Έλλη Ανδριοπούλου: «Το ΚΠΙΣΝ συμπληρώνει οκτώ χρόνια με ένα ισχυρό κοινωνικό αποτύπωμα»

Ήταν τον Φεβρουάριο του 2017, όταν το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος το οποίο οραματίστηκε και δημιούργησε το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, το παρέδωσε στην Ελληνική Πολιτεία.

Σήμερα, οκτώ χρόνια μετά, το γνωστό ως ΚΠΙΣΝ, έχει μπει πλέον σε μια πιο ώριμη φάση, αξιοποιώντας το δημόσιο χώρο και προσφέροντας στους επισκέπτες και συνολικά στην κοινωνία ένα συνολικό σύστημα αξιών μέσα από προγράμματα, δράσεις και σεμινάρια.

«Οι πολίτες που επισκέπτονται το ΚΠΙΣΝ δεν χαίρονται απλώς για την παρουσία τους εκεί. Αισθάνονται ότι ανήκουν εκεί, ότι ο χώρος είναι και δικός τους», υπογραμμίζει η διευθύνουσα σύμβουλος του ΚΠΙΣΝ, Έλλη Ανδριοπούλου, σε συνέντευξή της στον ΟΤ, με αφορμή την επέτειο των οκτώ χρόνων. «Το κοινωνικό αποτύπωμά του είναι ισχυρό και πλέον μπορούμε να το μετρήσουμε», πρόσθεσε η κα. Ανδριοπούλου.

Οκτώ χρόνια μετά την παράδοσή του στο ελληνικό Δημόσιο, το ΚΠΙΣΝ έχει εντυπωθεί στην κοινωνική συνείδηση ως ένας χώρος όπου καθετί υλοποιείται με γνώμονα τον πολίτη. Πώς έχει επιτευχθεί αυτή η πιστότητα και η δέσμευση;

Το όραμα του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος που δημιούργησε και χρηματοδότησε το ΚΠΙΣΝ ήταν η δημιουργία ενός δημόσιου χώρου ανοιχτού σε όλους, όπου όλοι και όλες έχουν ελεύθερη πρόσβαση και συμμετοχή σε πληθώρα πολιτιστικών, εκπαιδευτικών, αθλητικών και ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων. Φιλοδοξούμε να είμαστε ένας χώρος όπου όλοι και όλες δε νιώθουν απλά ευπρόσδεκτοι, αλλά, ακόμα περισσότερο, αισθάνονται ότι ανήκουν εκεί, ότι ο χώρος είναι και δικός τους.

Υπάρχουν τέσσερις τρόποι με τους οποίους καλλιεργούμε αυτή την αίσθηση του ανήκειν. Πρώτον, σχεδιάζουμε δράσεις και προγράμματα για να προσκαλέσουμε κοινά με διαφορετικά χαρακτηριστικά και ενδιαφέροντα. Δεν περιμένουμε από όλους και όλες να βρίσκουν ενδιαφέρον σε όλα όσα προσφέρουμε, αλλά προσπαθούμε να διασφαλίσουμε ότι όλοι και όλες μπορούν να συναντήσουν εδώ κάτι που τους συγκινεί. Δεύτερον, εργαζόμαστε για να εντοπίσουμε και να αντιμετωπίσουμε, ή ακόμα και να εξαλείψουμε, τα εμπόδια, φυσικά, οικονομικά, πρακτικά, που δυσκολεύουν ορισμένες ομάδες του πληθυσμού να είναι ενεργό μέρος της πολιτιστικής ζωής ή ακόμη και της δημόσιας σφαίρας γενικότερα. Τρίτον, όχι μόνο προσπαθούμε να διασφαλίσουμε ότι όλοι νιώθουν ότι ανήκουν στο ΚΠΙΣΝ, αλλά και να χρησιμοποιούμε την πλατφόρμα του ΚΠΙΣΝ για να προωθήσουμε τις αξίες της ισότητας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην ευρύτερη κοινωνία. Τέταρτον, η κουλτούρα του Οργανισμού μας διαπνέεται από αυτές τις αξίες και κάθε εργαζόμενος και εργαζόμενη, ανεξαρτήτως θέσης και ρόλου, συνεισφέρει στην εκπλήρωση της αποστολής μας.

Πώς βλέπετε να εκφράζεται η δέσμευση αυτή στην πράξη; Αποτυπώνεται, για παράδειγμα, στη συμμετοχή πολιτών και μαθητών σε δράσεις, σε σεμινάρια, ή ακόμη και στη συμπεριφορά των πολιτών κάθε ηλικίας μέσα στο ΚΠΙΣΝ;

Από τη μία, τα νούμερα είναι αυταπόδεικτα: 3.224.793 επισκέψεις το 2024, 6.011 εκδηλώσεις με 408.312 συμμετέχοντες/ουσες εκ των οποίων 17.905 συμμετείχαν σε δράσεις περιβαλλοντικής ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, 985 σχολικά προγράμματα και 91.332 επισκέψεις μαθητών/τριών, 490 συμμετέχοντες/ουσες σε δράσεις προσβασιμότητας.

Από την άλλη, θεωρούμε πολύτιμη τη διάδραση και την αξιολόγηση, είτε μέσα από ερωτηματολόγια και έρευνες, είτε ακόμα και μέσα από ένα χαμόγελο. Δεν μάς αφορά μόνο ο αριθμός των επισκέψεων αλλά και η ικανοποίηση από την εμπειρία αυτή. Το Net Promoter Score (NPS), ο δείκτης ικανοποίησης και σύστασης σε τρίτους του ΚΠΙΣΝ για το 2024 ήταν 96, ξεπερνώντας κάθε προσδοκία. Ή για να το θέσω και πιο ανθρώπινα, όπως μάς έγραψε πριν λίγους μήνες ο επισκέπτης μας, Διονύσης: «Όταν όλα είναι χάλια, βάζω τα ακουστικά μου και κάνω πάνω-κάτω το Κανάλι. Όταν θέλω να νιώσω ασφάλεια, ανεβαίνω στον Φάρο και αγναντεύω. Ξέφωτο, Bregovic, La Femme, Fatboy Slim, αλλά πιο πολύ “η βραδινή βόλτα στο Νιάρχος”».

Ποιοι είναι οι πυλώνες κοινωνικού χαρακτήρα στους οποίους βασίζεται η λειτουργία του ΚΠΙΣΝ; Πώς γίνονται αντιληπτοί από την ελληνική κοινωνία;

Η αποστολή μας είναι να ενεργοποιούμε τον δημόσιο χώρο για να εμπλουτίζουμε τη ζωή των επισκεπτών και επισκεπτριών μας και να προάγουμε αξίες και πρακτικές που οδηγούν σε μια πιο ισότιμη, βιώσιμη, συνεκτική κοινωνία.

Δημιουργούμε τις προϋποθέσεις για τη συμμετοχή των πολιτών στον εποικοδομητικό δημόσιο διάλογο, και αναπτύσσουμε πρωτοβουλίες όπως το φεστιβάλ Women of the World για θέματα έμφυλης ισότητας, το Συμβούλιο Νέων μέσα από το οποίο το ΚΠΙΣΝ δίνει φωνή και χώρο σε νέα άτομα να διερευνήσουν τα ενδιαφέροντα της γενιάς τους, και το SNFCC Green Weekend που στόχο έχει την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για θέματα περιβαλλοντικής βιωσιμότητας.

Επίσης, με το πάρκο μας, την τέχνη στον δημόσιο χώρο, και τα καθημερινά αθλητικά και εκπαιδευτικά προγράμματα, επιδιώκουμε να βελτιώνουμε διαρκώς την ποιότητα ζωής των επισκεπτών μας: από τους γείτονές του που περνούν καθημερινά χρόνο στις εγκαταστάσεις μας, μέχρι τις κοινότητες ανθρώπων που δημιουργούνται μέσα από κοινές δράσεις και ενδιαφέροντα.

Επιπλέον, το ΚΠΙΣΝ αποτελεί τόπο χαράς και γιορτής. Από τον Χριστουγεννιάτικο Κόσμο του ΚΠΙΣΝ και την αλλαγή του χρόνου, μέχρι τα full-moon sleepovers και τις προβολές ταινιών στο Ξέφωτο το καλοκαίρι, το ΚΠΙΣΝ γίνεται τόπος συνάντησης, ανεμελιάς και αναψυχής.

Φωτο: Νίκος Καρανικόλας

Η ισότητα και η συμπερίληψη που προκρίνονται ως βασικές αξίες του ΚΠΙΣΝ, πώς διέπουν τη δομή του ίδιου του οργανισμού;

Η ομάδα του ΚΠΙΣΝ είναι πρωτίστως οι πρεσβευτές και θεματοφύλακες του οράματος και της αποστολής μας. Έχουν επιλέξει να εργάζονται στο ΚΠΙΣΝ λόγω των αξιών που αποτελούν θεμέλια της κουλτούρας του Οργανισμού, δεν είμαστε απλά ένας χώρος εργασίας. Και χαιρόμαστε που η συνεπής και μεθοδική μας προσπάθεια να προσφέρουμε στους ανθρώπους μας ένα περιβάλλον εργασίας που χαρακτηρίζεται από σεβασμό, διαφάνεια, και ευκαιρίες ανάπτυξης χωρίς διακρίσεις, έχει επικυρωθεί για δύο συνεχόμενες χρονιές (2023, 2024) από την πιστοποίηση Great Place to Work.

Πόσο σημαντική είναι η γυναικεία παρουσία μέσα από το πρόσωπό σας, στην κεφαλή της διοίκησης του οργανισμού;

Θεωρώ απαραίτητη την επί ίσοις όροις συμμετοχή των γυναικών σε κέντρα λήψης αποφάσεων όλων των ειδών, από την επαγγελματική και οικογενειακή μας ζωή μέχρι την πολιτική και τη δημόσια σφαίρα εν γένει, και δυστυχώς αυτό στην χώρα μας δεν έχει ακόμα επιτευχθεί. Στο ΚΠΙΣΝ, 65% των διοικητικών θέσεων κατέχονται από γυναίκες και φροντίζουμε όλα τα στελέχη μας να έχουν ίσες ευκαιρίες εξέλιξης ανεξαρτήτως φύλου.

Πώς αποτυπώνεται η αξία της βιωσιμότητας στο ΚΠΙΣΝ; Από τους συμβολισμούς της εικόνας του έργου, μέχρι τις δράσεις και τις δραστηριότητες που παρακολουθούν πολίτες, μαθητές στα σχολικά προγράμματα όπως και τα μέλη του ΚΠΙΣΝ.

Πιστεύουμε ακράδαντα πως οι πολιτιστικοί οργανισμοί διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη μετάβαση προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον. Στόχος μας είναι να αποτελούμε έναν κόμβο βιωσιμότητας και καινοτομίας, όχι μόνο για τις πράσινες εγκαταστάσεις και υποδομές μας, αλλά και για τον τρόπο που λειτουργούμε και ευαισθητοποιούμε την κοινωνία συνολικά. Ήδη από το στάδιο της κατασκευής από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, η περιβαλλοντική βιωσιμότητα αποτέλεσε δομικό στοιχείο του έργου, με καινοτομίες όπως το ενεργειακό στέγαστρο και τις πράσινες οροφές, με αποτέλεσμα το KΠΙΣΝ να είναι το πρώτο πολιτιστικό έργο μεγάλης κλίμακας που πέτυχε την πιστοποίηση LEED Platinum στην Ευρώπη.

Ένα από τα μεγάλα μας επιτεύγματα μέσα στο 2024, το οποίο επικυρώνει και τη συνεχή προσπάθεια για ακόμα πιο φιλικές περιβαλλοντικές πρακτικές, είναι η κατοχύρωση της πιστοποίησης LEED Platinum και για την Λειτουργία και Συντήρηση των εγκαταστάσεων μας. Παράλληλα, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, οργανώνουμε δράσεις και προγράμματα ευαισθητοποίησης των πολιτών γύρω από την επείγουσα ανάγκη επίτευξης περιβαλλοντικής βιωσιμότητας, και έτσι εκείνοι με τη σειρά τους, αποκτούν τις γνώσεις και τα εφόδια να συμβάλλουν σε αυτή μέσα στις κοινότητες στις οποίες ζουν.

Φωτο: Νίκος Καρανικόλας

Ποιος είναι ο κοινωνικός αντίκτυπος των δραστηριοτήτων με οικονομικούς όρους; Πώς έχει «μετρηθεί» και αποτυπωθεί σε αριθμούς η κοινωνική αξία των δαπανών και επενδύσεων του ΚΠΙΣΝ;

Το ΚΠΙΣΝ για πρώτη φορά υιοθέτησε τη μεθοδολογία Social Return on Investment (SROI), προκειμένου να αποτιμήσει την κοινωνική αξία των δράσεων του σε οικονομικούς όρους. Η μέτρηση είναι βασισμένη σε δεδομένα του 2023, τα οποία αφορούν στις εκδηλώσεις προγραμματισμού, τα σχολικά προγράμματα, το πρόγραμμα εθελοντισμού, και τις δράσεις προσβασιμότητας.

Η μελέτη αυτή εκπονήθηκε από τη Deloitte με τα εξής σημαντικά απολογιστικά στοιχεία: Το συνολικό ύψος της επένδυσης του ΚΠΙΣΝ για τα συγκεκριμένα προγράμματα έφτασε τα 5,7 εκατομμύρια ευρώ, ο συνολικός αριθμός των εμπλεκομένων ξεπέρασε τους 430.000, για την υλοποίηση των προγραμμάτων αφιερώθηκαν 8.300 ώρες, και τα συνολικά αποτελέσματα των οποίων η αξία αποτιμήθηκε σε οικονομικούς όρους άγγιξαν τα 35,9 εκατομμύρια ευρώ.

Με βάση τη σύνθεση των παραπάνω δεδομένων, ο δείκτης απόδοσης SROI ισούται με 6,26:1. Αυτό σημαίνει πως για κάθε ένα €1 που δαπάνα το ΚΠΙΣΝ για προγράμματα και δράσεις, €6,26 επιστρέφονται ως αξία στην κοινωνία.

Το κοινωνικό μας έργο βεβαίως, δε θα μπορούσε να υλοποιηθεί χωρίς τη σημαντική και αδιάλειπτη υποστήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, η οποία μάς δίνει τη δυνατότητα να προσφέρουμε τη συντριπτική πλειοψηφία των εκδηλώσεων και δράσεών μας με ελεύθερη πρόσβαση, εξαλείφοντας οποιοδήποτε οικονομικό εμπόδιο στη συμμετοχή.

Παράλληλα, το έργο μας υποστηρίζουν η Ελληνική Πολιτεία, Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, ιδιώτες υποστηρικτές, και εταιρείες που ενστερνίζονται τις αξίες μας και θέλουν να συμβάλλουν στην επίτευξη της αποστολής μας.