid-19 και η ανασφάλεια του πολέμου στην Ευρώπη μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

«Πριν από το 2006, υπήρχε μια γενική πεποίθηση μεταξύ των νέων ότι τα πράγματα θα πήγαιναν καλά για αυτούς», είπε ο Markus Steuer, διευθυντής νεολαίας για την προτεσταντική εκκλησία στην Κάτω Σαξονία. «Αυτό έχει μειωθεί από την πανδημία».

Απογοήτευση για τους Πράσινους

Αυτό το επίπεδο άγχους οδηγεί σε εκ διαμέτρου αντίθετες πολιτικές δεσμεύσεις. Το ακροαριστερό κίνημα νεολαίας Antifa οργανώνει συχνά αντιδιαδηλώσεις κατά του AfD, του οποίου το κίνημα νεολαίας Junge Alternative έχει χαρακτηριστεί ως εξτρεμιστικό από την εγχώρια υπηρεσία πληροφοριών της Γερμανίας. Η ομάδα αναδιοργανώθηκε πρόσφατα για να την προστατεύσει από τον έλεγχο.

Πολλοί από τους αριστερούς νέους της χώρας είναι συνηθισμένοι στον ακτιβισμό, καθώς μεγαλώνουν διαμαρτυρόμενοι για την προστασία του κλίματος. Αλλά αισθάνθηκαν απογοητευμένοι αφού οι Πράσινοι – που είδαν ρεκόρ υποστήριξης από τη νεολαία στην εθνική του 2021 – απέτυχαν να παραδώσουν ως μέλος της κυβέρνησης του καγκελαρίου Όλαφ Σολτς.

Το ίδιο ισχύει και για κοινωνικά ζητήματα όπως η προσιτή στέγαση, και πολλοί πιστεύουν ότι οι Πράσινοι και οι Σοσιαλδημοκράτες είναι πολύ ήπιοι στο να αντισταθούν στο AfD.

Αφού ο Φρίντριχ Μερτς -ο συντηρητικός πρωτοπόρος για την καγκελαρία- βασίστηκε στην υποστήριξη του εθνικιστικού κόμματος για να προωθήσει ένα σκληρό ψήφισμα για τη μετανάστευση, οι Πράσινοι πρότειναν ένα σχέδιο ασφαλείας 10 σημείων που εν μέρει στόχευε στον έλεγχο της μετανάστευσης και οι Σοσιαλδημοκράτες καυχήθηκαν για την αύξηση των απελάσεων, στρέφοντας πιο κοντά στα σημεία συζήτησης του AfD.

Η συν-επικεφαλής της Αριστεράς Χάιντι Ράιτσινεκ, έδωσε διαφορετικό τόνο. Κατακεραυνώνοντας τη διστακτικότητα των κεντροαριστερών κομμάτων, δήλωσε το βράδυ μετά την ψήφιση του ψηφίσματος από το κοινοβούλιο ότι «δεν συμβιβάζεσαι με τον ακροδεξιό εξτρεμισμό ή τον ρατσισμό». Η επίθεσή της είχε απήχηση στους νέους ψηφοφόρους που απορρίπτουν την ολοένα και πιο εχθρική ρητορική.

«Γίνεται πολύς λόγος για τη μετανάστευση αυτή τη στιγμή, αλλά είναι πάντα τόσο μονόπλευρη», είπε η Ναστάζια B., μια 25χρονη από το Βερολίνο, η οποία σχεδιάζει να ψηφίσει την Αριστερά και ζήτησε να μην χρησιμοποιήσει το πλήρες επώνυμό της ενώ συζητά για πολιτική. «Μερικές φορές έχω την αίσθηση ότι χάνεται η αίσθηση του ανθρωπισμού. Είναι άνθρωποι και όχι μόνο αριθμοί».

Μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Για να διαδώσουν το μήνυμά τους στη νεολαία της Γερμανίας, η Αριστερά ήταν ικανή να χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η Χ. Ράιτσινεκ, η 36χρονη φλογερή υποψήφια του κόμματος, αντιπροσωπεύει μια διαφορετική εικόνα της Γερμανίας με τατουάζ στα χέρια και ένα εργατικό υπόβαθρο από τα ανατολικά. Περισσότεροι από 29 εκατομμύρια άνθρωποι την παρακολούθησαν να επιπλήττει τους Χριστιανοδημοκράτες για την προώθηση μιας καταστολής της μετανάστευσης με το AfD.

Όπως σε πολλές άλλες χώρες, το TikTok και το Instagram έχουν γίνει βασικές πλατφόρμες για την πολιτική κουλτούρα της νεότερης γενιάς. Περισσότεροι από τους μισούς νέους κάτω των 25 ετών στη Γερμανία λαμβάνουν τις πολιτικές τους ειδήσεις αποκλειστικά από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Το AfD κυριαρχεί σε αυτές τις πλατφόρμες, αλλά η Αριστερά έχει αποκτήσει πρόσφατα δυναμική. Η Χ. Ράιτσινεκ έχει τώρα σχεδόν διπλάσια likes από την υποψήφια επικεφαλής του AfD Alice Weidel στο TikTok. Η Merz έχει την πιο αδύναμη παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από όλους τους σημαντικούς υποψηφίους.

Το «φαινόμενο» της Ανατολικής Γερμανίας

Η υποστήριξη για το AfD έχει αυξηθεί καθώς η απογοήτευση απομακρύνει τους νέους από τα κατεστημένα κόμματα που δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες τους για να διορθώσουν τα προβλήματα της χώρας.
Οι νέοι θέλουν να μπει το AfD και να διαταράξει το status quo, αλλά δεν θέλουν απαραίτητα να παραμείνει το αντιμεταναστευτικό, ευρωσκεπτικιστικό κόμμα, σύμφωνα με τον Rüdiger Maas, ιδρυτή του Ινστιτούτου για την Έρευνα Γενεών.

«Υποτιμούν πάρα πολύ τους μηχανισμούς που παίζουν όταν ένα κόμμα σαν αυτό είναι ισχυρό», πρόσθετει ο ίδιος.

Οι νεαροί Γερμανοί είναι επίσης λιγότερο ευαισθητοποιημένοι στη φρίκη των Ναζί από ό,τι οι παλαιότερες γενιές και είναι πιο πρόθυμοι να κοιτάξουν παλαιότερες δηλώσεις ηγετών του AfD που ευτελίζουν το Ολοκαύτωμα.

Αντίθετα, η εστίαση είναι στην ανάκτηση μιας αίσθησης σταθερότητας και εθνικής υπερηφάνειας. Οι οικονομικές ανησυχίες είναι ιδιαίτερα ισχυρές στην ύπαιθρο και στα ανατολικά της Γερμανίας, όπου οι απώλειες θέσεων εργασίας και οι δυσκολίες μετά την επανένωση είναι πολύ πιο παρούσες.

Στην πόλη Zwickau της ανατολικής Γερμανίας – όπου κάποτε φτιάχτηκε το Trabant της κομμουνιστικής εποχής και τώρα είναι όπου η Volkswagen AG κατασκευάζει ηλεκτρικά αυτοκίνητα – «γίνεται πολύς λόγος για περικοπές θέσεων εργασίας», δήλωσε ο Γιάκομπ Σπρίνγκφέλντ, συγγραφέας και ακτιβιστής. «Αυτό μερικές φορές σχεδόν προκαλεί ένα είδος νέου τραυματισμού για τους ανθρώπους στην ανατολική Γερμανία».