ΕΕ- Βρετανία: Αναζητούν τρόπους χρηματοδότησης της άμυνας χωρίς να επηρεαστεί η οικονομία τους

Συνεχείς είναι οι εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο, ωθώντας την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Μεγάλη Βρετανία να επανεξετάσουν τις δαπάνες των αμυντικών τους δυνάμεων.

Εντούτοις, πολλά είναι τα ερωτήματα για το πώς αυτό μπορεί να επιτευχθεί χωρίς να «ταραχθεί» η οικονομία τους.

Μπορεί η Βρετανία να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες χωρίς άλλου είδους περικοπές;

Η Ρέιτσελ Ριβς, υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας, περιορίζεται από τους δημοσιονομικούς κανόνες που διέπουν την έκταση των χρεών του Ηνωμένου Βασιλείου και το ετήσιο έλλειμμα δαπανών μέχρι το τέλος του κοινοβουλίου. Μετά τα χαμηλότερα από τα αναμενόμενα φορολογικά έσοδα και το υψηλότερο κόστος δανεισμού κατά το τρέχον οικονομικό έτος, φαίνεται πιθανό ότι η καγκελάριος θα χρειαστεί να προβεί σε περικοπές στον προϋπολογισμό όταν θα υποβάλει την επόμενη οικονομική της δήλωση στις 26 Μαρτίου. Την περασμένη εβδομάδα δήλωσε ότι η αύξηση των αμυντικών δαπανών θα σήμαινε τη λήψη «δύσκολων αποφάσεων σε όλους τους τομείς».

Η Ριβς φοβάται ότι οι χρηματοπιστωτικές αγορές θα αντιδράσουν στις υψηλότερες, μη χρηματοδοτούμενες δαπάνες, ανεβάζοντας το κόστος δανεισμού σε μια επανάληψη του φιάσκου του μίνι προϋπολογισμού της Λιζ Τρας. Οι περισσότεροι αναλυτές πιστεύουν ότι αναμένεται αύξηση του δανεισμού από τους διεθνείς δανειστές, αναφέρει ο Guardian.

Θα μπορούσε να υπάρξει εξαίρεση για την άμυνα;

Μια κρίση που θα αναγκάσει τις μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες να αυξήσουν τη χρηματοδότησή τους για την άμυνα θα μπορούσε να είναι ένα δώρο για τη Ρέιτσελ Ριβς. Είναι η τέλεια δικαιολογία για την αναστολή των δημοσιονομικών κανόνων που οι περισσότεροι οικονομολόγοι θεωρούν εμπόδιο στην αναζωογόνηση της οικονομικής ανάπτυξης.

Η Ριβς θα μπορούσε να πει ότι η προοπτική μιας ασταθούς ειρηνευτικής συμφωνίας στην Ουκρανία συνιστά κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Και αντί να ωθήσει τις αμυντικές δαπάνες από το 2,3% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) στο 2,5%, όπως έχει προγραμματιστεί, η κυβέρνηση πρέπει να προχωρήσει περισσότερο.

Ο Εντ Μπολς, πρώην υπουργός Οικονομικών, δήλωσε στο podcast Political Currency ότι θα μπορούσε να υπάρξει επιχείρημα για επιπλέον δανεισμό σε εξαιρετικές περιστάσεις.

«Υπάρχει περίπτωση το Υπουργείο Οικονομικών του Ηνωμένου Βασιλείου να πει ότι, για μια καθορισμένη περίοδο, θα διαχωρίσουμε την αύξηση των αμυντικών δαπανών εκτός των δημοσιονομικών κανόνων», είπε.

«Νομίζω ότι αυτό είναι πολύ πιο αξιόπιστο από μια μαζική αύξηση της φορολογίας και πολύ πιο αξιόπιστο από μη υλοποιήσιμες περικοπές των δημόσιων δαπανών στις οποίες δεν θα πιστέψουν οι αγορές».

Εισφορά άμυνας και ασφάλειας

H υπουργός έχει υποσχεθεί να μην αυξήσει τον φόρο εισοδήματος και την εθνική ασφάλιση, αλλά θα μπορούσε να δει μια διέξοδο με μια εισφορά άμυνας και ασφάλειας – έναν φόρο με άλλο όνομα. Οι εισφορές έχουν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν για την ενίσχυση συγκεκριμένων δαπανών των υπουργείων. Το 2002, ο τότε υπουργός Γκόρντον Μπράουν όρισε μια αύξηση της εθνικής ασφάλισης κατά 1% ως εισφορά για την υγεία, προκειμένου να αυξηθούν οι επενδύσεις στο ΕΣΥ.

Μπορεί η ΕΕ να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες χωρίς να παραβιάσει οικονομικούς κανόνες;

Η ΕΕ μπορεί να συμφωνήσει να σπάσει το σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης για να επιτρέψει υψηλότερο δανεισμό, όπως ακριβώς έκανε κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε αυτόν τον μήνα στο συνέδριο του Μονάχου για την ασφάλεια: «Θα προτείνω την ενεργοποίηση της ρήτρας διασφάλισης για τις αμυντικές επενδύσεις», πριν προσθέσει: «Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ενεργοποιήσαμε τη ρήτρα διασφάλισης επειδή βρισκόμασταν σε κρίση. Πιστεύω ότι βρισκόμαστε σε μια άλλη περίοδο κρίσης».

Αυτή τη στιγμή, οι πρόσφατα εφαρμοσθέντες δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ για το χρέος περιορίζουν τα κρατικά ελλείμματα στο 3% του ΑΕΠ και το χρέος στο 60% του ΑΕΠ. Μια χώρα που υπερβαίνει το ανώτατο όριο του 3% του ελλείμματος δεν θα τεθεί υπό πειθαρχική δίωξη, εάν μια έκτακτη υπέρβαση οφείλεται σε δαπάνες για την άμυνα.

Ωστόσο, σε έγγραφο που συνέταξε η Πολωνία, η οποία ασκεί την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ και καθορίζει την ατζέντα των εργασιών του μπλοκ, υποστηρίζεται ότι η τρέχουσα ερμηνεία των αμυντικών επενδύσεων ως μόνο στρατιωτικού εξοπλισμού, όπως άρματα μάχης ή αεροπλάνα, είναι πολύ στενή.

«Λαμβάνοντας υπόψη τις προκλήσεις στον τομέα της ασφάλειας, η ερμηνεία της αύξησης των αμυντικών επενδύσεων θα πρέπει να είναι ευρεία. Θα πρέπει να περιλαμβάνει όχι μόνο την αγορά στρατιωτικού εξοπλισμού, αλλά και την κεφαλαιακή υποστήριξη για τα εργοστάσια όπλων και πυρομαχικών, προκειμένου να δημιουργηθούν αμυντικές ικανότητες», αναφέρει το έγγραφο, το οποίο έκανε γνωστό το Reuters.

Οι ηγέτες της ΕΕ δεν έχουν ακόμη απαντήσει επίσημα στη Βαρσοβία, αλλά αναμένεται να αγκαλιάσουν την ανάγκη ευρύτερης ερμηνείας των στρατιωτικών δαπανών

Μπορεί η ΕΕ να εισαγάγει αμυντικά ομόλογα;

Νωρίτερα φέτος, η Γαλλία και η Εσθονία πρότειναν τη χρήση αμυντικών ομολόγων και η ιδέα αυτή έχει έκτοτε συγκεντρώσει την υποστήριξη άλλων μελών, όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Πολωνία.

Ωστόσο, ο Timothy Ash, ειδικός σε θέματα Ρωσίας στο Thinktank του Chatham House, λέει ότι η Ευρώπη θα πρέπει πρώτα να εξετάσει το ενδεχόμενο πρόσβασης στα ρωσικά κεφάλαια ύψους 330 δισ. δολαρίων που είναι δεσμευμένα στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια.

Οι ηγέτες της ΕΕ έχουν συμφωνήσει να χρησιμοποιήσουν τους τόκους που παράγονται από αυτά τα κεφάλαια για τη στήριξη της Ουκρανίας, αλλά έχουν αντισταθεί στη δέσμευση των κεφαλαίων, φοβούμενοι την αντίδραση των χωρών του αναπτυσσόμενου κόσμου που ανησυχούν ότι τα περιουσιακά στοιχεία που διατηρούν στην Ευρώπη θα είναι επίσης ευάλωτα σε κατάσχεση.

Ο Ash, μακροχρόνιος υποστηρικτής της χρήσης των ρωσικών κεφαλαίων για τη στήριξη της ουκρανικής πολεμικής προσπάθειας και της ανοικοδόμησης, δήλωσε: «Η Ευρώπη θα πρέπει να ανακοινώσει ένα τεράστιο πρόγραμμα προμήθειας όπλων ύψους 500 δισ. έως 1 δισ. δολαρίων, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί σημαντικά από τα ακινητοποιημένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, και να δεσμευτεί ότι θα αγοράσει μεγάλο μέρος του οπλισμού από τις ΗΠΑ.

«Σε αυτό, αν η Ευρώπη ερχόταν στον Τραμπ με τη μεγαλύτερη συμφωνία προμήθειας όπλων στην ιστορία, ας πούμε 50-100 δισ. δολάρια το χρόνο για την επόμενη δεκαετία, εξασφαλίζοντας στη διαδικασία εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ, αμφιβάλλω αν ακόμη και ο Τραμπ θα μπορούσε να πει όχι σε αυτό», τόνισε, προσθέτοντας ότι «η υπεράσπιση της Ευρώπης είναι πλέον μια αναγκαιότητα – πρέπει να κάνουμε ό,τι χρειάζεται να κάνουμε».

Πηγή: in.gr